2022 yılı yüksek enflasyonla birlikte geniş emekçi kesimleri açlık ve yoksullukla mücadele etti. Emekçiler kimi zaman sendikalarının öncülüğünde kimi zaman da sendika olmadan direnişlerle bir yılı geçirdi. Yılın ilk iki ayında 108 grev yapıldı. İşte 2022’de öne çıkan belli başlı gelişmeler…

2021’de 2825 TL olan asgari ücret tartışmaları geçmiş yıllara göre nispeten erken başladı. Yılbaşı öncesinde açıklanan asgari ücret 2825 TL’den 4253 TL yapıldı. Ancak o kadar yüksek bir enflasyon vardı ki daha emekçiler yeni asgari ücretlerini almadan ücretlerinin önemli bir bölümü eridi. Enflasyon o kadar yükseldi ki Mart’ta alınan 4253 TL asgari ücret 2021’de alınan 2825 TL’den daha değersiz hale geldiğini hissetmeye başladılar. Örgütlü ve örgütsüz emekçilerin yılın ilk üç ayında yoğunlaşan eylemlilikleri sonucu 4253 TL’lik asgari ücretle yılın tamamlanamayacağı anlaşıldı. Ve hükümet ilk defa yıl ortasında asgari ücreti güncellemek zorunda kaldı. 1 Temmuz’dan itibaren asgari ücret 5500 TL’ye çıkarıldı. Hükümet bunu artışı yaparken işverenin yükü azaltmak amacıyla çeşitli vergi muafiyetleri getirdi. Böylece vergi yükü işverenden alınarak yeniden kamunun üzerine yani halkın üzerine bırakıldı.

ESNAFLAŞTIRILAN KURYELER EYLEMİ

Emek Çalışmaları Topluluğu Ocak ve Şubat'ta 108 grev yaşandığını açıkladı. Eylemlerin ortak talebi ücret artışı oldu.

Motosikletleri ile esnaf statüsünde çalıştırılan Trendyol kuryeleri yapılan yüzde 11’lik zamma karşı Türkiye genelinde kontak kapattı. Trendyol’un İstanbul Maslak'taki binası önünde toplanan kuryelerin eylemi kısa sürede Eskişehir, Diyarbakır, İzmir, Mersin gibi şehirlere sıçradı. Aylık gelirinin önerilen zamla 10 bin TL’ye çıktığını anlatan çalışanlar, araç yakıtı, sigorta, bakım masrafı ve vergi gibi masraflar çıkarıldığında kendi ellerine 3 bin 500 TL ile 4 bin TL dolaylarında para kaldığını söylediler. Eylem sonucu 6 bin kurye yüzde 39 zam aldı. Böylece aylık hak edişleri 12 bin 500 TL+KDV’ye çıktı. Trendyol eylemi Yemeksepeti, HepsiBurada, Scotty ve Yurtiçi Kargo gibi firmalara sıçradı ve ücretlerde artışlar yapıldı.

GEMİ İŞÇİLERİNİN HAYSİYET EYLEMİ

İzmir Aliağa Tersanesi’nde işçiler zam talebiyle eylem yaptı. Bir firma zammı kabul etti. Ancak diğer firmaların baskısıyla firma zammı geri aldı. İşçilerin iş bıraktığı bir firmada ise öğlen yemeğinin herkesin gözü önünde çöpe dökülmesi işçileri çileden çıkardı. 22 firmadan 1500 işçi 11 günlük bir direniş yaptı. İşçiler yaptıkları eylemin ücret artışının yanı sıra “onur ve haysiyet” mücadelesi olduğunu ifade ettiler. Gemi Sanayicileri Derneği önünde eylem yapan işçiler bir takım kazanımlar elde ettiklerini açıkladılar.

BASIN İŞ KOLUNDA 13 YIL SONRA İLK GREV

Türkiye Gazeteciler Sendikası'nın BBC İstanbul Bürosunda 14 Ocak'ta başlattığı grev kazanımla sonuçlandı.

100 BİN METAL İŞÇİSİ MEYDANLARA ÇIKTI  

Metal işçileri sözleşmelerinin yenilenmesi için bastırdı ve grev kararı aldı. MESS ücret artışını kabul ederek DİSK, Türk-İş ve Hak-İş’e bağlı sendikalarla sözleşme imzaladı.

İŞTEN ÇIKARILMA SENDAKAL SEBEPLE

Yemek Sepeti’nin Manisa deposunda çalışanlar TÜMTİS’te örgütlendi. İşyerinde çoğunluk olup olmadığı yönünde tespit yapıldı. Ancak hemen ardından işveren bazı işçileri attı. Bunun üzerine merkezi İstanbul’da bulunan Yemek Sepeti aleyhine İstanbul 35. İş Mahkemesi’nde davası açtı. Mahkeme işten çıkarılmaların “sendikal sebeplerle” olduğu tespitini yaptı. Mahkeme işçileri işe iadesine hükmederken, her bir işçiye “sendikal tazminat” verilmesini karara bağladı.

500 İŞÇİ 4 YIL SONUNDA MAAŞLARINI ALDI

Kayı İnşaat tarafından Cezayir’e götürülerek Sahra Çölü’nde askeri hastane yapımında çalıştırılan 500 işçi, alacaklarını tahsil için pek çok eylem yaptı. İflasını veren şirketin tasfiyesi sonucu mahkeme 4 yıl sonra işçilerin alacağı olan 6,5 milyon dolar ödetti.

İŞSİZE 11, PATRONLARA 25 MİLYAR DESTEK

Türkiye İş Kurumu’na 2022’nin ilk 11 ayında işten atılan ve işsizlik ödeneği isteyenlerin sayısı 1 milyon 538 bin 646 kişi oldu. Ancak Türkiye İş Kurumu bu işsizlerden sadece 408 binine işsizlik maaşı bağladı. Ve bu süre içinde İşsizlik Fonu’ndan işsiz kalanlara 11.2 milyar TL ödeme yapıldı. Aynı süre içinde İşsizlik Fonu’ndan işverenlere ise tam 25 milyar 52 milyon TL destek verildi. Yani İşsizlik Fonu’ndan patronlara işsiz kalanlardan iki kattan fazla destek verilmiş oldu.

EYT MÜCADELESİ KAZANDI

Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın (EYT) 5 yıldır verdiği mücadele sonuç verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “devlet batar” diyerek karşı çıktığı EYT’lilere ilişkin olarak 2023 seçimlerine giderken tutum değiştirmek zorunda kaldı. 2 milyon 250 bin kişi yaşa bağlı olmaksızın emeklilik hakkı tanındı. Yasal düzenleme ise 2023’e kaldı. Hükümeti emeklilik sürecinde işverene de işçi tazminatlarını ödeyebilmeleri için Kredi Garanti Fonu’ndan destek verdi.

1 MAYIS’TA ‘BU DÜZEN BÖYLE GİTMEZ!’ MESAJI

Emek ve meslek örgütleri Türkiye’nin 72 il ve ilçesinde 1 Mayıs kutlaması yaparak “Bu Düzen Böyle Gitmez! Birlikte Değiştireceğiz” mesajını verdi.

DİSK, KESK ve diğer emek bileşenleri İstanbul’da Taksim Meydanı’nda kutlama yapmak istedi. Ancak Valilik buna izin vermeyince kutlamalar Bakırköy Meydanı’nda yapıldı. Türkiye genelinde ise 72 ve ilçe merkezinde kutlamalar düzenlendi. Pandemi nedeniyle iki yıl yapılamayan kutlamalara katılım oldukça yüksekti. DİSK, KESK, TMMOB, TTB, Türk Dışhekimleri Birliği’nin ortak düzenlediği kutlamalarda “Bu Düzen Böyle Gitmez! Birlikte Değiştireceğiz” mesajı verildi. Ekonomik kriz, işsizlik, zamlar, pandemi, borçlanma gibi nedenlerle insanca yaşama bir yana hayatta kalmanın bile her gün zorlaştığı vurgulayan emek ve meslek örgütleri “Bu düzen toplumun işini, aşını, geçimini ve sağlığını korumuyor, aksine tehdit ediyor” dedi. Düzen çarklarının “zengini daha zengin etmek, bankaların kasalarını doldurmak, şirketleri ihalelerle beslemek üzere kurulmuş” olduğu belirtilerek “Bu düzenin çarkları sermayeye sömürecek ucuz emek, yağmalanacak doğa, talan edilecek kentler yaratmak üzere dönüyor” denildi.

AKP GREV YASAKLARINA DEVAM ETTİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan bin işçiyi ilgilendiren 2 grevi “milli güvenlik” nedeniyle yasakladı. AKP döneminde yaklaşık 200 bin işçiyi ilgilendiren 19 grev yasaklandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşik Metal-İş ve Özçelik-İş'in Kocaeli’ndeki Bekaert Çelik şirketinin iki fabrikasında aldığı grev kararlarını 60 gün erteledi.

Bekaert fabrikalarında işçiler grev yasağına rağmen "Aş, ekmek yoksa üretim yok" sloganlarıyla iş bıraktı ve eylemlerini sürdürdü.

DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası, Erdoğan’ın ertelediği grevin kazanımla sona erdiğini duyurdu. Sendika işçilerin ilk altı aylık dönem için yüzde 84,83 oranında zam alacağını açıkladı.

AKP’nin iktidara geldiği Kasım 2002’den bugüne kadar toplamda 19 grev milli güvenlik, genel sağlık, ekonomik ve finansal istikrar ile şehir içi toplu taşıma hizmetlerini bozucu gibi gerekçelerle ertelendi. 2016 öncesi Bakanlar Kurulu kararıyla ertelenen grevler 2018’e kadar OHAL’le, bu tarihten sonra da Cumhurbaşkanı kararlarıyla ertelenmeye başladı. Ertelenen 19 grevden bugüne kadar 195 bine yakın işçi etkilendi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 12 Temmuz 2017'de yabancı sermayeli yatırımcılarla düzenlenen toplantıda bir araya gelmiş ve grevlere ilişkin şu açıklamayı yapmıştı:

"Biz göreve geldiğimizde OHAL vardı. Ama bütün fabrikalar grev tehdidi altındaydı. Hatırlayın o günleri. Şimdi böyle bir şey var mı? Tam aksine. Şimdi grev tehdidi olan yere biz OHAL'den istifadeyle anında müdahale ediyoruz. Diyoruz ki hayır, burada greve müsaade etmiyoruz, çünkü iş dünyamızı sarsamazsınız."

SAĞLIK EMEKÇİLERİ PES ETMEDİ

Sağlıkta sistematik şiddete ve ağır çalışma koşullarına tepki gösteren sağlık emekçileri 2022 yılı boyunca birçok iş bırakma eylemi düzenledi.        

BOĞAZİÇİ DİRENİŞİ 2. YILINI DOLDURDU

Kayyum rektör atanmasıyla başlayan Boğaziçi Üniversitesi’nin akademisyen ve öğrencilerinin sürdürdüğü direniş 2. yılını doldurdu.

2022’DE EN AZ 1734 İŞÇİ ÇALIŞIRKEN ÖLDÜ

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre 2022’de en az 1734 işçi çalışırken iş cinayetine kurban gitti. AKP’nin iktidarda olduğu 20 yılın bilançosu ise 30.300

YOKSULLUKLA AÇILAN YIL YOKSULLUKLA KAPANDI

Türk-İş açlık sınırını 8130 TL, yoksulluk sınırını da 26 bin 481 TL olarak açıklarken 1 Ocak 2023 için asgari ücret 8500 olarak belirlendi.