Haber: Serap Cömertoğlu İşcan
Tekirdağ Süleymanpaşa'da faaliyet gösteren Ceyport Limanı,ÇED raporunda taahhüt ettiği önlemleri almadan çimento hammaddesi transferi gerçekleştirdi. Açığa çıkan toz nedeniyle oluşan çevre kirliliğine ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü tarafından idari para cezası uygulandı.Bölge sakinleri ve sivil toplum kuruluşları ise gerçekleştirdiği protestoda, araçların üzerini kaplayan tozun, solunum yoluyla vatandaşların ciğerlerinde geri dönüşü olmayan zararlar verdiği belirtildi.
Tekirdağ Kent Konseyi ve Süleymanpaşa Kent Konseyi tarafından limanın önünde düzenlenen basın açıklamasına, mahalle sakinleri ve sivil toplum kuruluşları katıldı.
“ÇEVRE KATLİAMINA YOL AÇILDI”
Kent konseyleri adına basın açıklaması yapan Bedia İlerle, 02 Şubat 2024 günü çimento hammaddesi, klinkerin gemilere yüklenmesi, taşınması, boşaltılması esnasında oluşan toz bulutlarının, havaya yayılıp, rüzgârın da etkisiyle, 4 mahallede insan sağlığını tehdit edilerek, bir çevre katliamına yol açıldığını vurguladı.
“ARAÇLARDAN ÇIKMAYAN TOZLAR, CİĞERLERDE GERİ DÖNÜŞÜ OLMAYAN HASAR YARATTI”
Mahallelerde yaşayan tüm canlıların toz yuttuğunu, zehir soluduğunu ifade eden İlerler; “ Ama ne yazık ki, bu mahallelerde yaşayan vatandaşlarımız araçlarının üzerinde biriken ve çıkmayan toz kümeleri için ses yükseltti. Oysa, araçlarından çıkaramadıkları o tozlar, ciğerlerinde geri dönüşü olmayan büyük bir hasar yaratmıştı. Araçlardaki tozların temizlenmesi için vatandaşlar, muhtarlık tarafından firmaya yönlendirildi. Ancak, 12.02.2025 ve 13.02.2025 tarihlerinde de gündüz saatlerinden başlayarak gece saatlerine kadar tekrar toz bulutlarının istilasına uğradılar. Yine vatandaşların ciğerleri, biraz ileride bulunan ilköğretim okulunda eğitim alan çocuklarımızın ciğerleri, bu temizlenmesi mümkün olmayan tozlarla doldu. Arabalarınız değil, sağlığınız önemlidir. Özellikle de çocuklarımızın sağlığı her şeyden önemlidir” dedi.
MAHKEME KARARI: ÇEVREYE TELAFİSİ GÜÇ VE İMKÂNSIZ ZARARLAR VERECEK
Yaklaşık iki yıl önce TMMOB Tekirdağ İl Koordinasyon Kurulu (ÇED) olumlu kararının iptali istemiyle açılan davayı ve hukuksal mücadeleyi hatırlatan İlerler, Tekirdağ İdare Mahkemesi’nin, 12 Ekim 2022 tarihinde aldığı kararla limanın faaliyetlerinde tespit ettiği eksiklikleri sıralayarak şunları kaydetti:
- Katı atık ve sıvı atık miktarları ve bertarafı ile gürültü titreşim, toz ve gaz emisyon salımları konusunda kümülatif hesaplamaların yapılmadığı,
- Dava konusu alana ilişkin detaylı zemin Etüt raporları bulunmadığı,
- Liman Kapasite Artışı kapsamında yapılması planlanan kazıklı temellerin hesap detayları hakkında bilgi - belge ve proje olmadığı, bu durumun deprem mühendisliği açısından eksik işlem olduğu,
- Liman gerisinde bulunan farklı kurum ve kuruluşlar üzerinde hizmet sunumunun gerektiği işlevsel uyum - bütünlük ve kümülatif etkiler bakımından olumsuz etkileyeceği,
- Yine liman gerisinde bulunan resmi kurum alanları, sağlık tesis alanları, eğitim tesis alanları, spor tesis alanları, toplam ticaret tesisleri gibi ulaşım talebi oluşturacak ve trafik hacmi yaratacak faaliyetler ile birlikte kümülatif değerlendirmeler içermediği,
- Sağlık koruma bandı mesafelerinin belirlenmediği, bu açıdan yerleşik alanlara etkisi bakımından eksik işlem olduğu.
Yapılacak işlemlerin çevreye telafisi güç ve imkânsız zararlar vereceği anlaşılan dava konusu işlemin 2577 Sayılı İdare Yargılama Usülü Kanunun 27/2. Maddesi uyarınca yürütmesinin durdurulmasına, itiraz yolu kapalı olmak üzere oy birliği ile karar vermiştir.
MAHKEME KARARLARINA UYULMADI
Ancak liman yönetimi, “Bakanlıkla yaptığımız projeyi uyguluyoruz” diyerek mahkeme kararlarına rağmen çalışmalarına devam ettiğini aktaran İlerler, yaşanan olayların, limanın çevreye ve insan sağlığına olan zararlarını bir kez daha gözler önüne serdiğini dile getirerek, şunları kaydetti:
DENİZ EKOSİSTEMİ OLUMSUZ ETKİLENDİ
-Denizde yapılan dolgularla Süleymanpaşa ilçemizin sahil aksının batı yakası ile bağlantısı tamamen kesilmiş, kent olumsuz etkilenmiştir.
- Söz konusu liman alanı ve çevresinde deniz ekosistemi olumsuz
etkilenmiştir.
DENİZ AKINTILARI YÖN DEĞİŞTİRDİ
-Liman alanı ve çevresinde tüm deniz canlıları olumsuz etkilenmiş, sahilde deniz kirliliği artmış, deniz akıntıları yön değiştirmiş, balıkçılık faaliyetleri olumsuz etkilenmiştir.
YAŞAM ALANLARI KISITLANDI
-İlçemizin yaşam alanları kısıtlanmış olup kentin panoraması olumsuz etkilenmiştir.
- 2019 yılı “ Türkiye Deprem Tehlike Haritası”na göre liman alanı 1. Derecede Yüksek Tehlikeli Deprem Bölgesi olup liman alanı aktif bir bölgede yer almaktadır. Son deprem yönetmeliğine göre buralara dolgu liman yapılmaz. Herhangi bir arıza yada sabotaj durumunda patlamasıyla bir atom bombasının yaratacağı tehlike ve olumsuzluklar oluşturacağı yakın geçmişte Beyrut Limanında yaşanan patlama, tehlikeyi açık bir şekilde göz önüne sermektedir.
HALK SAĞLIĞI İLE BAĞDAŞMAMAKTADIR
- Mevcut yerleşim alanları içerisinde; likit kimyasal dökme yük olarak kömür, gübre, maden, silis, kimyasal hammadde v.s yüklerin açık olarak yüklenmesi, eleçlenmesi modern limancılık, sürdürülebilir çevre ve halk sağlığı ile bağdaşmamaktadır.
- Çevre hakkı, gerek yaşam hakkıyla gerekse sağlık hakkıyla olan yakın ilişkisi nedeniyle bugünkü nesli, hatta daha çok gelecek nesilleri ilgilendirdiğinden günümüzde çok daha önemli hale gelmiştir.
-İl Çevre Kurulunun bu konuda gerekli önlemleri alması önemlidir.
ÇİMENTO TOZU VE SAĞLIĞA ETKİLERİ
İlerler, Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gamze Varol’un, çimento tozunun insan sağlığı üzerindeki tehlikelerine ilişkin açıklamasını da paylaştı:
HEM AKUT HEM KRONİK SAĞLIK ETKİLERİNE YOL AÇABİLİR
-Sert ve kalıcı bir tabaka halinde yüzey kirlenmesine ve insan sağlığına ciddi zararlar verebilir. Bu durum hem akut hem de kronik sağlık etkilerine, öksürük, nefes darlığı, boğazda yanma ve burun akıntısı gibi belirtilere yol açabilir.
ASTIM, BRONŞİT, KOAH GİBİ HASTALIKLARI KÖTÜLEŞTİREBİLİR
-Çimento tozu, PM2.5 (2.5 mikron altındaki ince partiküller) ve PM10 (10
mikron altındaki partiküller) içerir. PM2.5 akciğerlere derinlemesine
inerek astım, bronşit ve KOAH gibi hastalıkları kötüleştirebilir.
-Yüksek dozda ve uzun süreli maruz kalma, akciğer kapasitesinde azalma, solunum yollarında daralma ve kronik öksürük gibi semptomlara neden olabilir.
AKCİĞER KANSER RİKİNİ ARTTIRABİLİR
-Eğer çimento tozu içinde ağır metaller (kadmiyum, krom, arsenik) bulunuyorsa, uzun süreli solunma akciğer kanseri riskini artırabilir.
-Havaya karışan çimento tozu göze kaçarsa kızarıklık, kaşıntı, yanma hissi ve ciddi tahriş yapabilir.
-Çimento alkalin yapıda olduğu için ciltle temas ettiğinde yanık benzeri tahrişe, dermatite ve kaşıntılı döküntülere neden olabilir.
MİDE RAHATSIZLIĞINA NEDEN OLABİLİR
-Toz yutulursa ağız içinde tahriş, mide rahatsızlığı ve mide bulantısı yapabilir.
-Çimento tozu araç yüzeylerine yapışarak sert bir tabaka oluşturabilir. Bu tabaka zamanla betonsu bir hale gelerek yüzeyin aşınmasına ve kalıcı hasara yol açabilir.
YEREL HAVA KALİTESİNİ DÜŞÜRÜR
Gemi yükleme ve boşaltma sırasında büyük miktarda çimento tozu atmosfere karıştığı için yerel hava kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.
RÜZGARLA TAŞINAN ÇİMENTO TOZU TARIMA ZARAR VEREBİLİR
Rüzgarla taşınan çimento tozu su kaynaklarına ve toprağa karışarak alkalin pH seviyesini yükseltebilir. Bu da su canlılarına ve tarıma zarar verebilir.
SOLUNUM KRİZİNE NEDEN OLUR
Gemiyle gelen büyük çimento yüklemeleri sırasında yoğun bir toz bulutu oluşması, hassas bireylerde (yaşlılar, çocuklar, astım hastaları) solunum krizlerini tetikler.
Toplum genelinde hava kalitesinin düşmesi ve uzun vadede solunum hastalıklarının yaygınlaşması gibi etkiler görülebilir”
“TESPİT VAR, ÇEZA KESİLDİ VE OLAYIN GERÇEKLİĞİ TESCİLLENDİ”
Ceyport’un, üç ayrı günde hiçbir önlem almadan havaya çimento hammaddesi salınmasına göz yumduğunun tespit edildiğini dile getiren İlerler; “ İl Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü tarafından ceza da kesildi. İşte tam da burada diyoruz ki, bu liman böyle açık şekilde elleçleme yaptığı sürece bizler liman tozundan kurtulamayacağız. Ve yavaş yavaş öleceğiz. Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi de konu ile ilgili bir açıklama yaptı. Vatan ve 100.Yıl Mahallelerinde yaşayan vatandaşların, toz yağmuru ile genizlerinde bir yanma olduğu şikâyetlerinin alındığını ve gerekli birimlere bildirildiğini açıkladı.Tespit var, çeza kesildi ve olayın gerçekliği tescillendi” dedi.
YAPILMASI GEREKENLER SIRALANDI
Mahkeme kararlarına rağmen çevreyi kirletmeye devam eden Ceyport Limanı’na yönelik daha ciddi yaptırımların uygulanması gerektiğini belirten Bedia İlerler, yetkililere seslenerek, yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
Dökme yük olarak kömür, gübre, maden, silis ve kimyasal hammaddelerin açık olarak yüklenmesi ve elleçlenmesi iptal edilmelidir.Kimyasal madde tanklarından havaya gaz salınımı yapılıp yapılmadığı sürekli denetlenmelidir.Çevre hakkı, insan hakkıdır! Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı anayasal güvence altındadır.
SAĞLIKLI ÇEVREDE YAŞAMAK ANAYASAL HAK
İlerler, “Kimse canını sokakta bulmadı! Anayasanın 56. maddesi herkesin sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğunu söyler” diyerek yetkilileri göreve çağırdı.
HALK MÜCADELESİ SÜRECEK
Tekirdağ halkı, Ceyport Limanı’nın neden olduğu çevre felaketine karşı mücadelelerini sürdüreceklerini belirtti. “Bir daha yaşanmaması için gerekli önlemlerin alınmasını takip edeceğiz” diyen vatandaşlar, yetkililerin halk sağlığını korumak için daha etkin önlemler almasını talep etti.