6’lı Masa’da en önemli eşik aşıldı, muhalefet bloğu Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisini kamuoyuna açıkladı. Ocak ayının ikinci haftası ise Cumhurbaşkanı Adayının isminin açıklanması bekleniyor.
İlk olarak 12 Şubat’ta CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ev sahipliğinde buluşan 6 muhalefet partisi, bugün önemli bir eşiği aştı, Siyasi Partilerin beraber oluşturdukları Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi kamuoyu ile paylaşıldı.
Anayasa önerisi lansmanı için adres yine Bilkent Oteli oldu. AKP’nin kuruluşunu ilan ettiği, ardından AKP’nin kopan DEVA ve Gelecek Partisi’nin kuruluşlarına ev sahipliği yaptığı Bilkent Oteli, 6’lı Masa’nın 28 Şubat’ta ortak protokolü imzaladığı adresti. Bugün de Anayasa Değişikliği Önerisinin lansmanına ev sahipliği yaptı.
Lansman için hazırlıklar günler öncesinden başlamıştı. Tüm siyasi partilere az sayıda kontenjan verildi, 6’lı Masa’nın kurmaylarının hazır bulunduğu toplantıya milletvekilleri ve teşkilatlar çağırılmadı. Son derece özenle organize edilen toplantının en önemli ve kalabalık konuklarını ise gazeteciler oluşturdu. Amaç, gövde gösterisi değil, Anayasa değişikliği önerisini topluma en sağlıklı biçimde aktarmaktı.
Siyasi parti liderleri de bu amaç doğrultusunda hareket etti. Lansman başlamadan önce salona giren siyasi parti liderleri, büyük bir dikkatle açıklamaları dinledi. Lansman, “Biz Türkiyeyiz” sinevizyonuyla başladı. “Şimdi milleti yeniden güçlendirme zamanı, Şimdi güçlendirilmiş parlamenter sistem zamanı” sloganlarının yer aldığı sinevizyon, “Şimdi demokrasi zamanı” ifadesiyle bitiyordu. Bu slogan, salonun dört bir yanına da pankartlarla asılmıştı.
6’lı masa kapsamında oluşturulan Anayasa ve Yargısal Reformlar Komisyonu’nun aylardır sürdürdüğü çalışmalar sonucunda oluşturulan Anayasa Değişikliği Önerisi, Komisyon’da yer alanlar tarafından iyi bir özetle kamuoyuna açıklandı.
Kürsüye ilk çıkan CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek oldu. Bugün Türkiye’nin içinde bulunduğu krizin en önemli nedeninin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin neden olduğu liyakatsizlik, yozlaşma ve keyfilik olduğunu belirten Erkek, “Sorun sistemdedir” dedi. Erkek, bu sorunların çözümü olarak Türkiye’de geçmişte uygulanan eski Parlamenter Sistem yönetimini de reddettiklerini, “12 Eylül ürünü sistemi değil, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemi öneriyoruz” sözleriyle vurguladı.
Peki nasıl bir Anayasa?
Muharrem Erkek, “Anayasa’nın temelinde insan onurunu esas alan bir bakış açısı vardır” dedi. Bu yeni Anayasa taslağının ruhunu ortaya koyması açısından çok çok önemli. İnsan onuru, insanın değerli bir varlık oluşu ile bağlantılı bir kavram. İnsan hakları bağlamında, insan onuru, herkesin eşit haklara sahip olduğu tezini kuvvetlendirir. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde geçen insan onuru ifadesi, her tek insanın eşit haklara sahip olmasının ön koşuludur, gerekçesidir. Bugün yeni Anayasa’nın ruhunu oluşturması da bu yüzden, temel haklar önünde eşitliğin bir güvencesi olarak karşımıza çıkması çok önemliydi. Hazırlanan önerinin genel gerekçesinde de şu ifadeler yer aldı:
“Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçiş önerisi, aynı zamanda, anayasal hakların alanını genişleten, bunların güvencelerini güçlendiren yenilikleri de içermektedir. Bu çerçevede, Anayasamızın 12. maddesinin başlığı “İnsan onuru, temel hak ve hürriyetlerin niteliği ve bütünlüğü” şeklinde değiştirilmiş, maddenin ilk fıkrasına insan onurunun dokunulmaz olduğu ve Anayasa düzeninin temelini oluşturduğu hükmü eklenmiştir. Böylece Anayasamızın insan onurunu esas alan bir bakış açısı kazanması sağlanmıştır.”
Bunu güçlendirecek çok sayıda reform da Anayasa taslağında sayılıyor. İfade hürriyeti, basın hürriyeti, örgütlenme hürriyeti, daha güvenceli hale getiriliyor.
Öneri Parlamenter sistemi güçlendiriyor. Parlamentonun Hükümeti denetim vasıtaları arasında yer alan sözlü soru yetkisi yeniden geliyor, gensoru mekanizması hükümet istikrarını korumak amacıyla yapıcı güvensizlik oyuyla birleştiriliyor. Koalisyon hükümetlerinin zayıf yanı olarak ortaya konulan tezlere karşılık olarak geliştirilen yapıcı güvensizlik yoluyla, gensoru yoluyla düşürmekte birleşen parlamento çoğunluğu, yeni hükümetin kurulmasını sağlamadıkça görevdeki hükümetin hukukî varlığını sona erdiremiyor.
Anayasa’da çok sayıda teknik konu da tarif ediliyor. Kamuoyunun en merak ettiği konu kuşkusuz Cumhurbaşkanının görev ve sorumlulukları. Taslağa göre Cumhurbaşkanı bir kereliğine seçilecek, 7 yıl görev yapacak ve varsa Partisi ile ilişiği kesilecek.
Taslakta, Cumhurbaşkanının görev ve yetki alanı da kısıtlanıyor. Siyasi parti DEVA’lı Mustafa Yeneroğlu, yeni sistemi tanımlarken, “Cumhurbaşkanı artık gece yarısı milletler arası sözleşmeden çıkma kararı veremeyecek” dedi. Demokrat Partili Serhan Yücel ise yeni taslağı, “Cumhurbaşkanımızın talimatıyla klişesini artık duymayacağız. Çünkü yetkililer artık talimatı Anayasa’dan alacak” diye özetliyor. Öneriye göre, Cumhurbaşkanının veto yetkisi ortadan kalkıyor.
Bu özet aynı zamanda yeni Cumhurbaşkanı adayını da tarif ediyor. Bugün 6’lı masa çok önemli bir eşik atlayarak, Anayasa önerisini kamuoyuyla paylaştı. Sırada ise burada tarif edilen Cumhurbaşkanı adayının isminin açıklanması var. Kulislere göre, hemen hemen açıklama tarihi de netleşti. Ocak ayının ikinci haftası, bugün tarif edilen adayın kim olduğu da artık açıklanacak.
