Devam eden iklim krizi ve dünya çapında yükselişe geçen iklim grevleri ışığında, haberciliğin kamusal söyleme katkısı gözden kaçırılmamalıdır. İklim haberciliği, zamanımızın oldukça önemli meselelerinden birinin, belki de en önemli meselenin haberlerinin yapılmasına dair eşsiz bir konumdadır.

İklim zirvelerini ve kongrelerini haberleştirmenin yanı sıra en güncel çevresel öngörülerin ve bilimsel verilerin kapsanmasını içerir iklim haberciliği. Dolayısıyla iklim krizi hakkında kamuoyu müzakeresine katkı sunmayı da dahil etmek gerekir. Bu nedenle birer kamuoyu gözlemcisi olarak hizmet veren iklim muhabirleri, farkındalığı arttıran, çözümleri savunan ve iklim krizinin üstesinden gelmenin yollarını bulan, çevreci bilim insanlarının ve aktivistlerinin saflarına katılır.

İKLİM HABERCİLİĞİNE NEDEN İHTİYACIMIZ VAR?

Büyüyen iklim krizine karşı kapsamlı bir yaklaşımla savaşmak mecburidir. Küresel sıcaklık artışını 1,5’C’de sabitlemek, insanlığın yaşam için elverişli iklimi korumasını sağlayacak ve ekosistemimizin devamlılığını güvenceye alacak ilk adım. Bu hedefe ulaşmak hükümetlerin, sivil toplum örgütlerinin, daha geniş bir kamuoyunun, iş dünyasının ve sanayinin kolektif bir çalışmasını gerektiriyor. Bu kolektif çalışmayı hayata geçirmek için bilimsel gelişmeleri tüm taraflara açıklamak ve eksiksiz, sorumlu bir şekilde kolay anlaşılır bir biçimde iletmek oldukça önemli. İklim bilimince kullanılan terminoloji, görece yeni bir bilim dalı olmasından ötürü yanlış anlamalara müsait. Bu yanlış anlamaların üstesinden gelmek, bilgi kirliliğinin istemsiz yayılmasından veya doğrudan, kasıtlı olarak yanlış yönlendirmek için türetilmiş yanlış bilgiden kaçınmak için yaşam alanımızın iyiliğinin tarafında yer alan gazetecilere sahip olmak hayati bir önem taşıyor. Mevzu bahis gazetecilerin olmadığı takdirde neyin meydana gelebileceğine dair önemli bir misal, donanımlı iklim haberciliği örneği: ExxonMobile. Dünyadaki en büyük petrol şirketlerinden biri olan ExxonMobile, fosil yakıtlar ve iklim değişikliği arasındaki bağıntıyı neredeyse yarım asır önce keşfetti, fakat bu bilgiyi sakladı, kamuoyunu kandırdı, ayrıca nakit akışının ve kısa vadeli çıkarların devamlılığı için bir neslin iklim değişikliğini tersine çevirebilecek değerdeki zamanını çaldı.

KİMLER İKLİM GAZETECİSİ OLABİLİR?

Dijital teknolojilerin gelişmesiyle ve yurttaş haberciliğinin ortaya çıkmasıyla iklim haberciliği yalnızca çevreci gazetecilerin katkılarından değil dünyanın duyarlı vatandaşlarının yanı sıra ayrıca iklim aktivistlerinin ve organizasyonlarının katkılarından da faydalanıyor. Bu iklim haberciliğinin yüksek çağrısının çeşitli aktörlerce yürürlüğe konabileceği anlamına geliyor. Şunu not etmek önemli, bütün iklim gazetecileri güvenilir ve etkili addedilmek için doğruluk, şeffaflık, özgürlük, yasalar ve insan hakları gibi habercilik etiğini barındıran görevleri ve sorumlulukları göğüslemelidir. Dahası, bilimsel konular ve kamuoyu gündemini inşa eden aktivizm meseleleri hakkında haber yaparken gazeteciler, ilgili terminolojiye, bilimsel gerçeklere, iklim krizi etrafında dönen diplomatik çabaların farkındalığına, aynı zamanda güvenilir ve yüksek standart habercilik adına çıkar çatışmasının nasıl belirleyici bir faktör olduğuna dair kıvrak bir anlayışa sahip olmalıdır.

İKLİM HABERCİLİĞİ YAPARKEN AKILDA TUTULMASI GEREKENLER

İklim haberciliği, ekolojik çöküşten deniz seviyesinin yükselmesine kadar genellikle okuyucuyu alarma geçiren ve üzücü, depresif bir geleceği tasvir eden konuşulması nahoş bulunan konuları kendine mesele edinir. Bu cihetle, rasyonel ve duygusal materyalleri okuyucuların zikredilen sebeple alaka kurabilmelerini sağlayan anlaşılır bir dille kullanmanın yanında, alıcı kitlenizi bilmek ve içeriği buna binaen çerçevelendirmek son derece mühim. Bilimsel gerçeklerin net bilgisiyle, bu krizin kısa tarihiyle, eyleme geçme sorumluluğuna sahip gruplarla, onların gücünün menziliyle ve tabii ki daha büyük çapta iklim aktivizmine ihtiyaç olduğunu dikkate alarak devasa kirleticileri alıkoymak üzere onların birey olarak ne yapabileceğini aktararak kişileri cesaretlendirmek, mutsuzluğu ve çaresizliği körüklemenin aksine kamuoyunu bu krize karşı harekete geçmeye şevkli hale getirmek ayrıca hayatidir. İklim haberciliğinin bir 'hak temelli habercilik' biçimi olduğunu bilmek de iklim muhabirlerinin sorumluluğudur. İklim krizi öncelikle en savunmasız ve en zor durumdakileri vuruyor. Krizin en yıkıcı sonuçlarından kaçınabilecek imkâna sahip olanlar ilk safhada krize en çok yatırımı yapanlarken; krizden en çok etkilenenler krize en az katkısı olanlardır. Bu fakat, ayrıca birinci grubun krize karşı savaşmada en fazla donanıma sahip olduğu anlamını da barındırır. Bundan ötürü, iyi ve sorumlu bir hikâye anlatımı kamuoyunu harekete geçirici şekilde, farkında ve güçlü kılacak bir biçimde konuyu arz etmek için anahtar konumdadır.

İKLİM HABERCİLİĞİ: ÖNÜMÜZDEKİ YOL

Hâlihazırda güvenilir bilgiye ulaşmanın ve kamu yararına konuların kritik kapsamının azami derecede önem taşıdığı bilişim savaşları çağında yaşıyoruz. Gazetecileri, bilim insanlarını ve aktivistleri birleştiren iklim haberciliği, iklim değişikliği ve iklim krizi ile ilgili kamuoyunun doğrulanmış, tarafsız ve doğru mesajlarını iletme görevini yükleniyor. İklim haberciliği, sorumlu bir yaklaşımla insanların harekete geçmesini mümkün kılan ve kendileri, çocukları ve hayat adına istedikleri sürdürülebilir, yeşil bir geleceği yönlendirmek için iklim krizi hakkındaki kamusal söylemi şekillendirmede kritik bir rol oynar. Bu yazının orjinali Cooperation and Development Network için Elif Cansu İlhan ve Meri Baghdasaryan tarafından yayınlanmış, Ebrar Başyiğit tarafından Türkçe’ye çevrilmiştir. Haber Görseli: Elif Nur Koçbıyık