Adalet Komisyonu üyesi İstanbul Milletvekili Turan Taşkın Özer, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün İzleme Komisyonları tarafından hazırlanan 2023 raporundaki tespitleri açıkladı.
Sağlık hakkından, beslenmeye kadar cezaevlerinde pek çok hak ihlalinin yaşanmasına neden olan eksiklikleri sıralayan Özer, son 10 yılda en çok geçtiğimi yıl ihlal ve eksiklik tespit edildiğini belirtti.
CHP’li Özer raporla ilgili şu bilgileri paylaştı:
“151 izleme kurulu tarafından ceza infaz kurumu, hastane mahkum koğuşu, adliye nezarethanesi olmak üzere toplamda 403 ayrı yer 2 bin 119 kez ziyaret edildi. Bu ziyaretler sonucunda bin 268 rapor düzenlendi ve raporlarda hak ihlaline neden olan eksikliklerin yanı sıra personel ve fiziki koşulların yetersizliğiyle ilgili tespitler yapılarak 2 bin 357 öneride bulunuldu. Son 10 yıla baktığımızda en çok öneri 2023 yılında. 2009 yılından beri 3 tane Yargı Reformu Strateji belgesi hazırlandı ve bu belgelerde özellikle cezaevlerinin koşullarının iyileştirilmesiyle ilgili bir dizi hedef var. Ancak 2024 yılında bu hedeflerin hala tam olarak yerine getirilmediğinin itirafı hazırlanan bu rapordur.”
NE YATAK VAR NE DOKTOR
Tespit edilen eksiklikleri ve ihlalleri sıralayan Özer şunları söyledi:
“Cezaevlerin bir kısmında doktor, psikolog, dişçi, sağlık personeli, diyetisyen, aşçı, sosyal hizmet uzmanı yok. Bazı cezaevlerinde infaz ve koruma memuru eksiği var. Kapasitesi ve fiziki yapıdan kaynaklı sorunların yanı sıra ödenek yetersizliği nedeniyle kurumlarda bakım onarım sorunu hatta bazı kurumlarda yatak, klozet, kantin, temizlik malzemesi eksikliği bile var. Hasta hükümlü ve tutukluların sevkinde Jandarma personeli yetersizliği nedeniyle gecikmelerin yaşandığı da rapordaki notlar arasında.”
BEBEKLER İÇİN ŞAMPUAN BİLE YOK
“Raporda çarpıcı olan diğer bir husus ise annelerin yanında kalan bebekler için şampuan, çocuk bezi gibi hijyen ve sağlık için önemli olan ürünlerin tedarikinin yapılamaması. Ayrıca bazı cezaevlerinde kadın tutuklu ve hükümlülere sağlık taraması yapılmıyor. Bu durum ciddi bir sağlık hakkı ihlalidir.”
PERSONELİN ÖZLÜK HAKLARI SORUNU
Öneriler arasında personelin ve infaz koruma memurlarının özlük haklarının ve çalışma şartlarının iyileştirilmesi gerektiğinin de olduğunu belirten Özer, “Cezaevlerinde sorunlar sadece tutuklu ve hükümlülerin yaşadıkları ihlallerle ya da cezaevlerinin fiziksel yetersizlikleriyle ya da temelde ceza sistemi ile ilgili değil. Ceza infaz sistemi her alanda sorunlu. Personel sorunu ise uzun yıllardır mevcut. İnfaz koruma memurlarının iş yükleri, sendikasız olmaları, uğraştıkları iş bakımından yeterli hatta belki de hiç psikolojik ve sosyal destek görmemeleri, meslek yasalarının olmaması, rotasyonlar yaklaşık 57 bin infaz koruma memurunun mağdur etmektedir” dedi.
CEZAEVİ BÜTÇESİ 19 MİYAR
Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu için 19 milyar 277 milyonluk bütçe istendiğini belirten Özer, “Böyle bir bütçe varken ‘ödenek yetersizliği’ gibi bir gerekçe kabul edilemez. Cezaevlerindeki hak ihlallerinin ya da fiziki yetersizlik nedeniyle yaşanan olumsuzlukların giderilememesi iktidarın politikası olsa gerek. Çünkü her sene bakanlığa bağlı kurulların binlerce tespitine, cezaevleriyle ilgili çalışmalar yapan STK’ların raporlarına rağmen hala sağlık, eğitim, haberleşme, beslenme haklarının ihlal edilmesi anlaşılır gibi değil. Adalet Bakanlığının yeni cezaevi yapmak yerine bir an önce yeterli bütçeyi hak ihlallerinin önlenmesi için ayırması gerekmektedir” dedi.
SON 10 YILDA KURULLARIN VERDİĞİ ÖNERİ SAYISI
2014 yılında: 1.024
2015 yılında: 1.185
2016 yılında: 1.312
2017 yılında: 1.849
2018 yılında: 2.001
2019 yılında: 2.009
2020 yılında: 898
2021 yılına: 1.090
2022 yılında: 1.839
2023 yılında: 2.357