Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) iki yıla yakındır ertelenen parlamento seçimlerinin 20 Ekim’de yapılması yönünde karar alınması sonrası siyasi partilerin seçim çalışmaları sonucunda halk yarın sandık başına gidiyor. Bölgenin iki büyük partisi KDP ile KYB arasındaki rekabet meydanlarda sert söylemlere sahne oldu.

Bölgede en son parlamento seçimleri 30 Eylül 2018’de yapılmış. KDP 45 sandalye kazanarak zaferini ilan etmişti. Seçimi ikinci sırada tamamlayan KYB 21, Goran Hareketi (Değişim) 12, Yeni Nesil 8, İslami Toplum Partisi 7, İslami Birlik Hareketi 5, Komünist Parti 1, Sosyalist Parti ise 1 sandalye kazanmıştı. Bölgede iktidar KDP ile KYB birliği arasında paylaşılmıştı. Başbakan KDP’den Başbakan yardımcısı ise KYB’den seçilmişti. Öte yandan görev süresi dört yıl olan bölge parlamentosunun 9 Ekim 2022’de biten süresi, 80 parlamenterin oyu ile 31 Aralık 2023’e kadar uzatıldı. Duruma müdahale eden Irak Federal Mahkemesi, erteleme kararının yasal olmadığına hükmederek seçimlerin kısa sürede yapılması yönünde karar aldı. Karara rağmen bölgeyi yöneten iki parti arasında yaşanan sorunlar nedeniyle seçim tarihinde gecikmeler yaşandı.

IKBY’de Erbil, Süleymaniye, Duhok ve Halepçe olmak üzere 4 kentte seçimlere gidilecek. KYB, Süleymaniye ve Halepçe’de KDP ise Erbil ve Duhok’ta etkili.   

MEYDANLAR HAREKETLİ GEÇTİ

2017 yılında hayatını kaybeden Irak eski Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin (KYB) Genel Başkanı oğul Bafıl Talabani, seçim meydanlarına yeni bir tarz getirerek, sahnede pop star sanatçıları gibi yaptığı ilginç hereketlerle gençlerin ilgisini çekti.

Talabani, seçim kampampanyası boyunca IKBY’de birinci parti olan ve Mesud Barzani’nin genel başkanı olduğu Kürdistan Demokrat Partisi’ni (KDP) yolsuzluk yapmakla, Kürdistan’ı düşmana satmakla hedef göstererek, iktidara geldiklerinde bunun hesabını soracağını dile getirdi.  

Barzani cephesi olan KDP ise, Talabani’ye zaman zaman meydanlarda cevap vermeyi tercih etti. 

Ayrıca, KYB lideri Talabani, seçim kampanyasında KDP’nin 1996 yılında Saddam Hüseyin ile anlaşarak aldığı Erbil’i geri kazanacakları mesajını verdi. KDP lideri Mesut Barzani’nin oğlu Başbakan Mesrur Barzani ise Talabani’yi, “Erbil zaten bizim. Sizin Süleymaniye’deki dayatmacı iktidarınızı bile yıkacağız” sözleri ile yanıt verdi.

PARLAMENTODA SANDALYE SAYISI

IKBY’de parlamentoda 100 sandalye yer alıyor. Buna göre Erbil 34, Süleymaniye 38, Duhok 25 ve Halepçe de 3 sandalyeye sahip.

Irak Federal Mahkemesi 22 Şubat 2024 tarihinde 111 sandalyeli Kürdistan Parlamentosu’nda Türkmen ve Hristiyan bileşenlerin payına düşen 11 sandalyenin lağvedilmesine karar vermişti.

Ancak Irak Seçim Komiserliği 20 Mayıs 2024 tarihinde yeni bir düzenleme yaparak bileşenlere 5 sandalye ayırılmasına karar verdi.

Yeni karara göre 100 sandalyeli parlamentoda bileşenler için 5 kota belirlenmiş olacak.

Parlamento seçimlerinde 215 bin 960 özel seçmen olmak üzere toplam 2 milyon 802 bin 115 seçmen oy kullanma hakkına sahip.

1191 ADAY YARIŞIYOR

Yeni karara göre 100 sandalyeli parlamentoda bileşenler için 5 kota belirlenmiş olacak.

Altıncı dönem seçimleri için 823’ü erkek, 368’i kadın olmak için 1191 aday 100 sandalye için yarışacak. Bu adaylardan 38’i kota sandalyeleri için yarışa giriyor.  Türkmenler Erbil ve Süleymaniye seçim bölgelerinde 2, Süryani, Keldani ve Ermeniler ise Erbil, Süleymaniye ve Duhok seçim bölgelerinde 3 sandalye sahibi olacak.

ÖZEL OYLAMA YAPILDI

Öte yandan Kürdistan Parlamentosu seçimleri kapsamında Peşmerge ve güvenlik güçlerinin özel oy kapsamında sandığa gitti.

Yarın (20 Ekim) yapılacak seçimler öncesinde, 215 bin 960 güvenlik gücü dün sabah 07:00’den itibaren sandık başına gitti. Oylama yerel saatle 18.00'da sona erdi. Bölgede 165 merkezde kurulan 749 sandıkta ve Irak illerinde 8 merkezde oy verme işlemi gerçekleşti.

Özel oy kullanma kapsamında Erbil, Süleymaniye, Dohuk ve Halepçe’nin yanı sıra Kürdistan Bölgesi idaresi dışındaki Kerkük ile Musul’da ve Bağdat, Selahaddin ile Vast illerinde kurulan  seçim merkezinde güvenlik güçleri oy kullanıldı.

Özel oylamada 215 bin 960 kişinin oy kullanma hakkı bulunuyor. Bu da tüm seçmenlerin yüzde 7,4'üne tekabül ediyor.

Komisyona göre oy kullanma hakkı bulunan 215 bin 960 güvenlik gücünden 208 bin 521’i sandık başına gitti.

KATILIM YÜZDE 90'IN ÜZERİNDE

Irak Yüksek Seçim Komisyonu Kürdistan Bölgesi genel seçimlerinde güvenlik güçlerinin özel oylamasına katılım oranın yüzde 97 olduğunu açıkladı.

Komisyon en fazla sandığa giden ilin yüzde 98 ile Duhok olduğunu duyurdu. Duhok’u takiben Süleymaniye yüzde 97, Erbil yüzde 97 ve Halepçe’de sandığa gidenlerin oranı yüzde 96 olarak açıklandı.

İLLERE GÖRE DAĞILIMI ŞÖYLE:

Erbil’de 62 sandıkta 89 bin 791 seçmen, Süleymaniye ve Halepçe’de 32 sandıkta 78 bin 661 seçmen, Duhok’ta ise  30 sandıkta 40 bin 956 seçmeni bulunuyordu.

Kürdistan Parlamentosu altıncı dönem seçimleri yenilikleri ile birlikte önceki dönem seçimlerinden farklı olacak.

ÖZEL OYLAMADA KDP ÖNDE

Açılan sandıklardan çıkan oyun 138 bin 724’ü geçerli, 29 bin 441'i ise ise geçersiz sayıldı.

Partilere göre oy dağılımı ise şu şekilde:

KDP: 64.585

KYB:39.823

Yeni Nesil(Newey Nwe): 9.034

Ulusal Pozisyon (Halwest): 2.037

Yekgirtu: 2.348

Komal: 1.979

Halk Cephesi: 1.869

Goran: 405