DİSK: Türkiye 21’inci yüzyılın işçi cehennemi

[mks_dropcap style="letter" size="52" bg_color="#ffffff" txt_color="#000000"]D[/mks_dropcap]evrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Örgütlenme Koordinasyon Kurulu, 1 Mayıs'a giderken Türkiye'deki işsizliğe ve işsizlerin yaşamsal sorunlara dikkat çekmek amacıyla DİSK-AR tarafından her ay hazırlanan "İşsizlik ve İstihdam Raporu"nu açıkladı. Rapor, DİSK Genel Başkanı Kani Beko, DİSK Genel Sekreteri Arzu Çerkezoğlu ve birçok sendika temsilcisinin de katılımıyla Tophane'de bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü (İŞKUR) önünde açıklandı. Tophane Parkı’nda toplanan sendika yöneticileri ve üyeleri, buradan açtıkları “İşsizler, güvencesizler, geçinemiyoruz diyenler haydi 1 Mayıs’a” pankartı arkasında İŞKUR binası önüne kadar yürüdü. Yürüyüş boyunca “İnsanca yaşamak istiyoruz”, “Susma haykır, işsizliğe baş kaldır” ve “Yaşasın 1 Mayıs” sloganları atıldı. Kurum önünde raporu DİSK Genel Başkanı Kani Beko paylaştı.

2017’nin Hükümet tarafından “istihdam seferberliği” yılı olarak ilan edildiğini hatırlatan Beko, “İŞKUR başta olmak üzere kamu kaynaklarından işverenlere büyük teşvikler sağlandı. İşsizlik sorununun ve işsizlerin sorunlarının teşviklerle çözülemeyeceğini söyledik. Ancak ülkeyi yönetenler sorunları çözmeyi değil, ertelemeyi ve halının altına süpürmeyi tercih etti” dedi.

Türkiye’de işsizliğin düşmediğini aksine gittikçe arttığını belirten Beko, şu verileri paylaştı: “TÜİK verilerine göre, dar tanımlı işsizlik oranı 2016 yılında olduğu gibi 2017'de de yıllık bazda yüzde 10,9 olarak gerçekleşmiştir. Tarım dışı işsizlik ise, 2016 yılında olduğu gibi yüzde 13 olarak açıklanmıştır. Genç işsizliği yaklaşık yüzde 21'dir. Dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki yıla göre 120 bin artış göstererek 3,5 milyona ulaşmıştır. Özetle işsizlik 2011 yılından bu yana yıllık bazda yükseliş eğilimindedir. Kentsel işsizlik ise, 2010 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaşmış durumdadır. Özet olarak işverenlere kaynak aktarmaya dayalı ‘seferberlik’ başarısız olmuştur.”

TÜİK tarafından açıklanan dar tanımlı işsizlik oranlarının da işsizliğin gerçek boyutlarını ortaya koymadığının altını çizen Beko, “DİSK-AR'ın geniş tanımlı işsizlik hesaplamalarına göre, işsizlik oranı yüzde 18,3'tür. 2017 yılında toplam işsiz sayısı 6 milyon 203 bin’dir. 2014 yılında 5 milyon 900 bin olan geniş tanımlı işsiz sayısı, 271 bin artarak 2017 yılında 6 milyon 200 bini bulmuştur” dedi.

İşsizliğe, yine eğitim ve cinsiyet açısında bakıldığında oldukça çarpıcı sonuçların çıktığına dikkat çeken Beko, “2014 yılında yüzde 16,6 olan eğitimli genç erkek işsizliği yüzde 17,8'e ulaşmıştır. Eğitimli genç kadınlarda ise işsizlik daha büyük bir tehdittir. 2014 yılında yüzde 20,4 olan yüksek öğrenimli genç kadın işsizliği 2017 yılında yüzde 26,1'e yükselmiştir” diye belirtti. “Geçinemiyoruz” diyerek kendini yakan, işsiz kaldığı için intihar eden yurttaşların sayısının gün geçtikçe arttığına da işaret eden Beko, iş cinayetlerinde ilk sırada olan Türkiye'de, işsizlik nedeniyle intihar eden işçi sayısının arttığını vurgulayıp, hayatına son veren atanamayan öğretmen Merve Çavdar'ı andı.

İstihdamda güvencenin en önemli göstergesinin kayıtlı istihdam olduğunu söyleyen Beko, “Genel olarak kayıt dışı çalıştırma oranı yüzde 32,5 iken kadınlarda bu oran yüzde 41 olarak gerçekleşmektedir. Kayıt dışı istihdama ilişkin verilerin neredeyse tamamı kadınların daha sigortasız ve güvencesiz çalıştıklarını ortaya koymaktadır. Diğer bir ifadeyle kadınlar daha güvencesiz, daha belirsiz, daha esnek işlerde çalışmaktadır” ifadelerini kullandı.

Artık “Mızrak çuvala sığmamaktadır” diyen Beko, istihdam seferberliğinde hedeflenen 1,5 milyon istihdamın yaratılamadığını söyleyerek, şöyle devam etti: “Geçen yıldan bu yıla toplam istihdam 984 bin artmıştır. Bunun ise, sadece 584 bini kayıtlı istihdamdır. 464 bin kişi ise kayıt dışıdır. 2016 yılında 174 bin kişi olan yeni kayıt dışı istihdam; 2017 yılında yüzde 47 artarak 464 bin kişiye ulaşmıştır. İstihdam seferberliğinin sonucu kayıt dışı istihdamı arttırmak olmuştur. 2017 'de büyük kaynaklar ayrılan ve büyük iddialarla sürdürülen istihdam seferberliği sonucunda sağlanan kayıtlı ücretli istihdam artışı 2016'nın bile gerisinde kalmıştır.”

19'uncu yüzyılın işçi cehennemlerinin 21'inci yüzyılın Türkiye'sinde sürdüğünü ifade eden Beko, “İstihdamda kuralsızlık yükselmektedir. Stajyer, çırak gibi adlar altında ucuz genç işgücü deposu yaratılmaktadır. Kadın işsizliği yükselmektedir. Kayıt dışı kadın çalışan sayısı artmaktadır. Çalışan kadınlar ise düşük ücrete razı edilmektedir” diye konuştu.

Beko, işsizliğin azaltılması ve güvenceli istihdam için taleplerini şu şekilde sıraladı:

“ *Çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılmasına son verilmelidir.

* Haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate düşürülmelidir.

* Kamuda personel açığı derhal kapatılmalı, kadrolu güvenceli istihdam artırılmalıdır.

* Ayrımsız, kayıtsız şartsız, tüm taşeron işçilere kadro verilmelidir.

* İşsizler açlıkla boğuşurken, İşsizlik Sigortası Fonunun amaç dışı kullanımına son verilmelidir.

* Kadın istihdamının artırılması için devlet nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetleri sağlamalıdır.”

Beko, son olarak bu taleplerine sahip çıkmak için tüm işsizleri,  "geçinemiyoruz" diyenleri, kadınları ve gençleri 1 Mayıs alanlarına davet etti.