ÖZEL HABER: FATOŞ ERDOĞAN
Çeşitli araştırmalara göre İstanbul'da 6 ile 8 arasında insan sokaklarda yaşıyor. Türkiye genelindeki evsizlerin sayısı ise 70 ile 100 bin arasında olduğu tahmin ediliyor. Sokaklarda yaşayan evsizlerin yaşları 25 ile 50 arasında değişiyor. Evsizlerin yüzde 90'ı erkek yüzde 10'u kadın. Yüzde 70’i Türkiye vatandaşı ve yüzde 30’u ise yabancı uyruklu. TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu, yayınladığı raporlarda Türkiye’de sokaklarda yaşayan evsiz insanlara devletin sağladığı imkanların yetersiz olduğu tespit etti. İnsan Hakları İnceleme Komisyonu'nun ortaya koyduğu rapora rağmen Türkiye’deki evsizlerin sorununa çözüm bulunmuş değil.
Evsizlerle ilgili çalışmalar yapan derneklere göre bu yıl sokakta yaşayan insan sayısı geçtiğimiz yıllara göre daha fazla. Bunun nedeni ise ekonomik sorunlar, ailevi nedenler ve uyuşturucu. Sokakta yaşayan insanlarla ilgili yerel yönetimlere de görev düşüyor. Ancak sorun tek taraflı çözülmüyor. Yerel yönetimler kısa vadeli çözümler üretiyor. İstanbul'da sayıları binleri bulan evsizleri, köprü altlarında, metro girişlerinde, hastane bahçesinde, bankamatik önlerinde, cami avlusunda, parklarda görüyoruz belki de hiç görmüyoruz. Çoğu evsiz çözümsüzlükten konuşmak bile istemiyor. Kış aylarında 3 ay belediye misafir ediyor 9 ay sokaklarda yaşam mücadelesi veriyorlar.
Evsizlerin en çok tercih ettiği semtlerin başında Beyoğlu geliyor. Metro girişinde, metro alt geçidinde, Gezi Parkı'nda, İstiklal caddesinde uyuduklarını görüyoruz, geçip gidiyor yanlarından hayat.. Bir battaniye, bir poşet, bir valiz. Bütün hayatlarını sığdırdıkları poşetlerini sıkı sıkıya tutuyorlar. Sokaklarda yaşayan evsizlerin en büyük sorunu hırsızlık; Kendilerine verilen mont, ayakkabı, battaniye gece uyuduklarında çalınıyor. Sokaklarda ilk yaşamaya başladıklarında paraları, telefonları da çalınmış çoğu evsizin. Açlık, soğuk, banyo yapamama gibi sorunlarının yanında güvenlik sorunuyla baş etmeye çalışıyorlar. Kimlikleri bile yok çoğu evsizin.
Sokaklarda konuştuğum evsizlerin çoğu yaşadıklarını anlatmak istemiyor 'ne değişecek ki?' en çok duyduğum soru gitmedikleri kapı kalmamış kısa vadeli çözümler dışında bir yardım alamamışlar. Ne iş, ne barınma, ne kalıcı bir çözüm sunulmuş. 3 aylık kış misafirliği sonrası yine sokaklar. 70 yaşında annesiyle sokakta yaşayan Eda, konuşursa hastanede elini yüzünü yıkamaya izin vermeyeceklerini düşünüyor. Sohbet ettiğim evsizlerin bazıları cezaevinden çıktıktan sonra sokaklarda yaşamaya başlamış, bazıları erkek şiddeti mağduru, bazıları kredi borcunu ödeyememiş, bazıları uçucu madde, uyuşturucu bağımlısı, bazıları aile içi miras mağduru.
Geçmiş yıllara göre sokaklarda yaşayan kadınların sayısında artış var. Erkek şiddeti, boşanma, ekonomik sebeplerle bir çok kadın sokaklarda yaşıyor. Erkekler için bile güvenli olmayan sokaklarda yaşayan kadınların en büyük sorunlarının başında fuhuşa zorlama geliyor. Sokaklarda yaşamaya mecbur kalan kadınlara uzanan yardım eli olmuyor genellikle. Senelerdir sokaklarda yaşayan evsizlerin fotoğraflarını çekiyorum. Daha önce haberlerini de yaptım değişen bir şey yok hayatlarında bina girişlerinden köprü altına geçiş yapmışlar. Hastane önünde karşılaştım birisiyle abla Şişli'de sokakta yaşarken benimle röportaj yapmıştın şimdi İstaç köprüsünün altındayım dedi Sokaklarda yaşayan insanların sayısında artış var çözüm yok. Felek'le Masum'un hikayesini anlatmak istiyorum, belki onlar binlerce evsiz insanın görünmesine vesile olur.
FELEK DİYE İSİM OLUR MU?
Felek üç yıldır Aksaray, Bakırköy civarında sokaklarda yaşıyor. Bizim karşılaşmamız Şişli'de oldu. "Hayatımı anlatsam roman olur" Ah dünya ah dedi ve türküsünü söyledi Felek. Felek, bir aşiret tarafından kaçırılıp zorla kuma yapılmış. Bir sene sonra kaçmış peşine düşen aşiret öldürmek için ormana götürmüş eniştesinin yardımıyla kurtulmuş. Önce Antalya sonra İstanbul'a gelmiş. Felek anlattı ben dinledim.
"Annem beni bir ay emdirmedi oğlan olmamışım, öleyim diyerek babam kimliğimi çıkarmadı. Ölen kardeşim Felek onun kimliğiyle yaşadım, babam ölen kardeşim Felek'in ölümünü bildirmedi. Antalya'da ismini sordular Felek dedim Felek diye isim mi olur dediler. Savcılığa dilekçe verdim bir sene sürdü mahkeme dosyam Antalya Batman arasında gidip geldi. Nüfusta kız görünüyorum. Hakim, savcı 'Felek diye isim mi olur' dedi Hakim, savcı kahpe felekten daha beter. Hakime anlattım bir aşiret beni kaçırdı evli bir erkeğe kuma yaptılar, resmi nikah yok. Çocuklarım diğer kadının üstüne geçirildi. Ben kimlikte hala kız görünüyorum."
Felek ismini Seher olarak değiştirdi kaderini değiştiremedi. Sokaklarda yaşamaya devam ediyor. Sağlık sorunları var karnında ameliyat dikişleri daha kapanmamış. Ah dünya ah diyerek söyledi türküsünü Felek.
" Dünya derdi bitmez oldu / Çeke çeke bıktım artık / Gözlerimden yaşlar doldu / Ağlamaktan bıktım artık / Her kapıdan kovuldum/ Yerden yere vuruldum / Bende seni konuldum / Yaşayacak haram oldu / Her şeyimi kaybetmişim / Hasret yakar yüreğimi / Kimse bilmez bu halimi / Yalnızlıktan bıktım artık / Saçlarımı eretemedim / Bir günü göremedim / Bu dünyada muradıma eremedim vay vay / Ne işler açtın başıma/ Acılar doldu göz yaşıma / Güvenme öz kardaşına / Satar seni vay vay.. Ah dünya ah dünya."
"DEVLET BİZİ SOKAKLARA ATTI"
Masum, küçük yaşta ailesi tarafından bakamadıkları gerekçesiyle Mersin'de bir yurda bırakılmış. Annesini babasını bilmeden büyümüş, 18 yaşına kadar yurtta kalmış. Masum 22 yaşında 4 senedir sokaklarda yaşıyor. Masum'la Mecidiyeköy'de köprü altında karşılaştık. Yanından geçip giden kalabalığa el açmış bekliyordu, yanına geldiğimde gözlerini eğdi. Masum'un gözleri gibi hikayesi de hüzünlü.
Ailesi tarafından bakamadıkları için yurda bırakılmış Masum, 18 yaşına girene kadar yurtta kalmış. Devlet 18 yaşına kadar bakıyor kimsesiz ya da muhtaç çocuklara sonrası yok. Bir abisi var Masum'un bir süre yanlarında kalmış. Abisinin aile yaşantısı kendisi yüzünden bozulmasın diye ayrılmış evden. Masum dört senedir sokaklarda. Masum, ne anlatayım abla nasıl anlatayım biliyorum ki diye başladı sözlerine:
"Yurtta büyüdüm ne annemi gördüm ne babamı gördüm hiç tanımadım bile sadece bir öldü haberlerini aldım. Yurttan sonra devlet beni bir işe sokmadı bizi bu yaşa kadar büyüttüler sonra sokaklara attılar. Sokaklarda dilenerek başka kötü yollara düşmeden bir lira, bir lira dilenerek ekmeğimizi bulup yiyoruz. Bazen geceleri sokaklarda pet, kutu topluyorum, onlarla iyi kötü geçimimi sağlıyorum. Devletten sığınacak bir yer bekliyoruz kimse de birşey yapmıyor, öyle buralarda sürünüyoruz. Biriktirdiğim paralarla aldığım bir çekçek vardı onunla iyi kötü plastik, kağıt topluyordum onunla geçimimi sağlıyordum. Yasakladılar, aldılar elimden öyle kaldım ne yapacağımı bilmiyorum. Su satacağım sattırmıyorlar, selpak satacağım onu da yaptırmıyorlar. Geçimimi sağladığım hurda arabasını aldılar ne yapacağımı bilmiyorum. Sokaklarda her türlü bela var geceleri uyumuyorum sabahlara kadar uykusuzum. Burada üç dört kişi birbirimize güvenip sırayla bir kaç saat yatıyoruz."
Felek'le Masum'un hikayesini binlerce evsizin hikayesi aslında. Yazma dedikleri için bir çoğunun hikayesini aktaramıyorum. Çözüm bekliyorlar, insanca yaşamak istiyorlar.
Daha Muharrem'in, Eda'nın, Kezban'ın hikayesi var anlatmadığım...
