Sakarya'da meydana gelen havai fişek fabrikasındaki patlamanın ardından açıklama yapan TMMOB Kimya Mühendisleri Odası, "Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmeliğin sürekli ertelendiği için yaşanan yangınlar, patlamalar ve ölümler kaza değil" dedi.

Sakarya’nın Hendek ilçesi Yukarı Çalıca mevkiinde bulunan havai fişek fabrikasında meydana gelen patlamada 4 kişi hayatını kaybetti, 97 kişi ise yaralandı. Konuya ilişkin açıklama yapan TMMOB Kimya Mühendisleri Odası, Resmi Gazete’de 2013 tarihinde yayınlanan Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmeliğin sürekli ertelendiğini belirterek yaşanan yangınların, patlamaların ve ölümlerin kaza olmadığı dile getirildi.

"BÖYLE GİDERSE DAHA ÇOK KAZA GÖRÜLECEK"

Açıklamada, “Daha önce Yalova Aksa fabrikasında, Davutpaşa’da, Ostim’de, Gaziantep’teki galvaniz fabrikasında ve Afyon`daki askeri tesislerde yaşanan kazaların benzeridir. Bu kazalar ne yazık ki böyle giderse daha çok görülecektir” ifadelerine yer verildi.

“KAZALARIN ÖNLENMESİ İÇİN ÇIKARILAN YÖNETMELİK 2013’TEN BU YANA ERTELENDİ”

30.12.2013 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ve bu tıp yangınların, patlamaların ve kazaların önlenmesine dair Avrupa’daki Seveso yönetmeliğinin karşılığı olan Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmeliğin anılan tarihten bu yana yürürlüğe sokulmadığı, uygulanmadığı bildirilen açıklamada şöyle denildi; “Anılan yönetmelik hiçbir gerekçe gösterilmeden o günden bu yana sürekli yürürlük tarihi ertelenmiştir. Erteleme tarihi sonunda ise iptal edilerek birkaç ay sonra tekrar yeniden yayınlanmış ve sonra yürürlük tarihi bir kez daha ertelenmiştir. En son 2019 yılında yönetmeliğin İşletmecinin Genel Yükümlülüğü ile ilgili olan 6. Maddesinin 2. Fıkrası, Büyük Kaza Senaryosu Hazırlanması ile ilgili 8. Maddesi, Büyük Endüstriyel Kaza Frekansının Sınır Değeri ile ilgili 9. Maddesi, Acil Durum Planı Hazırlanması ile ilgili 13. Maddesi ve Kamunun Bilgilendirilmesi ile ilgili 16 maddesi Temmuz 2020 tarihine kadar ertelenmiştir. Yönetmeliğin gerekçesiz olarak ertelenmesi sonucu tehlikeli kimyasalları depolayan ve bunlarla çalışan işletmeler gerekli önlemleri almamakta, risk analizi yapmamakta ve olası kaza senaryolarını hazırlamamaktadırlar.”

“GAZ EMİSYONU AZALANA KADAR ÇEVRE BOŞALTILMALI YA DA SOKAĞA ÇIKMA ÖNLENMELİDİR”

Havai fişek yapımında kullanılan temel bileşeninin kara barut olduğu belirtilen açıklamada; “Havai fişeğin yukarı doğru ilk itme hareketini sağlayan siyah barut haricinde renkleri üretmek için bakır, baryum, sodyum, stronsiyum gibi elementlerin yanında magnezyum, alüminyum ve titanyum gibi elementler de kıvılcım- parıltı sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Bunlar haricinde havai fişeklerde oksitleme bileşikleri olarak da nitrat, klorat veya perklorat`a da yer verildiği bilinmektedir. Normal bir havai fişek patlama işleminde oksitleme görevini gören elementlerin ve kimyasal reaksiyonların sonucu nispeten kontrollü bir nihai ürün oluşumu gözlenirken, kaza sonucu üretim tesisinde tüm bu kimyasalların alev alması ve patlaması ile açığa çıkan gazlar kontrolsüz olarak salınır. Bu gazlar mukozal yapıya, gözlere ve solunum sistemine zarar veren bir etkiye sahiptir. Nefes almada zorluk, boğulma hissi nefes darlığı yanan kimyasallara ve çıkan gaz yoğunluğuna göre artar veya azalır. Bu nedenle gaz emisyonu azalana kadar ya yakın çevre boşaltılmalı ya da sokağa çıkma önlenmelidir” denildi.

“SÜREKLİ ERTELENEN YÖNETMELİK YÜRÜRLÜĞE SOKULMALIDIR”

6269 sayılı Kanuna göre bu tip işletmelerde sorumlu müdür olarak bir Kimya Mühendisinin çalıştırılması zorunlu iken bu tip işletmelerin çoğunda ya sorumlu müdür çalıştırıldığı ya da kağıt üzerinde çalıştırıldığı vurgulanan açıklamada şöyle denildi: “Yapılması gereken bu kazaların, patlamaların ve yangınların önlenmesi için söz konusu yönetmeliğin yürürlüğe sokulmasıdır.”

NE OLMUŞTU?

Sakarya Hendek’te bulunan havai fişek fabrikasında patlama meydana geldi. Patlamada 4 işçi hayatını kaybederken 97 işçi yaralandı. 45 işçiden ise hala haber alınamıyor. Patlamanın yaşandığı Hendek ilçesi Sakarya merkezine 30 km uzaklıkta olmasına rağmen, havai fişek fabrikasında yaşananlar kent merkezinde de duyuldu. Pek çok yurttaş, deprem olduğunu zannederek kendisini sokağa attı.