HABER: ESRA TOKAT

Seçim Kanunu Teklifi'ne dair konuşan Doç. Dr. Tevfik Sönmez Küçük, "Bu seçme ve seçilme hakkına ve siyasi partilerin özgürlüğüne çok büyük bir müdahaledir" dedi. Öte yandan Doç. Dr. Küçük, kongre süreçlerini erteleyen partilerin seçimlere girememe riskinin olduğunu vurgulayarak, "Bu yüzden siyasi partiler kongrelerini zamanında yaparak ertelememeli" uyarısında bulundu.

AKP ve MHP’nin uzun süredir üzerinde çalıştığı seçim barajının düşürülmesini de içeren Milletvekili Seçimi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi bugün Meclis'e sunuldu.

Yeditepe Üniversitesi'nden Anayasa ve İdare Hukuku Uzmanı Doç. Dr. Tevfik Sönmez Küçük, Kanun Teklifi'ni dokuz8HABER'e değerlendirdi. "Seçim Kanunu teklifinde basın açıklamasında bahsedilmeyen çok önemli bir değişiklik var" diyen Doç. Dr. Küçük, "Buna göre siyasi partinin seçime katılabilmesi için üst üste ikiden fazla ilçe, il ve büyük kongresini ihmal etmemesi lazım. Kongre süreçlerini erteleyen partiler için 'tehlikeli' bir hüküm" dedi.

"2 KEZ ÜST ÜSTE KONGRESİNİ ERTELEYEN PARTİ SEÇİME GİRME HAKKINI KAYBEDECEK"

Seçim Kanunu Teklifi'nin seçime girecek partiler hakkında hükümler barındırdığını belirten Doç. Dr. Küçük, "Mevcut düzenlemede parlementoda grubu bulunan partilerin seçime girme haklar var. Yeni gelen değişiklik teklifi ile bu kaldırılıyor. Sadece Türkiye'nin yarısında örgütlenmesini ve Büyük Kongresi'ni tamamlamış olan siyasi partiler seçime katılabiliyor" bilgisini verdi.

"PARTİLER ARASINDAKİ VEKİL DEĞİŞİMLERİ DE ENGELLENMİŞ OLACAK"

2018 seçiminde CHP ile İYİ Parti arasında bir takım vekillerin değişiminin söz konusu olduğunu belirten Doç. Dr. Küçük "Kanun Teklifi ile siyasi partiler arasında vekil değişimleri de engellenmiş olacak. Ayrıca bir siyasi partinin seçimlere katılma hakkını elde ettikten sonra üst üste 2 defa ilçe, il veya büyük kongrelerini ertelerlerse seçime katılma haklarını kaybedecekler" dedi.

"BU SÜREÇTE SİYASİ PARTİLER KONGRELERİNİ ERTELEMEMELİ"

Doç. Dr. Küçük, "Üst üste 2 defa kongresini erteleyen partilerin seçime girme ihtimalleri olmayacak. Bu yüzden siyasi partilerin kongrelerini zamanında yaparak, ertelemeyerek seçime gitmeleri herhangi bir tartışmayı önlemeyi sağlayacaktır" diye konuştu.

Bu kanun maddelerinin yürürlüğe girdikten sonra kongresini yapmayan partiler için uygulanması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Küçük yine de son kararı verecek olanın Yüksek Seçim Kurulu (YSK) olduğunu bildirdi.

"BU MADDE TAMAMEN HUKUKA VE ANAYASA'YA AYKIRI"

Seçim Kanunu Teklifi'nde ilçe kongrelerine dair "Seçime katılma yeterliliği elde eden parti, Siyasi Partiler Kanunu'nda öngörülen ve parti tüzüğünde belirtilen süreler içerisinde ilçe, il ve büyük kongrelerini üst üste iki defadan fazla ihmal etmemiş olma koşuluyla seçime katılma hakkını muhafaza eder" ifadelerinin yer aldığı 3. maddeye dair konuşan Doç. Dr. Küçük, "Bu orantısız ve ölçüsüz bir düzenlemedir. Çünkü ertelediğiniz kongreyi yapmak isteseniz hatta sonrasında yapsanız bile seçime katılma hakkını kaybediyorsunuz. Bu seçme ve seçilme hakkına ve siyasi partilerin özgürlüğüne çok büyük bir müdahaledir. Bu madde tamamen hukuka ve Anayasa'ya aykırıdır" dedi.

Seçim Kanunu Teklifi'nde olması gerekenin barajın tamamen kaldırılması olduğunu belirten Doç. Dr. Küçük, "Seçim barajı bu teklif ile yüzde 7'ye düşecek. Seçim barajının yüzde 7 olduğu ülkelerden biri Gürcistan. Yüzde 5 olduğu ülkeler ise Almanya, Belçika. İtalya, Avusturya, İsveç'te yüzde 4. Danimarka'da ise yüzde 2. Aslında bu sistemde baraja gerek yok. Kısacası olması gereken barajın tamamen kaldırılmasıdır. Ben bu değişikliğin yapılacaksa bile yüzde 2 veya 3'e indirilmesi gerektiğini düşünüyorum" diye konuştu.

SEÇİM KANUNU TEKLİFİ KABUL EDİLİRSE EN ERKEN 1 YIL SONRA UYGULANABİLECEK

Seçim Kanunu değişikliği kabul edilirse 1 yıl içerisinde yapılacak olan seçimlerde bu maddelerin uygulanmayacağını vurgulayan Doç. Dr, Küçük, "Anayasa'nın 67. maddesinin 7. fıkrası uyarınca Seçim Kanunu'nun uygulanması için en erken seçimin en az 1 yıl sonra yapılması gerek" dedi.

NE OLMUŞTU?

Milletvekili Seçimi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, AK Parti Siyasi ve Hukuki İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı ile MHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız tarafından Meclis Başkanlığına sunuldu.Teklifte seçim barajının yüzde 7'ye düşürülmesi önerilirken seçime girme yeterliliğinde Meclis'te grup olma şartı kaldırılacak.

15 maddelik teklifin ana başlıkları şöyle:

  • Seçim barajı yüzde 7 olacak
  • Seçime girme yeterliliğinde Meclis'te grup olma şartı kaldırılacak. Ancak partilerin seçimden 6 ay önce en az 41 ilde örgütlenmeyi tamamlamaları gerekecek. 
  • İl ve ilçe seçim kurulu başkan ve üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış hakimler arasından kurayla belirlenecek
  • Sandık kurulu üyeliğine başka bir parti üyesi gösterilemeyecek.
  • Seçimlere kısa bir süre kala seçmen kütüklerinin yer değiştirilmesi mümkün olmayacak. Bunun için de seçmenin son bir yıl içerisinde sürekli olarak bulunduğu adres dikkate alınacak. Tayin ve atama gibi zorunlu haller istisna tutulacak. Bu maddeyle, özellikle muhtarlık seçimlerinde tartışma konusu olan seçmen kütüklerinin değiştirilmesinin önüne geçilmesi planlanıyor.
  • Siyasi partiler seçim çevresinde gerekli oy oranına ulaşmadan içinde bulunduğu ittifakın artık oylarından faydalanarak milletvekili çıkaramayacak. Örneğin Elazığ'daki seçimlerde MHP birinci, CHP ikinci olup artık oylarıyla milletvekilini CHP çıkarırken yeni sistemle milletvekilini en çok oyu alan parti çıkaracak.