HDP 4. Olağan Kongresi'nde partinin eş başkanlığına getirilen Mithat Sancar, konuşmasında Dolmabahçe Mutabakatı'na yeniden dönmeyi teklif etti. Gerekirse yeni bir mutabakat için de hazır olduklarını söyleyen Sancar, barış için kararlı olduklarını dile getirdi. Sancar'ın bu açıklamaları Dolmabahçe Mutabakatı'nı bir kere daha gündeme getirdi. Mutabakatın içeriği neydi? Taraflar neden anlaşamadı? Erdoğan'ın mutabakata yaklaşımı basına nasıl yansımıştı? Sizin için derledik.
Çözüm süreci sırasında, 7 Haziran seçimlerinden yaklaşık 3 ay önce, 28 Şubat 2015 tarihinde, AKP ve HDP’lilerin katılımıyla 10 maddelik ‘Dolmabahçe Mutabakatı’ açıklandı. Toplantıya o dönem AKP Grup Başkanvekili Mahir Ünal, İçişleri Bakanı Efkan Ala, Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan, HDP’den Sırrı Süreyya Önder, Pervin Buldan ve İdris Baluken katılırken, kamuoyuna da toplantının yapıldığı salondan bir fotoğraf verildi.
Mutabakata göre Abdullah Öcalan 10 gün içinde açıklama yapacaktı. Açıklamada Öcalan, PKK'yi olağanüstü kongreye çağırarak silah bırakma yönünde karar almasını isteyecekti. Sırrı Süreyya Önder tarafından açıklanan mutabakat metni ise şu şekildeydi:
1) Demokratik siyaset tanımı ve içeriği
2) Demokratik çözümün ulusal ve yerel boyutlarının tanımlanması
3) Özgür vatandaşlığın, yasal ve demokratik güvenceleri
4) Demokratik siyasetin devlet ve toplumla ilişkisi ve bunun kurumsallaşmasına dönük başlıklar
5) Çözüm sürecinin sosyo-ekonomik boyutları
6) Çözüm sürecinde demokrasi güvenlik ilişkisinin kamu düzenini ve özgürlükleri koruyacak şekilde ele alınması
7) Kadın, kültür ve ekolojik sorunların yasal çözümleri ve güvenceleri
8) Kimlik kavramı, tanımı ve tanınmasına dönük çoğulcu demokratik anlayışın geliştirilmesi
9) Demokratik cumhuriyet, ortak vatan ve milletin demokratik ölçütlerle tanımlanması, çoğulcu demokratik sistem içerisinde yasal ve anayasal güvencelere kavuşturulması
10) Bütün bu demokratik hamle ve dönüşümleri içselleştirmeyi hedefleyen yeni bir anayasa
Mutabakatın açıklanmasını izleyen saatlerde Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan, “Tabii silahların bırakılması çağrısı bizler için çok çok önemli bir beklenti idi. Bu demokratik açılım süreci ile başlayan bir çağrıdır. Milli birlik ve kardeşlik projesi ile başlayan, şimdi de çözüm süreci ile devam eden ve bunu artık noktalayalım diye hasretle beklediğimiz bir çağrıdır” açıklamasını yaptı.
MUTABAKAT MASASI NEDEN DAĞILDI?
Mutabakatın Erdoğan'ın yönlendirmesiyle yapıldığı, hatta oturma planını bir A4 kağıdına çizerek Efkan Ala'ya verdiği bile iddia edilmişti. Selahattin Demirtaş'ın verdiği bu bilginin yanı sıra Erdoğan'ın mutabakata büyük siyasi anlam yüklediği de iddia ediliyordu. İddiaya göre Erdoğan, mutabakattan PKK'ye net bir silah bırakma çağrısının çıkması ve örgütün buna olumlu cevap vermesiyle birlikte "PKK'ye silah bıraktıran lider" imajıyla seçime girerek başkanlık hayalini gerçekleştirecekti. Ancak mutabakattan kademeli bir silah bırakma süreci çıkınca Dolmabahçe Mutabakatı'nın seçim açısında beklenen etkiyi göstermeyeceğini gören Erdoğan'ın bu masayı dağıttığı iddia edildi.
Erdoğan, daha sonrasında, “Ben oradaki toplantıyı doğru bulmuyorum. Çünkü bu toplantıda hükümetin başbakan yardımcısıyla şu anda parlamento içinde olan bir grubun yan yana fotoğraf vermesini doğru bulmuyorum” görüşünü dile getirdi. Sürecin kendisinin bilgisi dahilinde işletilmediğini söyleyen Erdoğan, mutabakatı doğrudan karşısına alıyordu.
HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş da konuyla ilgili olarak “Dolmabahçe’de açıklama şekli bile, hangi koltuklarda kimin oturacağı bilgisi Cumhurbaşkanı’na verildi. Şimdi çıkmış alay eder gibi ‘Şunu kabul etmem, bunu kabul etmem. Efendim bunu doğru bulmuyorum’ demesi bizden önce kendi arkadaşlarına sırt çevirmesidir” demişti.
DAVUTOĞLU: BİZİM DE SÖYLEYECEKLERİMİZ VAR
Mutabakata dair son dönemdeki ilk gündem ise Gelecek Partisi'nin kuruluş sürecinde yaşanmıştı. Partinin kuruluş sürecinde Davutoğlu, "“Terörle mücadele konusunda defterler açılırsa birçok insan, insan yüzüne çıkamaz" demişti. Erdoğan da buna karşılık, "Hafıza kayıtlarımızın içerisinde olanları da vakti geldiğinde paylaşacağız. Bu hafıza kaydının içerisinde çok şeyler var" demişti.
Dolmabahçe Mutabakatı, taraflar nezdinde ise ilk defa bugün yapılan HDP 4. Olağan Kongresi'nde gündeme geldi. Mithat Sancar'ın, "Gelin ‘Dolmabahçe Mutabakatı’ ile yürüyelim. Derseniz ki yeni mutabakat yapalım onu da yapalım. Ama Şam’da, Ankara’da, Diyarbakır’da, Kamişlo’da yapalım" sözlerinin, mutabakatı yeniden tartışmaya açacağı düşünülüyor.
