Haber: Fatoş Erdoğan
Barınamıyoruz Hareketi, 'Yetkililerin Kapısına Gidiyoruz' diyerek başlattıkları öğrencilerin barınma sorununa dikkat çektikleri kampanya kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul İl Müdürlüğü’ne hazırladıkları raporu sundu.
Kalacak yurt ve ev bulamayan üniversite öğrencilerinin oluşturduğu Barınamıyoruz Hareketi, Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul İl Müdürlüğü önünde basın açıklaması düzenledi.
Barınamıyoruz Hareketi, "10 üniversite öğrencisinden sadece 1'i KYK yurduna yerleşebiliyor. Son dört yılda İstanbul'da kiralar yüzde 713 arttı. Hiçbir destek verilmeyen biz öğrenciler 20 bin lira bandında kiralar ödemeye mahkum ediliyoruz. Muhattapların kapısını tek tek çalmaya devam edeceğiz. Çözüm bulunmadığı takdirde yeniden parklarda, sokaklarda yatmaya başlayacağız." dedi.
Basın açıklamasını Barınamıyoruz Hareketi adına Gizem Özdemir okudu:
Gençliğin Sorunlarının Çözümü İçin Bakanlığınızın Sorumluluğuna Dair
Bizler üniversite öğrencileri olarak sesimizi duyurmak, çözülebilir sorunlarımızı göstermek ve çözümü için aktif rol almak istiyoruz. Bunun için ilk önce barınmamız ve burslarımız konusundaki ilk ve doğrudan muhatabımız Gençlik ve Spor Bakanlığına gittik. Bizler bu saptadığımız sorunların çözümü için gerçek bir uğraş içerisindeyiz. Bu nedenle devletin tüm kurumlarına bu gerçekliği yansıtmak istiyor ve bu sorumluluğu üstlenmeye davet ediyoruz. Aşağıda verilerle desteklediğimiz Bakanlık faaliyetlerinin doğru ve uygun kullanımlarla gençlerin barınma ve geçinme krizinde işlevli ve çözüm sağlayan yönleri olabileceğini düşünüyoruz.
Kültür ve Turizm Bakanlığının Bütçesi ve İhaleleri
Kültür ve Turizm Bakanlığının bu yılki bütçesi 16 milyar 505 milyon 839 bin TL. Bakanlığın yaptığı açıklamaya göre bunun 11 milyar 933 milyon 584 bin TL’si cari bütçe, 4 milyar 572 milyon 255 bin lirası yatırım bütçesi. Ancak Bakanlık her yıl ödenek üstü harcama yapıyor. Sayıştay tarafından hazırlanan 2021 Yılı Genel Uygunluk Bildirimi Raporu’na göre, Kültür ve Turizm Bakanlığı 3.8 milyon TL ödenek üstü harcama yapmıştır. Peki, bakanlığın bu bütçesi hangi yatırımlara gidiyor? Bütçe ayrılan işler yerine getiriyor mu?
Bakanlığın Yakın Tarihine bakalım:
Sayıştay raporları, Kültür ve Turizm Bakanlığının bütçesinin nasıl kullanıldığını gözler önüne seriyor. Bakanlığın ihale ile yapımına başladığı birçok proje tamamlanmamıştır. Bakanlığa bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğünü denetleyen Sayıştay denetçileri, 205 milyon dolara mâl olan İstanbul'daki Formula 1 pisti ihalesini alan şirketin yapması gereken otel ve konaklama evlerini 15 yıldır yapmadığını tespit etti. 2003 yılında 205 milyon Dolar ödenen firma, ihalesini aldığı otel ve konaklama otellerini yapmadı. Bakanlığın firmaya hiçbir yaptırımı olmadı.
Ayasofya Fatih Medresesi’nde ‘yeniden ihya çalışmaları’ kapsamında bakanlığın bütçesinden 15 milyon TL'den fazla para harcandı. 2013 yılında yapımına başlanan projeye Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi, “İstanbul’un Dünya Miras Alanları için ciddi bir risk ortaya çıkarır” uyarısında bulundu. Uyarıya karşın Kültür ve Turizm Bakanlığı, medresenin yeniden inşa edilmesinde ısrarcı oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı, “Ayasofya Müzesi Fatih Medresesi’nin yeniden yapımını” yüklenici firmaya 2013 yılında devretti. UNESCO Dünya Mirası Merkezi’nin danışman kuruluşu ICOMOS’un, “Proje, 1500 yıllık tarihi eserin Dünya Mirası Listesinden çıkarılmasını gündeme getirir” gerekçesiyle karşı çıktığı proje için ÇED raporu hazırlatılmasına karar veren Bakanlık, raporu süresinde tamamlayamadığı için ihaleyi alan firmaya fiyat farkı ödemek zorunda kalındı. Sayıştay raporlarında, ihaleyi alan şirkete yapım işi için 2013 yılının sonunda 6 milyon TL bedelle yetki verildiği belirtildi ve işin bitim tarihi Mayıs 2015 olarak açıkladı. Firmaya ek olarak 2 milyon 120 bin TL daha ödendi.
Ancak Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 10 Mart 2021 tarihinde, “Ayasofya Medresesi 2021-2022 yılı Restorasyon İşi” ihalesi düzenlediği öğrenildi. Kamu İhale Bülteni kayıtlarına geçen ve pazarlık yöntemiyle gerçekleştirilen ihale kapsamında Anıt Restorasyon şirketi ile 6 milyon 845 bin TL’lik sözleşme imzalandığı bildirildi. Devletin kasasından 15 milyon TL’yi aşan miktarda para çıktı.
Bakanlığa bağlı Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne bağlı birçok bina bulunuyor. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 2020 Yılı İdare Faaliyet Raporu’nda, tam bin 656 taşınmazın, vakıflara, derneklere ve kamu kurumlarına tahsis edildiği ifade edildi. Diyanet İşleri Başkanlığı da Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün bugüne kadar en fazla taşınmaz tahsis ettiği kurum olurken, Diyanet’e tam 921 taşınmazın tahsis edildiği belirtildi. Faaliyet Raporunda Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 258 vakıf ile 57 derneğe de taşınmaz tahsis ettiği ifade edildi. Milli Eğitim Bakanlığına 202, belediyelere 114 ve üniversitelere de 14 taşınmaz tahsis edildi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, ETSTUR ve MaxxRoyal otellerinin sahibidir. Ersoy'un aile şirketinin Kıbrıs'ta 5 yıldızlı, kumarhaneli otelleri vardır. Ayrıca Ersoy, Kıbrıs Türk Hava Yolları'nın sahibidir.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın temmuz ayına ilişkin teşvik belgelerine göre, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un yöneticisi ve ana hissedarı olduğu Bodrum Türkbükü’ndeki MRA Turizm ve Otel İşletmeciliği AŞ’nin 307 oda, 870 yataklı 5 yıldızlı otel projesine 2 milyar 350 milyon lira yatırım teşvik desteği verildi. Bununla birlikte bakanın bir diğer şirketiyse 7 Ağustos 2022 Günlü Resmi Gazetede yayımlanan Haziran/2022 yatırım teşvik listesinde de bulunuyor ve bakana verilen toplam teşvik 4.5 milyar liraya ulaşıyor.
Muğla Bodrum’da Çiftlik Mahallesi Adalıyalı Mevkii’nde Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un sahibi olduğu Ersoy Otelcilik İnşaat ve Turizm İşletmeciliği tarafından 5 yıldızlı ‘Maxx Royal Bodrum Oteli açılmak isteniyor. Otelin yaklaşık 124 bin metrekarelik tapulu alanda toplamda 325 oda 750 yatak, 14 villa, 3 apart otel villa ve 38 aile odası yapılması planlanıyor. Bakan Ersoy’un şirketinin proje bölgesinde sadece 3 bin 819 metrekarelik kısmı kendisine ait. Ersoy, bakan olmadan önce bölgede 95 bin metrekarelik kısmı hazine arazisinden tahsis yaptığı şimdi de 25 bin metrekarelik hazine arazisini tahsis etmek istediği ortaya çıktı. Proje’nin iki yılda tamamlanması planlanıyor. İşletme süresi ise 49 yıl olacak. Projenin bedeli de yaklaşık 159 milyon olarak belirlendi. Projenin orman alanı, önemli doğa alanı, doğal sit alanı ve kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgesi içerisinde yer alıyor. Alanda korunacak ağaçlar mevcut. Proje tanıtım dosyasında; alanın, 2’nci derece doğal sit, 3’üncü derece arkeolojik sit, taşınmaz kültür varlığı statüsünde Helenistik Kule Yapısı ve tescilli eser koruma alanından oluştuğu belirtildi. Bakan Ersoy’un hazineden 25 bin metrekarelik alanın tahsisi için bakanlığa başvuruda bulunduğu ortaya çıktı. Üstelik Bakanlığın resmî sitesinde bakan için “Mehmet Nuri Ersoy, 9 Temmuz 2018 tarihinde Bakanlık görevine başlamasıyla birlikte, şirketindeki bütün görev ve unvanlarını devretti”ği iddia ediliyor.
Bakanlığın Gençliğe Bilançosu
Yukarıda verilerde ifade ettiğimiz üzere, Bakan Nuri Ersoy’a verilen teşviklerin ulaştığı rakam 4,5 Milyar Tl’dir. Bu miktar, 300.000 öğrencinin 1 yıllık toplam burs miktarına karşılık gelmektedir.
Bakanlık 4.5 Milyar Tl ile ayda 1000 lira gibi makul bir miktarla 375.000 öğrenciye kira yardımında bulunabilirdi.
1656 taşınmazın yalnızca 56 tanesi yurt ihtiyacı için Gençlik ve Spor Bakanlığına devredilseydi 50.000 öğrenciye yurt imkânı sunulabilirdi.
Soruyoruz
Bakanlığın devasa rakamlara ulaşan ve zengini daha zengin eden, doğayı talan eden otel teşviklerine ve geri dönüşü olmayan, denetlenmeyen, plansız ödemelerine bir son verilecek ve bu kaynaklar ülkenin dört bir yanındaki gencin gerçek sorunları için kullanılacak mı?
Bin 656 taşınmaz hangi vakıflara, derneklere, kamu kurumlarına verildi? Bu taşınmazlar hangi amaçlarla kullanıldı? 14 üniversiteye verilen taşınmazların kullanım amacı nedir? Bu alanlar üniversite içi yurtlar olarak değerlendirilemez mi? Bu taşınmazların kaç tanesi yurt olarak kullanıyor? Bu taşınmazlar denetleniyor mu?
Belediyenin binaları niçin derneklere veriliyor? Bu binalar yurt için kullanılamaz mı?
Bakan Ersoy’a 4 milyar 5000 milyon teşvik verilirken barınamayan öğrencilere kira desteği verilemez mi?
Taleplerimiz
Depremzedeleri otellerde değil, öğrencileri evlerine yollayarak yurtlarda ağırlayanlara sesleniyoruz. 5 yıldızlı 1000 odalı milyar liralık teşviklere sahip otelleriniz sadece gençlerin değil, tüm halkın vergileriyle açılıyor. Bizlerin vergisiyle açılan bu otellerden yararlanmak hakkımız. Oteller barınma sorunu olan öğrenciler için geçici konaklama alanı olsun.
Raporumuzda belirttik, Sayıştay incelemeleri daha da net bir şekilde ortaya koyuyor, milyon liralık bütçelerle büyük otel sahipleri, yatırımcılar sübvanse ediliyor. Sadece Mehmet Nuri Ersoy'un Bodrum'daki oteline 2.5 milyara yakın teşvik söz konusu. Gençliğin hakkını hiçbir siyasetçi ya da zenginle paylaşmak istemiyoruz. Yatırım teşviklerine ayrılan devasa bütçeler burs ve yurt hizmetlerine aktarılsın.
Tarikatlara tahsis edilen tüm binaların hangi amaçla kullanıldığı şeffaflıkla kamuoyuna duyurulsun. Atıl durumda olan ya da çeşitli isimlerle fiili olarak tarikatlar tarafından kullanılan binalar Gençlik ve Spor Bakanlığına tahsis edilerek KYK yurduna çevrilsin.
Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait kullanılmayan binalar KYK yurdu olarak kullanılmak üzere Gençlik ve Spor Bakanlığına tahsis edilsin. Dernek adı altında çeşitli kurumlara akıtılan bütçelerin nelere harcandığı şeffaflıkla açıklansın.
Bakanlığın her yıl ödenek üstü harcama yapmasına neden teşvikler ve karşılıksız ödemelere son verilsin, bütçe gençliğin barınmasına ve bursuna aktarılsın.
