Yeşile boyama/ yeşil aklama/ yeşil badana tabirleriyle de yer edinen "greenwashing" tartışmalarının yoğunlaştığı dönemde dünyada fosil yakıtların yarattığı ekolojik yıkımdan çevresel kırıma uzanan süreç için vadedilen yasaklar ve kısıtlamalar hangi periyotlarda gerçekleştirilmek isteniyor? Sadece sözde kalabilir mi? Son olarak, insanların çabalarıyla Amsterdam’ın fosil yakıt şirketlerinin reklamlarına yasak getirme isteği gündeme gelirken diğer ülkeler bu konuda neler yapıyor?
"Greenwashing", bir şirketin veya kuruluşun, çevresel etkilerini en aza indirmekten ziyade kendilerini çevre dostu olarak pazarlamaya daha fazla zaman ve para harcamasıdır. Çevreye duyarlı markalardan ürün ve hizmet satın almayı tercih eden insanları yanıltmaya yönelik aldatıcı bir reklam hilesidir. Şirketler, savunma mekanizması geliştirerek yeşil iddialarda bulunmayı adil olarak değerlendiriyor ve markanın yayılımı noktasında reklamlar ile görünür hale getiriyor. Kısacası, olduğunun tersini pazarlamak güçlendirir, algısını yaratıyorlar. Buna karşın konu üzerine önemli bir isteği duyuyoruz: Amsterdam fosil yakıt şirketlerinin reklamlarını yasaklamak isteyen ilk şehir oluyor. 30 Nisan 2020'de Amsterdam’daki 51 kuruluşun belediyeye gönderdiği mektupta fosil reklamcılığının yasaklanması talep edilmişti. Ardından Reclame Fossielvrij ile belediye arasında bir dizi görüşme gerçekleşti. Bu yılın başlarında, Amsterdam nakliye şirketi GVB, Shell’in "yeşil yıkama" reklamlarının sürdürülebilirlik politikasına uymadığına karar verdi. Fosil yakıt endüstrisindeki reklamların yasaklanması 18 Aralık'ta kabul edilen GroenLinks önergesinde belirtildi. Fosil reklamcılığının ülke çapında yasaklanmasına yönelik ilk siyasi adım da başkent Amsterdam’da başlatıldı. Kent belediyesi bu adımı, vatandaşların girişimi Reclame Fossielvrij (Fosil İçermeyen Reklam) tarafından koordine edilen 51 yerel kuruluştan gelen bir mektuptan sonra attı böylelikle iklim aktivizminin neleri değiştirebileceğine karşı iyi bir çaba sergilendi.
İLK KENT AMSTERDAM
Reklam panoları ve otobüs duraklarındaki reklamlar, ayrıca fosil yakıt endüstrisinin büyük ölçekli etkinlikleri de geçmişte kalacağa benziyor. Reclame Fossielvrij (Fosilsiz Reklam) aktivistleri, konseyin kararlarını desteklemesinden dolayı mutluluk duyduğunu açıklıyor. Koordinatör Femke Sleegers, “Bu adımı attığı için Amsterdam'ı tebrik ediyoruz” dedi. “Fosil reklamcılığını özellikle yasaklayan dünyadaki ilk şehir. Bu bir hareketin başlangıcıdır, çünkü Lahey, Rotterdam ve Utrecht belediye meclislerindeki partiler, belediye meclisinde yazılı sorularda, bu zararlı reklamların kendi şehirlerinde de yasaklanıp yasaklanamayacağını Amsterdam ile araştırmak istediklerini belirtmişlerdir."
DÜNYADAKİ YASAKLAR
Söylenenlerin sözde kalıp kalmayacağını görmek için derlenenler: Dünya genelinde fosil yakıt temelli yasak tarihleri. İngiltere, emisyonları 2050'ye kadar net sıfıra indirmek için "yeşil devrim" olarak nitelendirdiği programa normal zamanlamalarına göre beş yıl önceden başlayacağını ve 2030'dan itibaren fosil yakıtlı araç satışını yasaklayacağını açıkladı. İngiltere 2050 yılına kadar yasaya net sıfır emisyon hedefi koyan ilk G7 ülkesi oldu. Amerika Birleşik Devletleri’nde Gavin Newsom, Eylül ayında Kaliforniya'nın 2035'ten itibaren benzinle çalışan yeni binek otomobillerin ve kamyonların satışını yasaklayacağını söyledi. Kanada'nın Quebec eyaleti bu hafta 2035'ten itibaren yeni benzinle çalışan binek otomobillerin satışını yasaklayacağını söyledi. AB çevre bakanları 23 Ekim'de bloğun 2050 net sıfır emisyon hedefini yasal olarak bağlayıcı hale getirmek için bir anlaşma yaptılar, Aralık ayında 2030 emisyon azaltma hedefi hakkında tartışmak için karar aldılar. Almanya, 2018'in sonlarından itibaren daha yüksek miktarda kirletici yayan eski dizel araçlara yasaklar getirmeye başlamıştı. Petrol ve gaz gelirlerine büyük ölçüde bel bağlayan Norveç, fosil yakıtla çalışan otomobillerin satışını sona erdiren dünyadaki ilk ülke olmayı hedefleyerek 2025'i son tarih olarak belirledi. Elektrikli araçlar Norveç'teki aylık satışların yaklaşık %60'ını oluşturuyor. 2017'de Çin, geleneksel yakıt kullanan otomobillerin üretimini ve satışını ne zaman yasaklayacağını araştırmaya başladı, ancak ne zaman piyasaya sürüleceğini belirtmedi. Geçen yıl, Hindistan'ın merkezi düşünce kuruluşu, scooter ve motosiklet üreticilerinden elektrikli araçlara geçiş için bir plan hazırlamalarını istedi. Reuters'e verilen demeçte, düşünce kuruluşunun 2025'ten itibaren yalnızca 150 cc'den fazla motor kapasitesine sahip elektrikli scooter ve motosiklet modellerinin satılmasını tavsiye ettiği söylendi. Bu yazının kaynağı Verbied Fossiele Reclame'dir, Sultan Gülsün tarafından yazılmıştır.
