ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’ye Rusya’dan S-400 alımı nedeniyle yaptırım uygulanması çağrısını da içeren 2020 savunma bütçe yasasını, Maryland eyaletindeki Andrews Hava Üssü'nde imzaladı. 738 milyar dolarlık yasa tasarısı aylar süren müzakerelerin ardından Kongre’nin her iki kanadında da kabul edilerek imza için Trump’ın masasına gönderilmişti.
Amerika'nın Sesi'nin aktardığına göre, tam adıyla '2020 Savunma Harcamaları Yetkilendirme Yasa Tasarısı (NDAA)' yılda bir kez Kongre’den geçen ve yüzlerce sayfadan oluşan kapsamlı bir torba yasa konumunda. Çeşitli askeri misyonlar ve projelere ayrılacak kaynakların ayrıntılandırıldığı yasada bu yıl Türkiye’yle ilgili maddeler de yer alıyor.
TÜRKİYE'YLE İLGİLİ MADDELER
Türkiye’ye F-35 savaş uçaklarının ya da F-35 destek teçhizatının transferi yasaklanıyor. Türkiye’ye S-400 sistemini satın alması sebebiyle de yaptırım uygulanması gerektiği vurgulanıyor.
Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle çıkarıldığı F-35 programı konusunda Ankara’ya getirilen kısıtlamalara yer verilen yasada, Türkiye’ye F-35 projesiyle bağlantılı fikri mülkiyet, teknik veri ya da maddi desteğin transfer edilemeyeceği veya Türkiye’ye kendi F-35 kapasitesini kurması için gereken onarım ve desteğin verilmeyeceği kaydediliyor.
Türkiye’nin S-400 sistemini satın almasının, 2017 yılında Kongre tarafından kabul edilen “Avrupa ve Avrasya’da Rusya’nın Etkisine Karşı Koyma Yasası” kapsamında Rus savunma sektörüyle yapılan “önemli bir işlem” kategorisine girdiği ve bu kapsamda da ABD'nin Türkiye’ye yaptırım uygulaması gerektiği belirtiliyor.
Türkiye’ye F-35 konusunda getirilen kısıtlamaların kaldırılması için Türk hükümetinin Rusya’dan teslim aldığı S-400 hava savunma sistemi, ilgili teçhizat, materyal ya da bu sistemle bağlantılı personele sahip olmaması gerektiği, gelecekte de Rusya’dan benzer bir savunma ekipmanı almayacağına ilişkin güvenilir teminatlar vermesi, bunun Kongre’nin ilgili komisyonlarına gönderilecek raporlarla belgelenmesi gerektiği vurgulanıyor.
Türkiye’nin S-400 sistemine sahip olmasının Türkiye, ABD ve NATO üyelerinin ulusal güvenliğini olumsuz etkilediği, ABD’nin Türkiye’ye yapmış olduğu Patriot teklifinin uygulanabilir bir alternatif olduğu ifade ediliyor.
Rus gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıması öngörülen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 8 Ocak’ta İstanbul’da açılışını yapacağı Türk Akımı ve Rusya’nın Kuzey Akımı 2 projesine yönelik yaptırım öngörüyor. Rusya ile askeri düzeyde işbirliğini de yasaklıyor. Rusya bu boru hatlarıyla Ukrayna’yı baypas ederek Avrupa’ya enerji arzını güçlendirmeyi amaçlıyor. Kongre üyeleri ise Trump yönetimine tamamlanmak üzere olan bu projelerin durdurulması konusunda daha fazla çaba göstermesi için baskı uyguluyor.
Türkiye sert tepki vermişti
Türkiye, Kongre’den geçen bütçe tahsisatlarıyla ilgili yasa tasarılarında Ankara’yla ilgili düzenlemelere sert tepki göstermişti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy yaptığı açıklamada, sürecin siyasi emellere alet edilmesini kınadıklarını belirterek, “2020 yılında ABD federal kurumlarına sağlanacak bütçe tahsisatlarını ilgilendiren yasa tasarılarının, ülkemiz aleyhinde unsurlar içeren bazı yazımlarla birlikte ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosu’nca kabulü, ABD Kongresi üyelerinin ikili ilişkilerimizi her ne yöntemle olursa olsun tahrip etme saikinin son ürünüdür. ABD Kongresi’ndeki olağan bir bütçe belirleme sürecinin dahi bir kez daha ABD’li siyasetçilerin kısa vadeli siyasi emellerine alet edilmesini kınıyoruz” demişti.
Aksoy, F-35 uçaklarının Türkiye’ye teslimatının engellenmesini de haksız bir girişim olarak gördüklerini vurgulayarak, “ABD’li Kongre üyeleri, Türk düşmanı bazı meslektaşlarının ‘müttefiklik’ kavramının içini boşaltma gayretlerine alet olarak en başta kendi itibarlarını aşındırmakta ve güvenirliklerini yitirmektedir. F-35 uçaklarının ülkemize transferini haksız yere engelleme, ayrıca Kıbrıs Adası’ndaki çözüm çabalarını ve Doğu Akdeniz’deki işbirliği olanaklarını baltalama gayretinde olan çevreler, girişimlerinin her şeyden önce ABD’nin kendi menfaatlerine zarar verdiğini ve bölgenin barış ile istikrarına hizmet etmediğini zamanla idrak edeceklerdir” ifadelerini kullanmıştı.
