İstanbul hem tarihsel hem de ekonomik yönüyle Türkiye'nin en büyük şehirlerinden biridir. Fakat aktif fay hatları üzerinde yer alması nedeniyle de yüksek bir deprem riskine sahiptir. Özellikle Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın Marmara Denizi içerisinde bulunan kısmı, olası bir büyük depremin merkez üssü olarak gösterilmektedir. Peki, İstanbul zemini sağlam ilçeler hangileri? Sizin için araştırdık.
İstanbul Zemini Sağlam İlçeler
İstanbul'da zemin sağlamlığı deprem riskini değerlendirmede önemli bir kriterdir. Zemin yapısı bir bölgenin deprem sırasında nasıl etkileneceğini belirleyen en önemli etkenlerden biridir. Peki, İstanbul’da depreme dayanıklı semtler hangileri?
İstanbul zemini sağlam ilçeler deprem uzmanları tarafından aşağıdaki gibi sıralanmıştır:
- Şişli
- Beşiktaş
- Beyoğlu
- Sarıyer
- Başakşehir
Haliç'in kuzeyindeki bu semtler, Türkiye'nin en sağlam kayaçları üzerinde yer alırlar. Pendik, Tuzla, Maltepe, Kartal, Kadıköy'den kuzeye doğru gidildikçe sağlam zeminler görülür. Çamlıca gibi yüksek bölgelerin zemini de oldukça dayanıklıdır. Ancak kıyı kesimleri ve dere yataklarında sorunlar olasıdır.
İstanbul’da depreme dayanıklı semtler konusunda genel bir fikir vermek mümkün olsa da her bölgenin kendine özgü jeolojik özellikleri vardır. Bu nedenle konut almadan önce mutlaka o bölgenin zemin yapısı hakkında detaylı bilgi almanız önerilir.
Anadolu Yakası Depreme Dayanıklı Semtler
Depreme dayanıklılık sadece semtin konumu değil; binanın yapıldığı zemin, binanın yaşı ve yapımında kullanılan malzemeler gibi birçok etkene bağlıdır. Bu anlamda İstanbul Anadolu yakası zemini sağlam ilçeler olarak değerlendirilen bölgeler daha sağlam ve güvenli kabul edilir.
Sultanbeyli gibi bazı ilçelerde de yeni yapılanma alanları modern yapı standartlarına uygun olarak inşa edildiğinden depreme karşı daha dayanıklı olabilir. Ayrıca zemin etütleri yapılmış ve bu verilere göre inşa edilmiş binaların bulunduğu bölgeler de güvenilir görülür.
Bu anlamda İstanbul zemini sağlam ilçeleri şu şekilde sıralanabilir:
- Şile
- Çekmeköy
- Beykoz
- Ümraniye
- Kadıköy
- Sultanbeyli (Yüksek kesimleri iyi)
- Sancaktepe (Yüksek kesimleri iyi)
Bu liste tüm binaların depreme dayanıklı olduğu anlamına gelmez. Her binanın kendi özel durumu değerlendirilmelidir. İstanbul zemini sağlam ilçeler listesinde Anadolu yakasının Avrupa yakasına göre daha avantajlı düşünülse de yine de bazı bölgelerin yüksek risk taşıdığı unutulmamalıdır.
İstanbul Avrupa Yakası Depreme Dayanıklı İlçeler
İstanbul Avrupa Yakası'nda zemin yapısı, yapı stoku, fay hatlarına yakınlık gibi etkenler ilçenin deprem riskini belirler.
Genel olarak bu noktada deprem riski daha düşük kabul edilen ilçeler şunlardır:
- Beşiktaş
- Şişli
- Arnavutköy
- Kemerburgaz - Göktürk
- Beykoz'un kıyıdan uzak yüksek bölgeleri
- Başakşehir'in büyük bölümü
- Sarıyer'in sahilden uzak bulunan bir bölümü
- Alibeyköy
İstanbul zemini sağlam ilçelerinde zemin etütleri yapılmış ve bu verilere göre inşa edilmiş binalar bulunur.
İstanbul’un En Sağlam Zemini Nerede?
Şehir genelinde zemin yapısı son derece çeşitlilik gösterir. İstanbul’da zemini en sağlam semtler Haliç'in kuzeyindeki bölgeler yani Şişli, Beşiktaş, Alibeyköy ve Başakşehir şeklindedir. Kayaçlar üzerinde yer alarak deprem etkilerine karşı daha dirençlidirler. Anadolu Yakası'nda ise Pendik, Tuzla, Maltepe, Kartal ve Kadıköy'den kuzeye doğru gidildikçe İstanbul’un sağlam zeminleri görülür. Çamlıca gibi yüksek bölgeler oldukça sağlamdır.
İstanbul Deprem Riskli İlçeler
İstanbul'da deprem riski ilçeler arasında farklılık göstermekle birlikte Marmara Denizi'ne yakınlık, zemin yapısı ve fay hatlarına olan mesafe gibi faktörlere bağlıdır. Bu anlamda risk faktörlerini dikkate alarak ilçeler gruplandırılmaktadır. Aşağıdakiler İstanbul zemini sağlam ilçeleri arasında yer almayan dezavantajlı gruplardır.
Yüksek riskli:
- Avrupa Yakası: Avcılar, Küçükçekmece, Bakırköy, Beylikdüzü, Güngören, Zeytinburnu, Bahçelievler, Fatih.
- Anadolu Yakası: Kadıköy (kıyı bölgeleri), Üsküdar (kıyı bölgeleri), Ataşehir, Ümraniye (kıyı bölgeleri), Maltepe, Kartal, Pendik, Sultanbeyli, Sancaktepe, Tuzla.
- Orta düzey riskli:
- Avrupa Yakası: Beyoğlu, Eyüpsultan, Sultangazi, Sarıyer.
- Anadolu Yakası: Ümraniye (iç kesimler), Beykoz (küçük bir kısmı).
Marmara Fay Hattı Haritası
Marmara Fay Hattı haritası; Marmara Denizi ve çevresindeki aktif fay hatlarının yerini, uzunluğunu ve genel özelliklerini gösteren bir jeolojik haritadır. Bu harita bölgedeki deprem riskini değerlendirmek, şehir planlaması yapmak ve yapı güvenliği önlemleri almak için bilim insanları, mühendisler ve karar alıcılar tarafından sıklıkla kullanılır.
Haritadan çıkan bulgular şu şekildedir:
- Kuzey Anadolu Fay Zonu: Marmara Denizi'nin kuzeyinde yer alan bu zon, Türkiye'nin en aktif fay zonlarından biridir.
- Marmara Denizi İçi Faylar: Deniz tabanında gerilim biriktirir ve zaman zaman büyük depremlere neden olabilir.
- İzmit Körfezi Fayı: 1999 Kocaeli depremini üreten faydır.
- Çekmece Fayı
- Tekirdağ Fayı
Marmara Fay Hattı haritasına ulaşmak ve İstanbul’un en güvenli ilçelerini tespit etmek için Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) gibi resmi kurumların web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
İstanbul Depremi En Çok Nereyi Etkileyecek?
İstanbul zemini sağlam ilçeler ile beraber en tehlike arz eden noktalar da merak edilmektedir. Deprem şehrin tamamını etkileyecek olsa da bazı bölgeler diğerlerine göre daha fazla risk altındadır. Fay hatlarına yakınlık, zemin yapısı ve yapı stokunun durumu gibi gerekçeler depremin etkilerini belirler.
Kıyı bölgeleri, alüvyal zeminler üzerinde kurulu olan semtler daha fazla risk taşımaktadır. Genel olarak Marmara Denizi kıyısında yer alan ilçeler ve bu ilçelerin kıyı şeridi boyunca uzanan bölgeler depremin etkilerini daha şiddetli hisseder. Zemin sıvılaşması riski daha yüksektir ve eski yapı nedeniyle hasarın daha büyük olması beklenir.
İstanbul’da En Riskli Bölge Neresi?
Özellikle Avcılar, Küçükçekmece, Bakırköy, Zeytinburnu, Güngören, Fatih, Kadıköy, Üsküdar, Maltepe, Kartal gibi ilçelerin kıyı bölgeleri çok dikkatli değerlendirilmelidir. Bu kısımlar İstanbul zemini sağlam ilçelerinden biri dahi olsa listenin dışında kalır. Ancak depremin etkileri bina durumuna göre sadece kıyı bölgeleriyle sınırlı kalmayacaktır. İç kesimlerde de zemin yapısı zayıf olan ve eski yapı stokuna sahip semtlerde hasarlar görülebilir.
İstanbul Sağlam Zemin Haritası
İstanbul zemin haritası şehrin farklı bölgelerindeki zeminlerin türünü, taşıma kapasitesini ve deprem karşısındaki davranışını gösteren bir haritadır. Bu harita, zemin etütleri ve jeolojik araştırmalar sonucu elde edilen veriler kullanılarak hazırlanır. İstanbul'un yapısı oldukça çeşitlilik gösterir. Haliç'in kuzeyindeki bölgeler daha sağlamken kıyı bölgeleri ve alüvyal zeminler üzerinde kurulu olan semtler daha riskli kabul edilir.
Şişli, Beşiktaş, Beyoğlu gibi semtlerin bazı bölgeleri İstanbul zemini sağlam ilçeleri arasında yer alır. Bu bölgelerde genellikle kayaç zeminler bulunur. Avcılar, Küçükçekmece, Bakırköy, Zeytinburnu gibi ilçelerin kıyı bölgeleri, alüvyal üzerine kurulu olduğu için sıvılaşma riski daha yüksektir.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, deprem riskini azaltmak için birçok çalışma yapmaktadır. Bu çalışmalar arasında zemin etütleri, mikrobölgeleme çalışmaları ve deprem erken uyarı sistemleri yer almaktadır. Eğer İstanbul depreminde hangi ilçeler güvenli diye merak ediyorsanız belediyenin internet sitesinden bu çalışmalara ait raporlara ulaşabilirsiniz.
Ataşehir Zemini Sağlam Mı?
Ataşehir, İstanbul'un gelişen ve modern bir ilçesi olmasına rağmen zemin yapısı ve dolayısıyla deprem riski açısından dikkatle değerlendirilmesi gereken bir bölgedir. Zemini, İstanbul'un diğer bazı bölgelerine göre bir tık sağlam kabul edilse de tüm ilçede homojen bir yapısı bulunmamaktadır.
İlçenin farklı bölgelerinde toprak, çamur vb. zemin olduğu gibi sağlam kayaçlar da olabilmektedir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yaptığı çalışmalara göre Ataşehir'de bazı bölgelerde sıvılaşma riski mevcuttur. Bu durum yapıların hasar görmesine neden olabilir.
Arnavutköy Zemini Sağlam Mı?
Arnavutköy, İstanbul'un daha sakin ve yeşil alanlara sahip ilçelerinden biri olarak bilinir. Büyük bir kısmı, jeolojik ve jeofizik çalışmalar sonucunda 3. derece deprem bölgesi olarak sınıflandırılmıştır. Bu da büyük bölümünün deprem riskinin nispeten düşük olduğu ve İstanbul zemini sağlam ilçeleri arasında yer aldığı anlamına gelir. Sadece dere yatakları, heyelan riski olan yamaçlar ve Terkos Gölü'ne yakın bazı bölgelerde zemin yapısı daha zayıftır. Bu bölgelerde deprem sırasında yer kayması veya sıvılaşma gibi riskler vardır.
Sultangazi Zemini Sağlam Mı?
Sultangazi'nin İstanbul'un diğer birçok ilçesine göre daha iyi durumda olduğu zannedilmektedir. Fakat burada da homojen dağılmış bir yapı yoktur. Alüvyal zeminler ile sağlam kayaçlar farklı noktalarda yer almaktadır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ilçelerin deprem risk haritalarını yayınlamıştır. Bu haritalardan Sultangazi'nin deprem riski hakkında daha detaylı bilgi alabilirsiniz.
Bu yazımızda İstanbul zemini sağlam ilçeler hakkındaki detayları paylaştık.