Sabah yazarı Salih Tuna'nın Kara Harp Okulu mezuniyet töreni sonrası, "Mustafa Kemal'in askerleriyiz" sloganı atan teğmenlere tepki gösterdi. Tuna, "Böylesi bir disiplinsizlikle malul olduktan sonra, dilleriniz ne kadar 'Mustafa Kemal'in askeriyiz' dese de pratikte İsmail Dümbüllü'nün askeri olmaktan öteye geçemezsiniz" dedi. Peki İsmail Dümbüllü kimdir, nereli, kavuğu kimde, öldü mü, ne zaman öldü? İsmail Dümbüllü çocuğu var mı? Kavuğu kimde?
İsmail Dümbüllü Kimdir?
Geleneksel Türk tiyatrosunda "Halk Komiği" adıyla da anılan İsmail Hakkı Dümbüllü, orta oyunu ve tuluat sanatçısıdır.
1897 yılında Üsküdar'da, II. Abdülhamid'in silahşörlerindan Zeynel Abidin Efendi ile Fatma Azize Hanım'ın oğlu olarak dünyaya gelen İsmail Dümbüllü, Üsküdar İttihat-ı Terakki Mektebi'ni bitirdikten sonra askeri ortaokuluna başladı ama üçüncü sınıfta okuldan ayrıldı.
Tiyatroya, Karagöz Hüseyin'in sahnesinde amatör olarak başlayan Dümbüllü'nün ilk profesyonel oyunu ise Kel Hasan'ın tiyatrosunda oldu. Sanatçı, 30 yaşına dek Kel Hasan'ın tiyatrosunda kalıp tuluat geleneğini öğrendi. Daha sonra Şehzadebaşı Tiyatrosu'na geçti.
Kavuklu Hamdi, Naşid, Abdi, Küçük İsmail ve Abdürrezak gibi orta oyuncuları ile çalışan İsmail Dümbüllü, orta oyununun bir anlamda "son" temsilcisi oldu.
Dümbüllü Ne Demek?
İsmail Dümbüllü'nün soyismi, aslında Dümbüllü adlı kantodan geliyor.
Sanatçı, bu "Dümbüllü" adını şu sözlerle aktarmıştı:
"Peruz Hanım vardı kantocu, Samran'dan evvel. Bu Peruz Hanım o zamanın en birinci kantocusuydu. Beste yapar, güftesini de kendisi yazardı. Dümbüllü diye bir kanto söylerdi. Buna bir gazel ilave ederek söylemeye başladım. 'Dümbüllü, Dümbüllü, Gabarala, mabarala Dümbüllü' diye oynardık. Böylece Dümbüllü adı üzerimde kaldı."
İsmail Dümbüllü'nün Yer Aldığı Filmler
Dümbüllü, 1947 yılında "Dümbüllü Memiş" filmiyle sinemaya adım attı.
Daha sonra, "Kızılırmak-Karakoyun", "Kılıbıklar", "Dümbüllü Macera Peşinde", "Keloğlan", "Sihirli Define", "Harman Sonu Dönüşü", "Ne Sihirdir Ne Keramet", "İncili Çavuş", "Dümbüllü Sporcu", "Vur Patlasın Çal Oynasın", "Yıldızlar Revüsü", "Kırk Gün Kırk Gece", "Mihrimah Sultan", "Canlı Karagöz", "Nasreddin Hoca ve Timurlenk", "Dümbüllü Tarzan", "Bayram Gecesi", "Fındıkçı Gelin", "Şeytan Mayası", "Gol Kralı Cafer", "Ekmek Parası", "Temem Bilakis", "Nasreddin Hoca", "Serseri Aşık", "İstanbul Kazan Ben Kepçe", "Kanlı Nigar", "Afacan Küçük Serseri", "Nasreddin Hoca" filmlerinde rol aldı.
Ustalarına her daim saygısını dile getiren Dümbüllü filmlerinde ise, "Kavuklu Hamdi'den Kel Hasan'a, Manakyan'dan Naşit'e, Peruz Hanım'dan Samran'a kadar, işte geldik gidiyoruz. Bundan sonra gülüp eğlenirken bizi de arada bir hatırlayın. Haydi Allah'a ısmarladık" repliğini kullanırdı.
Dümbüllü Kavuğu Kimde?
Nasreddin Hoca'nın hicivli ve aklın en güzel örneklerini de sahneye taşıyan Dümbüllü, doğaçlama yeteneğiyle tiyatronun unutulmazları arasında yerini alır. "Dümbüllü İsmail" lakabıyla anılan sanatçı, tuluat oyunları ve meddah gösterileri ile dönemine damga vurmuştur. Ayrıca "Kavuklu" geleneğinin de önemli isimlerindendir. Hocası Kel Hasan'dan İsmail Dümbüllü'ye devredilen ve orta oyununu temsil eden kavuğu, 1968 yılında öğrencisi Münir Özkul'a devretmişti.
Kavuğu; 1989 yılında Ferhan Şensoy, 2016 yılında Rasim Öztekin, 2020 yılında ise Şevket Çoruh devraldı.
İsmail Dümbüllü'nün Çocuğu Var Mı?
Feriha Dümbülllü ile evli olan İsmail Dümbüllü'nün İpek ve Serpil adında 2 kızı bulunuyor.
İsmail Dümbüllü'nün Ölümü
5 Kasım 1973’te geçirdiği trafik kazasında hayatını kaybeden İsmail Dümbüllü, 75 yaşındaydı. 30 Ekim 1973 tarihinde açılan Boğaziçi Köprüsü üzerinden geçirilen ilk cenaze de olan Dümbüllü'nün naaşı, Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
