Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) araştırma dairesi DİSK-AR, Şubat 2019 işsizlik raporunu yayımladı. Rapora göre işsiz sayısı bir yılda 700 binden fazla arttı ve 3 milyon 981 bine ulaştı. Geniş tanımlı işsiz sayısı da  6 milyon 646 bine  yükseldi.

DİSK-AR tarafından TÜİK, İŞKUR, SGK ve AÇSHB verileri değerlendirerek hazırlanan 15 Şubat 2019 günü açıkladığı İşsizlik ve İstihdam Raporu'na göre ekonomik krizin istihdamda yarattığı tahribat giderek çok daha net biçimde görülüyor. İşsizlikte adeta bir deprem yaşandığı belirtilen raporda son bir yılda işsiz sayısı 700 binden fazla artarken, Ağustos-Kasım 2018 döneminde istihdam bir milyon kişi azaldı. Değerlendirmede öne çıkan başlıklar şu şekilde:

İŞSİZ SAYISI 4 MİLYON SINIRINA ULAŞTI

  TÜİK’e göre Kasım 2017 döneminde yüzde 10,3 olan dar tanımlı (standart) işsizlik 2 puan artarak Kasım 2018’de yüzde 12,3’e yükseldi. Kasım 2017’de 3 milyon 275 bin olan dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki yıla göre 706 bin kişi artarak 3 milyon 981 bine yükseldi. Böylece dar tanımlı işsiz sayısı 4 milyon sınırına çok yaklaşmış oldu. Geniş̧ tanımlı işsiz sayısı 6 milyon 646 bine yükselirken, geniş̧ tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 19,3 olarak hesaplandı. Kasım 2017’ye göre geniş̧tanımlı işsiz sayısı 665 bin arttı.

İSTİHDAM HIZLA GERİLİYOR

Türkiye ekonomisinin yıllık yeni istihdam yaratma kapasitesi krizle birlikte ciddi biçimde gerilediği belirtilen raporda Kasım 2017’de 28 milyon 515 bin olan toplam istihdam 201 bin azalarak Kasım 2018’de 28 milyon 314 bine geriledi. Ağustos 2018 ile Kasım 2018 arasında ise istihdamda 1 milyon 4 bin azalma yaşandı. İşsizlik açısından öncelikle dikkate alınması gereken tarım dışı işsizlik oranı da geçen yılın aynı dönemine göre 2,1 puan artarak yüzde 12,2’den yüzde 14,3’e yükseldi. Tarım dışı işsizlikteki hızlı artış dikkat çekici Genç işsizliği Kasım 2017’ye göre 4,3 puan artarak yüzde 19,3’ten Kasım 2018’de yüzde 23,6’ya yükselirken, kadın işsizliği Kasım 2017’ye göre 1,3 puan artarak 13,4’ten 2018 Kasım ayında 14,7 olarak gerçekleşti. Tarım dışı kadın işsizliği ise yüzde 18,4’e yükseldi.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİNE REKOR BAŞVURU:  257 BİN

İŞKUR verilerine göre Ocak 2019’da işsizlik ödeneği başvurularında rekor başvuru yaşandı. Başvuru sayısı Ocak 2018’de 145 bin iken yüzde 77 oranında artarak Ocak 2019’da 257 bini aştı. Aylık toplam işsizlik ödeneği alanların sayısı Ocak 2018’de 439 bin iken yüzde 50 artarak Aralık 2018’de 655 bine yükseldi. İŞKUR verileri de işsizliğin arttığını ortaya koymaktadır.  İŞKUR’a kayıtlı işsiz sayısı ise 2018 Ocak ayında 2,4 milyon iken, Ocak 2019’da 3,8 milyona yaklaştı.

TARIM DIŞI İŞSİZLİK HIZLA ARTIYOR

Mevsim etkilerinden arındırılmamış tarım dışı işsizlik hızla artırıldığı belirtilen rapora göre, Kasım 2017’de 12,2 olan tarım dışı işsizlik 2,1 puan artarak Kasım 2018’de 14,3 oldu. 2018’in Nisan ayından itibaren düzenli olarak artış gösteren tarım dışı işsizlik yaz aylarında tırmanarak eylül ayında 13,5’e, ekim ayında ise yüzde 13,6’ya ve son olarak Kasım 2018’de 14,3’e yükseldi.

TARIM DIŞI KADIN İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 20'YE ULAŞTI

Ekonomik kriz tarım dışı genç ve kadın işsizlik oranlarını da tırmandırıyor. Ekim 2017’de yüzde 22,1 olan tarım dışı genç işsizliği (15-24 yaş arası) Kasım 2018’de 26,2’ye yükseldi. Nisan 2018’de yüzde 19,2 olarak gerçekleşen tarım dışı genç işsizliği yaz aylarında tırmanışa geçerek Kasım ayı itibariyle 7 puan artarak 26,2 oldu. Tarım dışı kadın işsizliği Kasım 2017 itibariyle yüzde 17,4 olarak gerçekleşmişti. Nisan 2018’de yüzde 15,8’e gerileyen tarım dışı kadın işsizliği kriz döneminde yüzde 20’ye yaklaştı. Kasım ayında bir önceki yıla göre 1 puan artışla yüzde 18,4 olarak gerçekleşti.

İŞSİZLİKTE EN YÜKSEK ARTIŞ GENÇLERDE VE KADINLARDA

Yüksek öğrenim işsizliği yüzde 12,2’den yüzde 13,1’e, tarım dışı işsizlik 12,2’den 14,3’e, kadın işsizliği yüzde 13,4’ten 14,7’ye, geniş tanımlı işsizlik yüzde 17,6’dan yüzde 19,3’e tarım dışı genç kadın işsizliği yüzde 29,8’den yüzde 32’ye ve ne eğitimde ne istihdam olan kadınların oranı ise yüzde 32,6’dan yüzde 32,8’e yükseldi. İşsizlikte en yüksek artış genç işsizliği ile genç kadın işsizliğinde yaşandı.

AKP DÖNEMİNDE İŞSİZLİK ARTTI

AKP döneminde işsizlik oranları, kendinden önceki döneme göre ciddi bir yükseliş gösterdi. TÜİK’in detaylı işgücü serilerine ulaşılabilen 1988 ile 2002 arasında yıllık ortalama işsizlik oranı yüzde 8 olarak gerçekleşirken, AKP hükümetleri dönemi olan 2003-2018 arasında yıllık ortalama işsizlik oranı yüzde 10,78 oldu. 1988-2002 döneminde bir ara yüzde 6,5’e inen işsizlik 2001-2002 krizinin etkisiyle 2002’de dönem içi en yüksek düzey olarak yüzde 10,3’ü gördü. AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılı sonunda yüzde 10,3 olan işsizlik oranı 2008 krizi sonrasında yüzde 14’e yükseldi. Böylece AKP, büyük bölümünde koalisyon hükümetleri olan 1988-2002 dönemine göre işsizliği yaklaşık 3 puan yükseltmiş oldu.

KAYITLI İŞSİZ VERİLERİ 1 MİLYON 318 BİN ARTTI

İŞKUR kayıtlı işsiz verileri Ocak 2018 ile Ocak 2019 arasında  1 milyon 318 bin artmıştır. 2018 Ocak ayında İŞKUR’a kayıtlı işsiz olarak başvuranların sayısı 2 milyon 457 bin iken, bu sayı Ağustos 2018’den itibaren hızla artarak Ocak 2019’da ayında 3 milyon 775 bine yükselmiştir. Böylece kayıtlı işsiz sayısı bir yılda yüzde 54 artış göstermiştir. İŞKUR’a kayıtlı toplam işsiz sayısının son yıllarda hızla yükseldiği gözleniyor. 2015 yılında 2,1 milyon olan kayıtlı işsiz sayısı 2017 yılında 2,6 milyona, 2018 yılında ise 3,5 milyona ve Ocak 2019’da 3,8 milyona yükseldi.

ÜÇ AYDA 1 MİLYONU AŞAN İSTİHDAM KAYBI

Ekonomik kriz istihdam azaltıyor. Kasım 2017’de 28 milyon 515 bin olan toplam istihdam 201 bin kişi azalarak Kasım 2018’de 28 milyon 314 bine geriledi. Rapora göre bu durum ekonominin yeni istihdam yaratma kapasitesinin ortadan kalktığını ve tersine bir durgunluk ve küçülme sürecine girdiğini gösteriyor. Ağustos 2018 ile Kasım 2018 arasındaki gerileme ise çok daha vahim boyutlarda olduğu ifade edilen raporda, Ağustos 2018’de 29 milyon 319 bin olan toplam istihdam üç ayda 1 milyon 4 bin kişi gerileyerek 28 milyon 314 bine düştü. Raporda, üç ayda 1 milyonu aşan istihdam kaybı mevsimsel etkiler ile açıklanamayacak kadar vahim bir tablo olduğu üzerinde duruldu.