AKP iktidarında, “Kamu ihalelerini istenilene verme aracı” olarak kullanıldığı gerekçesiyle eleştirilen pazarlık yöntemi, kamu ihaleleri içindeki ağırlığını giderek artırdı.
BirGün’ün haberine göre, kamu alımlarında şeffaflığı ortadan kaldırdığı ve kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanılmasını önlediği gerekçesiyle tartışılan pazarlık yöntemiyle gerçekleştirilen kamu alımlarında Ocak-Haziran 2024 döneminde yeni bir rekor daha kırıldı.
2024’ün Ocak-Haziran dönemine yönelik Kamu Alımları İzleme Raporu, AKP iktidarında kamu ihalelerinin, “Rant aktarma aracı olarak kullanıldığı” iddialarının haklılığını ortaya koydu. Rapor, pazarlık yöntemiyle ve ihale olmaksızın doğrudan temin ile gerçekleştirilen kamu alımlarındaki çarpıcı artışı gözler önüne serdi.
Kamu İhale Kurumu’nun verilerine göre, 2024’ün ilk altı ayında Kamu İhale Kanunu kapsamında toplam 770 milyar 648 milyon 412 bin TL’lik mal ve hizmet alındı. Pazarlık yönteminin ihaleler içindeki ağırlığı, ihalelerin tutarlarına yönelik verilerine yansıdı. Buna göre, 2024’ün ilk yarısında gerçekleştirilen toplam 770,6 milyar TL’lik kamu alımının yüzde 39’2’sinde pazarlık yöntemi tercih edildi.
2024’ün ilk yarısında gerçekleştirilen 770,6 milyar TL’lik kamu alımının ihale yöntemlerine göre dağılımı şöyle sıralandı:
• Pazarlık: 302 milyar 172 milyon 42 bin TL
• Açık: 459 milyar 679 milyon 522 bin TL
• Belli istekliler arasında: 8 milyar 796 milyon 848 bin TL
HARCAMALARDA ARTIŞ
Pazarlık yöntemiyle gerçekleştirilen kamu alımlarının türlerine göre dağılımı da paylaşıldı. 2024’ün ilk yarısı yapılan 302,1 milyar TL’lik pazarlık yöntemli kamu alımının 10,6 milyar TL’si mal alımlarından, 17,1 milyar TL’si hizmet alımlarından, 274,3 milyar TL’si ise yapım işlerinden oluştu.
Pazarlık yöntemiyle gerçekleştirilen kamu alımlarının bedelinde yıllar itibarıyla yaşanan değişim de dikkati çekti. 2018 yılında 37,3 milyar TL olan pazarlık yöntemli kamu alımlarının toplam tutarı, 2019-2024 döneminde şöyle kaydedildi:
• 2019: 26 milyar 156 milyon 710 bin TL
• 2020: 37 milyar 794 milyon 769 bin TL
• 2021: 69 milyar 812 milyon 774 bin TL
• 2022: 184 milyar 985 milyon 151 bin TL
• 2023: 584 milyar 919 milyon 5 bin TL
• 2024 (Ocak-Haziran): 302 milyar 172 milyon 42 bin TL