Hollanda Barosunun talebi üzerine oluşturulan komisyon, hükümetin programını özellikle mülteci politikaları başta olmak üzere dokuz farklı açıdan inceledi ve programın hukuk devleti ilkelerine aykırı olduğunu tespit etti.
Hollanda Barolar Birliği tarafından yapılan açıklamada, hükümetin programının "belirli kişilerin hukuka ve adalete erişimini sistematik olarak engellemeyi amaçladığı" belirtildi. Açıklamada, hükümetin, bu haliyle "tam anlamıyla bir hukuk devleti olduğunu iddia edemeyeceği" vurgulandı.
Komisyon, özellikle hükümetin göç ve iltica politikaları kapsamında olağanüstü hal yetkilerini kullanma planını "öngörülebilir bir yetki suistimali" olarak değerlendirdi. Ayrıca, Yabancılar Kanunu'nun istisna hükümlerinin etkinleştirilmesinin demokratik hukuk devleti açısından kabul edilemez olduğu ifade edildi. Hükümetin iltica başvurularını durdurma kararı ve sığınmacılar için barınma koşullarını kötüleştirme planları da hukuka aykırı bulundu.
Açıklamada ayrıca, "hukuk devletinde ekonomik açıdan savunmasız kişilerin hukuka yeterli erişiminin büyük önem taşıdığı" belirtilerek, sivil toplum savunuculuğunda gerileme yaşandığı ve bu konuda somut adımların atılmadığına dikkat çekildi.
Komisyon, hükümetin programında yer alan bazı olumlu adımlara da değindi. Örneğin, "hata yapma hakkı"nın getirilmesi, hukuk devleti açısından olumlu bir adım olarak değerlendirildi.
Bu inceleme, Hollanda Barosunun bir hükümet programını ilk kez hukuki açıdan değerlendirmesi olarak kayıtlara geçti. Daha önce benzer incelemeler yalnızca seçim programları için yapılıyordu.
Mülteci Sorununda Olağanüstü Hal Planları
Hollanda’da yeni koalisyon hükümeti, mülteci sorununa yönelik daha sert önlemler almayı planlıyor. Hükümetin programında olağanüstü hal ilan edilerek, bakanlar kurulunun meclise danışmadan yasal düzenleme yapabilmesine olanak sağlanacağı belirtiliyor. Ayrıca, mülteciler için aile birleşimi hakkından yararlanmak isteyenlere, düzenli bir işte çalışma ve en az iki yıldır bir konutta ikamet etme şartı getirileceği açıklandı. 18 yaşını geçen çocuklar için aile birleşimi hakkının kaldırılması da planlar arasında.
Bunun yanı sıra, iltica başvurularının daha sıkı incelemeye alınacağı ve duruşmalara katılmayan sığınmacıların başvurularının reddedilebileceği vurgulandı. Programda ayrıca, sınır kontrollerinin artırılması ve süresiz oturum izni alma şartlarının sıkılaştırılması hedefleniyor.
Hollanda'da, eski Başbakan Mark Rutte'nin liderliğindeki dördüncü hükümet, mülteci politikalarındaki anlaşmazlıklar nedeniyle Temmuz 2023'te istifa etmişti. Kasım 2023’te yapılan seçimlerden aşırı sağcı PVV lideri Geert Wilders zaferle çıkmıştı.