Anayasa Mahkemesi (AYM), Anayasa’ya aykırılık gerekçesiyle iptal edilen “sanal devriye” uygulaması sonucunda gazeteci Çetin Yılmaz’a verilen ve açıklanması geriye bırakılan hapis cezası için hak ihlali kararı verdi. Daha önce iptal ettiği hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kurumundaki eksiklikler nedeniyle yeterli savunma imkanı tanınmadığını vurgulayan mahkeme, Yılmaz hakkındaki hükmü bozdu ve yeniden yargılanmasına karar verdi.
Savunmanlığını MLSA’nın üstlendiği gazeteci Çetin Yılmaz’ın sosya medya hesaplarında yaptığı paylaşımlar gerekçe gösterilerek “örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla 30 Mart 2022’de 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezasına çarptırılmış ve bu hükmün açıklanması geri bırakılmıştı. Bunun üzerine MLSA Hukuk Birimi, gazeteci Çetin Yılmaz’a verilen hapis cezasını AYM’ye taşıdı.
Yılmaz hakkındaki soruşturma AYM’nin iptal ettiği ‘sanal devriye’ ile başladı
Bireysel başvuruda, Yılmaz’a verilen ceza ile Anayasa’nın 25, 26, 28. maddeleri ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 10. maddesinde korunan ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiği belirtildi.
Başvuruda, davanın soruşturma ve kovuşturma aşamalarında suçlama konusu yapılan sosyal medya paylaşımlarının gazeteciye ait olup olmadığı dikkate alınmadan ve bununla ilgili yeterli araştırma yapılmadan hüküm kurulduğu kaydedildi.
Yılmaz’a verilen ceza ile gazetecilik faaliyetlerinin hedef alındığına dikkat çekildi. Kolluğa, sosyal medyada “sanal devriye” yetkisi veren yasa maddesinin 2020 yılında AYM tarafından iptal edildiği hatırlatılan başvuruda, “sanal devriye” ile delil toplanmasının hukuki olmadığı vurgulandı. Hukuka aykırı bir şekilde yürütülen soruşturma ve bunun sonucunda başvurucunun Anayasa’nın 36. maddesi ve AİHS’in 6. maddesi ile korunan adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ifade edildi.
Yılmaz’ın Anayasa’nın 13. Maddesinde korunan temel hak ve hürriyetler ve 20. Maddedeki özel hayatın gizliliği haklarının da ihlal edildiğine değinildi. Ayrıca, ihlallerin tespiti, yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunuldu.
‘Adil yargılanma hakkının sağladığı güvencelere uygun şekilde yürütülmedi’
Başvuruyu inceleyen AYM İkinci Bölüm, Yılmaz’ın da aralarında bulunduğu başvurucuların Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Kararın gerekçesinde, AYM’nin iptal ettiği 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. maddesinin 5 ila 14. fıkralarında düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) yasa maddesine ilişkin tüm hükümlerin iptal ettiği “Atilla Yazar Ve Diğerleri Başvurusu”na atıfta bulunuldu.
Anayasallık denetimine tabi tutulan HAGB düzenlemesinin, başvuruların iddia ve delillerinin dikkate alınmasında, çatışan menfaatlerin dengelenmesinde, temel hak ve özgürlüklere yapılan müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygunluğunun ve ölçülülüğünün belirlenebilmesinde belirli ve etkili bir denetim yolu öngörmediği kaydedildi. Bu durumun temel hak ve özgürlüklere yapılan müdahalelerin giderilmesi ve kamu gücünü kullananların keyfî davranışlarının önüne geçilmesi imkânını sağlanmadığı sonucuna ulaşıldığı için bu yasa maddesinin iptal edildiği belirtildi. AYM’nin iptal kararı ile bu davada verdiği ihlal kararı birlikte değerlendirildiğinde başvurucular hakkında açılan davaların adil yargılanma hakkının sağladığı güvencelere uygun şekilde yürütülmediğinin anlaşıldığına işaret edildi.
Kararda, başvurucuların adil yargılanma haklarının ihlal edildiğine karar verildiğinden diğer şikâyetleri hakkında kabul edilebilirlik ve esas yönünden ayrıca bir inceleme yapılmasına gerek görülmediği kaydedildi.
AYM, adil yargılanma hakkı ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması kararın yerel mahkemeye gönderilmesine karar verdi. Yerel Mahkeme’nin yeniden yargılama kararı vermesi durumunda gazeteci Yılmaz’ın davası yeniden görülecek.
Ne olmuştu?
Gazeteci Çetin Yılmaz, 13 Ağustos 2021 tarihinde altı kişi ile birlikte gözaltına alınmış, bir hafta gözaltında tutulduktan sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı. Manisa Cumhuriyet Başsavcılığının Yılmaz hakkında “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla iddianame hazırladı. İddianamede, Yılmaz’ın 2015-2020 yılları arasında Twitter, Facebook ve Instagram’dan hesaplarında yaptığı iddia edilen 13 sosyal medya paylaşımı delil olarak gösterildi.
Manisa 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde 30 Mart 2022 tarihinde görülen karar duruşmasında “örgüt propagandası” suçunu işlediği iddiasıyla Yılmaz 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme hükmün açıklanmasını geriye bıraktı. (MLSA)