Bugün yapılan Mahalli İdareler Genel Seçimleri'nde 56 milyon 911 bin 967 seçmen oy kullanıyor. 30'u büyükşehir, 81 il, 922 ilçe ve 386 beldede 8270 aday yarışıyor. Peki seçtiğiniz adaylar kim? Evli mi bekar mı? Kaç çocuk sahibi? Ne iş yaparlar? Dokuz8Veri Haber Merkezi olarak Türkiye'nin en kalabalık 20 şehrinde ve seçimin kritik geçmesi beklenen 5 il ve bu tüm illerin ilçelerinde seçimi kazanma şansına sahip 1423 adayı inceledik. Karşımıza Türkiye'nin belediye başkan aday profili net bir şekilde çıktı.
Türkiye'nin ortalama belediye başkan adayı kim mi? Türkiye'nin belediye başkan adayı, 1968 doğumlu, yani 51 yaşında. Erkek. Evli ve genellikle 3 çocuk sahibi. Üç büyük kentte yaşamıyorsa aday olduğu kent aynı zamanda doğduğu yer. Mesleği esnaf. Partisi AKP ise Ensar Vakfı ilişkili, CHP'li ise Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği ve Atatürkçü Düşünce Derneği üyesi. Saadet Partili ise Milli Görüş geçmişine sahip. HDP'li ise ilkokul, AKP'li ise üniversite mezunu. 31 Mart Mahalli İdareler Genel Seçimleri'nde 12 partinin adayları ve bağımsız adaylar yarışacak. Seçimlere katılan partiler; Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), Büyük Birlik Partisi (BBP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Demokrat Parti (DP), Demokratik Sol Parti (DSP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), İYİ Parti (İYİP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Saadet Partisi (SP), Türkiye Komünist Partisi (TKP), Vatan Partisi (VP) olarak sıralanıyor. Yerel seçimler kapsamında 30'u büyükşehir belediyesi olmak üzere, 5 yıllığına toplam 1389 belediye başkanı seçiliyor.
EN ÇOK ÜNİVERSİTE MEZUNU ADAY AKP'DE GÖZÜKÜYOR
Dokuz8Veri Haber Merkezi olarak ciddi bir ekip çalışmasıyla onbinlerce veriyi topladık, derledik, temizledik, birleştirdik ve teker teker işledik. Sonunda okunur, anlamlı bilgiler haline getirdik. Derlediğimiz bilgilere göre, en çok üniversite mezunu adayı, iktidar partisi AKP'nin aday profiline de bu tablo yansıyor. AKP'nin adayları arasında meslek olarak en büyük grup olarak 'Yöneticiler' öne çıkıyor, buna karşın en az yönetici HDP'de bulunuyor. Yine üniversiteli aday sayısında ve oranında AKP'yi CHP ve İYİ PARTİ takip etti. Adayların eğitim durumlarına, "oran" olarak bakıldığında da AKP'nin diğer partilere oranla daha yüksek oranda üniversite/yüksekokul mezunu aday gösterdiği görülüyor:
[infogram id="83d586ba-d250-430b-a5ce-9631ed591443" prefix="f4d" format="interactive" title="adayların mezuniyet durumları"]
MESLEK PROFİLLERİ: ESNAF, MÜHENDİS, AVUKATLIK POPÜLER
İncelediğimiz bir başka alan da adayların meslek profili oldu. Dokuz8HABER olarak çalışmamız kapsamında İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Adana, Konya, Şanlıurfa, Gaziantep, Kocaeli, Mersin, Diyarbakır, Hatay, Manisa, Kayseri, Samsun, Balıkesir, Kahramanmaraş, Van ve Aydın'daki öne çıkan toplam 1423 adayın mesleki profillerine baktık, 1391'inin meslek bilgisine ulaşabildik. Bu bilgiler, adayların YSK'ya beyan ettikleri veya beyan etmedilerse de kampanyaları kapsamında açıkladıkları meslekleri. Yani bir kişi inşaat mühendisiyse ancak mesleğini belediye başkanı olarak açıklıyorsa, biz bu kişinin mesleğini belediye başkanı olarak kabul ettik. Tüm partilerin gösterdiği adaylar arasında mesleği esnaf olanlar yüzde 11,1 ile ön plana çıkarken ikinci sırada yüzde 9,7 ile farklı meslek gruplarından emekliler geliyor. Bunu mühendisler yüzde 7,9 ile üçüncü meslek grubu olarak takip ediyor. Mühendislerden sonra yüzde 7,5 oranı ile serbest meslek geliyor. Avukatlar yüzde 7,0 oran ile 5. sırada yer alıyor. Mesleğini yönetici olarak belirten adayların oranı yüzde 6,4’u bulurken, iş insanların oranı yüzde 6,3 olarak dikkat çekiyor. Adayların diğer meslekleri ve oranları sırasıyla şöyle:
[infogram id="7abd573e-cea4-4190-bdf2-07f4caf94fca" prefix="OP9" format="interactive" title="Adayların meslek profilleri - top20"]
EMEKLİLER SİYASETTEN EMEKLİ OLMAYA NİYETLİ DEĞİL
Partiler arasındaki adayların meslek durumları da farklılaştı. AKP'de yöneticiler, serbest meslek sahipleri, mühendisler, avukat ve öğretmenler ilk 5 sırada yer alırken; CHP'de esnaf, avukat, mühendis, emekli ve mali müşavirlik başkanlık için en çok aday gösterilen meslekler oldu. İyi Parti, esnaf, emekli, iş insanı, mühendis ve avukatları en çok aday gösterdi. HDP'li adayların açık farkla (%25.8) serbest meslek sahibi oldukları görüldü. HDP'li adaylar tarafından beyan edilen diğer meslekler esnaflık, avukatlık, emeklilik ve öğretmenlik. İncelediğimiz 1423 aday arasında HDP'li adaylar içinde mesleğini mühendis olarak beyan eden yok, doktor olarak da sadece Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Selçuk Mızraklı var, ancak Mızraklı hali hazırda HDP Diyarbakır Milletvekili olarak kayıtlarda gözüktüğü için YSK verilerinde doktor olarak geçmiyor. SP'li adaylar ise en çok esnaf, emekli, iş insanı, yönetici ve mühendis olarak sıralandı. Emekliler, AKP dışındaki 4 partide (ilk 5 meslek grubu için) ortak meslek profilleri oldu.
İŞSİZLERE SİYASETTE YİNE YER YOK, CHP'DE İSE "İŞÇİ" ADAY YOK
Partilerin gösterdiği adaylar içinde incelediğimiz grupta sadece HDP'de işsiz olan bir kişi yer alırken diğer partilerde işsiz olan aday profiline rastlanmadı. İncelenen 1423 kişi içinde rastlanan diğer işsiz ise bağımsız bir aday. Mesleğini işçi olarak belirten adaylar ise AKP'de yüzde 1,4 İyi Parti'de yüzde 0,6 MHP'de yüzde 1,1 HDP'de yüzde 3,2 Saadet Partisi’nde yüzde 4,2 oranında yer bulurken CHP'de mesleğini "işçi" olarak beyan eden hiçbir aday yer almadı.
YÖNETİCİLER AÇIK ARA EN ÇOK AKP'DEN ADAY
AKP'nin aday profillerine bakıldığında mesleğini yönetici olarak belirtenler yüzde 13,1 ile ilk sırada geliyor. Diğer partiler ile kıyaslandığında yönetici adaylar açık ara en yüksek oranda iktidar partisinde yer alıyor. CHP’nin yönetici adayları yüzde 4,6 oranını oluştururken MHP’de yüzde 3,4 Saadet Partisi’nde yüzde 6,9 oranında yöneticiler aday olarak 31 Mart yerel seçimde yer aldılar. Adayları arasında en az yönetici bulunan partiler ise İyi Parti ve HDP oldu. İyi Parti’de yüzde 1,2 HDP’de yüzde 1,6 oranında yöneticiler aday olarak gösterildi.
BELEDİYELERE GELİNCE KADININ İSMİ YOK!
Adayların cinsiyetlerine bakıldığında MHP en düşük kadın aday oranına sahip parti (%1,15) olarak görülürken, seçimde iddialı olan partiler ve adaylar arasında en yüksek orana HDP, yüzde 23,88 ile sahip. Ancak şunu belirtmek önemli: HDP belediyelerde eş başkanlık sistemi uyguladığı için belediyeler kadın ve erkek eşit temsil oranında yönetiliyor. Yani HDP'de kadın ve erkek başkan adayı dağılımını yüzde 50 olarak kabul etmek de mümkün. İncelediğimiz adaylarda kadın oranı CHP için yüzde 5,86 olurken bu oran AKP'de yüzde 4,82. Yani HDP dışında hiçbir güçlü parti, kadınlara yer vermiyor. Bununla ilgili ayrıntılı haberimiz ve bu haberde açıklamadığımız diğer bilgiler ile ilerleyen zamanda karşınızda olacağız.
