DİSK-AR, “AKP Döneminde Emek: İşçiler 16 Yılda Neler Kaybetti” başlığı ile rapor yayınladı. Raporda, AKP döneminde sendikal hakların zayıfladığı, asgari ücretin eridiği ve işsizliğin arttığı belirtildi.
[mks_dropcap style="letter" size="52" bg_color="#ffffff" txt_color="#000000"]T[/mks_dropcap]ürkiye Devrimci İşçi Sendikalı Konfederasyonu Araştırma Dairesi (DİSK-AR) “AKP Döneminde Emek: İşçiler 16 Yılda Neler Kaybetti” başlığı ile rapor yayınladı. Raporda, AKP döneminde sendikal hak ihlallerinin devam ettiği belirtilerek, “yandaş sendikacılık”ın büyüdüğünün altı çizildi. 200 bine yakın işçinin grevinin yasakladığının, güvencesiz çalışmanın yaygınlaştırıldığının belirtildiği raporda, taşeron uygulamasının yaygınlaştığına ve güvenlik haklarının tırpanlandığına dikkat çekildi. Raporda, AKP döneminde işçilerin kaybettikleri şöyle sıralandı:
  • AKP emekliliği güçleştirdi ve emekli aylıklarını düşürdü
  • AKP döneminde milli gelir artışı asgari ücrete yansımadı
  • AKP döneminde gelir dağılımı bozuldu
  • AKP kiralık işçiliği yasalaştırdı
  • AKP iş davalarında zorunlu arabuluculuk sistemi getirdi
  • AKP döneminde gelir dağılımı bozulmaya devam etti.
  • AKP işsizliği düşürmede ve istihdamı artırmada başarılı olamadı
  • AKP Türkiye tarihinin en yaygın özelleştirmelerini yaptı
  • AKP bütün kamu işletmelerini sattı
  • AKP döneminde hane halkının borç yükü arttı
  • AKP döneminde dolaysız vergiler arttı, vergiler çalışana ve tüketiciye yüklendi
  • AKP döneminde iş cinayetleri tırmanmaya devam etti
  • AKP OHAL’i istismar ederek çalışma hakkını ortadan kaldırdı
  • 140 bine yakın çalışan ve kamu görevlisi hukuksuz biçimde işten atıldı.
‘SENDİKAL HAKLAR ZAYIFLADI’ Raporda, AKP döneminde sendikalaşma ve toplu sözleşme kapsamı açısından büyük kayıplar yaşandığı belirtilerek, “16 yıllık AKP iktidarı sonunda gelinen tablo yüzde 10 civarında sendikalaşma oranı ve yüzde 7 civarında toplu sözleşme kapsamıdır. Özel sektörde toplu sözleşme kapsamı ise yüzde 5 civarındadır. Diğer bir ifade ile özel sektörde işçilerin yüzde 95’i sendikal korumadan yoksundur” denildi. “Türkiye yüzde 7’lik toplu iş sözleşmesi kapsamı ile OECD’nin en kötü ülkesi durumundadır” diye belirtilen raporda, OECD ülkelerinde toplu iş sözleşmesi kapsamının yüzde 32 olduğu vurgulandı ve “Ancak İsveç, İzlanda, Belçika, Avusturya ve Fransa’da toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçi oranı yüzde 90’ın üzerine çıkmaktadır” ifadelerine yer verildi. Raporda, Türkiye’deki sendikalı işçilerin önemli bir bölümünün toplu iş sözleşmesinden yararlanamadığına dikkat çekilerek, “Ocak 2017 verilerine göre sendikalı işçi sayısı 1 milyon 546 bindir. 457 bin işçi sendika üyesi olduğu halde toplu iş sözleşmesinden yararlanamamaktadır. Bu oransal olarak sendikalı işçilerin yüzde 30’unun toplu iş sözleşmesinden mahrum olduğu anlamına geliyor” bilgisi paylaşıldı. ‘GREV HAKKI AYAKLAR ALTINDA’ Raporda, AKP döneminde 15 grev erteleme kararnamesi yayımlandığı ve 193 bin işçinin grevinin ertelendiği belirtilerek, “15 grev ertelemesinin 7’si OHAL döneminde (2016-2018) gerçekleşti. Bilindiği gibi 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre ertelenen grevler 60 günlük erteleme süresi sonunda yeniden başlatılamıyor. Taraflar erteleme süresi içinde anlaşamazlarsa uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulu (YHK) tarafından çözülüyor” ifadelerine yer verildi. ‘ASGARİ ÜCRET ERİDİ’ AKP döneminde asgari ücretin ülkedeki ekonomik büyümeden pay alamadığının belirtildiği raporda, “Tersine AKP döneminde reel asgari ücret artışı reel milli gelir artışının oldukça gerisinde kaldı. 2004 yılı 100 kabul edilirse 2017’de reel asgari ücret reel milli gelir artışı karşısında yüzde 30 kayba uğradı” verilerine yer verildi. ‘İŞSİZLİK ARTTI’ İşsizlik oranlarının AKP iktidarı açısından önemli bir başarısızlık göstergesi olduğuna değinilen raporda, “2001 kriziyle birlikte yüzde 8’lik bir ortalamadan yüzde 10’luk bir ortalamaya sıçramış olan işsizlik oranı, ölçme yöntemlerinde yapılan ve oranın düşmesine yol açacak değişikliklere rağmen yüzde 10’lar düzeyinde çakılı kaldı” denildi. ‘GELİR DAĞILIMI BOZULDU’ Raporda, 16 yıllık AKP iktidarı döneminde gelir dağılımında olumlu bir değişiklik yaşanmadığının altı çizilerek, TÜİK’in verilerine yer verildi. “Türkiye gelir eşitsizliği açısından OECD’nin en alt sıralarında yer almaktadır” diye belirtilen raporda, “Meksika ve Şili dışındaki tüm OECD ülkelerinde gelir dağılımı Türkiye’den daha iyidir. İzlanda 0,246 Gini katsayısı ile gelir dağılımın en iyi olduğu ülkedir. İzlanda’yı 0,251 ile Slovenya, 0,256 ile Danimarka, 0, 257 ile Norveç izlemektedir.  Polonya’da Gini katsayısı 0,298 iken Yunanistan’da 0,339’dur” ifadelerine yer verildi. ‘OHAL EMEĞE KARŞI’ “OHAL uygulaması çalışma hayatında sendikal hakların ve işçilerin diğer haklarını kullanımını olumsuz etkilemiştir. AKP hükümeti Kanun Hükmünde Kararname (KHK) çıkarma yetkisini kötüye kullanmış, yasama organını işletmek yerine KHK yolunu tercih etmiştir. OHAL ile ilgisi olmayan konular KHK’lar aracılığıyla düzenlenmiştir” denilen raporda, KHK’ler ile ihraç edilen kişilere değinildi. ‘BORÇLANMA ARTTI’ Raporda, AKP döneminde çalışanların, dar gelirlilerin borç yükünün arttığına dikkat çekilerek, “2002’de hane halkı borcunun harcanabilir hane halkı gelirine oranı yüzde 4 civarında iken, bu oran AKP döneminde artarak 2012’de yüzde 50’nın üzerine çıkmıştır. 2015 itibariyle hane halkları harcanabilir gelirlerinin yüzde 51’i oranında borçludur” denildi. ‘ÖZELLEŞTİRME REKORU’ Kamu işletmelerinin ve kamu hizmetinin özelleştirilmesinin “şampiyonu” olarak AKP’nin gösterildiği raporda, “AKP dönemi özelleştirmelerin toplam özelleştirmeler içindeki payı yüzde 88’dir. 1986-2002 döneminde toplam 8 milyar dolarlık özelleştirme gerçekleştirilirken, 2003-2016 döneminde 60 milyar dolara yakın özelleştirme gerçekleştirildi” denildi. ‘VERGİ ADALETSİZLİĞİ ARTTI’ Raporda, AKP döneminde vergi adaletsizliğinin arttığına dikkat çekilerek, “Dolaylı vergiler, tüketimden (mal ve hizmetlerden) alınan vergiler yüzde 65’e ulaştı. Doğrudan (kazanç üzerinden) alınan vergiler ise yüzde 35’e geriledi” diye belirtildi. ‘İŞ CİNAYETLERİ ARTTI’ “2012 yılında büyük iddialarla kabul edilen 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, bir yandan yetersizlikleri öte yandan işverenlerin talepleri doğrultusunda yapılan değişiklik ve ertelemeler sonucunda beklenen sonucu yaratmamıştır” denilen raporda, AKP döneminde iş cinayetlerinin arttığı vurgulandı. ‘ÇALIŞMA SÜRELERİ UZUN’ Raporda, Türkiye’de çalışma sürelerinin OECD ve Avrupa Birliği ortalamasının çok üzerinde olduğuna değinilerek, “2016 verilerine göre OECD ülkelerinde haftalık ortalama çalışma süresi 40,4 saat iken Türkiye’de 49,3 saattir. Türkiye, Kolombiya’dan sonra haftalık çalışma süresinin en uzun olduğu OECD ülkesidir.  Haftalık fiili çalışma süresi AB ülkelerinde 37 saate kadar gerilemektedir” ifadelerine yer verildi. ‘ÇALIŞMA YAŞAMINDA KADIN’ “AKP döneminde toplumsal cinsiyet eşitsizliğini derinleştiren ve kadınları yakından ilgilendiren yasal düzenlemeler sık sık tartışma konusu olmuştur” denilen raporda, AKP’nin giderek muhafazakarlaşan bir politikayı hayata geçirdiği belirtildi. ‘EMEKLİLER NELER KAYBETTİ?’ 2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun emeklileri de olumsuz etkilediğinin altının çizildiği raporda, “Emekliliğe erişim hakkı 2008 yılından sonra daha da zorlaştı, emeklilik yaşı yükseldi, emekli aylığı elde etme koşulları ağırlaştı ve emekli aylıkları düşmeye başladı. Emekliler 2000’li yıllarda giderek daha fazla ekonomik sıkıntı çekmeye başladılar. Aynı koşullarda fakat farklı zamanlarda emekli olanların aylıkları arasında büyük eşitsizlikler ortaya çıktı” diye belirtildi. Raporda ayrıca emeklilerin taleplerine de yer verildi.