Haber: Mir Said Simurg Oğuz
Sırbistan’ın başkenti Belgrad, 15 Mart’ta tarihinin en büyük protestolarından birine ev sahipliği yaptı. Öğrencilerin öncülüğünde başlayan protestolar, Novi Sad tren istasyonundaki sundurmanın çökmesi sonucu 15 kişinin hayatını kaybetmesiyle alevlendi. Bu olay, hükümetin ihmalkârlığına ve yolsuzluk iddialarına karşı halkın öfkesini artırırken, artan baskılara karşı da geniş çaplı bir tepkiye dönüştü.
Belgrad
BBC’ye konuşan Sırp öğrenciler, ülkeyi hangi partinin yönettiğini umursamadıklarını, ancak hukukun işlediği adil bir ülke istediklerini dile getirdi. Muhalefet partilerinin eylemlerde rol almasını istemeyen öğrenciler, bu hareketin yalnızca halkın taleplerini ileten, öğrenci liderliğinde bir eylem olarak kalmasını istediklerini belirtti.
15 Mart, hem ayın 15. günü olması hem de 15 kişinin hayatını kaybetmesi sebebiyle sembolik bir anlam taşıyordu. İçişleri Bakanlığı, katılımın 100 bin kişi civarında olduğunu açıkladı. Ancak, Alman medyası Zeit, en az 800 bin kişinin protestolara katıldığını bildirdi. Öte yandan, halkın toplandığı etkinliklerde katılımcı sayımı konusunda uzmanlaşmış Sırp STK’sı Halk Toplantıları Arşivi (Arhiv Javnih Skupova), katılımın 275 bin ile 325 bin arasında olduğunu hesapladı.
Meclis karşısındaki Piyonir Parkı’nda toplanan, siyah kapüşonlu, beyzbol şapkalı ve maskeli hükümet destekçisi gruplar, polis tarafından korunuyordu. Aynı zamanda, meclis binası da polisler ve traktörlerle güvenlik altına alınmıştı.
Öğrenciler, ilk buluşma noktası olarak meclis önünü seçseler de alanın yetersiz kalması ve hükümet destekçisi gruplardan gelebilecek olası saldırılara karşı güvenlik önlemleri almak amacıyla şehrin ana meydanlarından biri olan Slavija Meydanı’na yöneldiler. Ancak polis, meclis önünü açarak hareket eden kalabalığı ikiye böldü.
Eylemler sırasında “15’ler için 15” adıyla 15 dakika boyunca saygı duruşunda bulunan öğrenciler, önceki eylemlerde birçok kez saldırılara maruz kaldılar. Ancak cumartesi günü yaşanan saldırılar, dünya çapında büyük tepki çekti. Akustik silah kullanıldığı iddia edildi ve uzmanlar ile STK’lar bu iddiaları doğruladı. Bahsi geçen akustik silah, ani ve yüksek frekanslı bir ses yayarak uçak sesi gibi bir etki yaratıyor ve insanlarda fiziksel rahatsızlıklara yol açabiliyor. Saygı duruşu sırasında yaşanan ani izdiham sonucu bazı göstericiler kulak ağrısı, baş dönmesi ve kusma gibi şikâyetlerde bulundu.
Bu olayın ardından eylemleri organize eden öğrenci grupları, protestonun sona erdiğini ve bunun kabul edilemez bir noktaya ulaştığını belirtti. Aynı gece saat 22.00 civarında açıklama yapan Cumhurbaşkanı Vuçiç ve yetkililer, iddiaları yalanlayarak, ilgili cihazların yalnızca dronlara karşı kullanılan silahlar olduğunu ve kanunlara aykırı bir durum yaşanmadığını ileri sürdüler.
Muhalefet ve insan hakları örgütleri ise olayın detaylı bir şekilde soruşturulmasını talep ederken, öğrenciler ise buna ek olarak hükümetten, barışçıl gösterilerde bu tür silahların neden kullanıldığını açıklamasını istedi.
Cumhurbaşkanı Vuçiç’i Rusya’dan uzaklaştırarak kendine bir müttefik kazanmaya çalışan Avrupa Birliği de eleştirilerin odağında. Göstericiler, AB’den hükümete karşı net bir tavır sergilemesini bekliyor.
Vuçiç, eylemler öncesinde katıldığı televizyon programında, öğrencileri anladığını dile getirse de asla istifa etmeyeceğini ve ülkenin sokaklar tarafından yönetilmesine izin vermeyeceğini açıkladı. Muhalefet partileri ise adil ve özgür seçimler talep ediyor.
Ülkede önümüzdeki günlerde neler yaşanacağı ise belirsizliğini korurken, eylemleri organize eden öğrenci grupları, protestolara devam edeceklerini duyurdular. Öğrenciler son resmi açıklamalarında, protestoların onlar “bitti dediğinde” sona ereceğini belirttiler.
Kaynaklar:
https://www.dw.com/en/serbia-protesters-flood-belgrade-with-vucic-under-pressure/a-71933147
https://n1info.rs/english/news/earshot-confirms-use-of-sonic-weapon-at-protest/
https://www.bbc.com/news/articles/cx2g8v32q30o
