'Kefenin cebi yok' sözünü hepimiz duymuş, ifade ettiği metafor üzerine muhtemelen düşünmüşüzdür. Şüphesiz, sahip olduklarından daha fazlasını isteyen insanları dünya nimetlerinin gelip geçiciliğine inandırmak için sağ retorikçe en sık kullanılan klişelerden biridir. Fakat bizzat ölümün en derin sessizliğinin yankılandığı mezarlıklar tarafından bu klişe geçersiz kılınmakta.

dokuz8HABER/Burak Öz İstanbul'da seçkinlerin oturduğu semtlere yakın mezarlarda bir gezintiye çıkın. Zincirlikuyu, Ulus, Aşiyan ya da Bülbül Deresi... Hiç şüphesiz, gezdiğiniz mezarlıkta bazı mezarların mermerlerinin heykel güzelliğinde işlenmesi, ihtişamı karşısında büyüleneceksiniz. Bu bir tek sizin dikkatinizi çeken bir şey değil. Yabancıların bile dikkatini çeken bu ihtişam, örnek olarak Fransızların Bülbül Deresi'nde çektikleri bir belgeselde dahi hayat bulmuş durumda. Araştırmalara göre, Osmanlı'nın son dönemlerinden itibaren padişah mezarlarında dahi rastlanmayan şatafatın asri mezarlıklara uğradığı görülüyor. Ancak birçok araştırmacının aksine biz araştırmamızı sınıfsal farklılıkların mezarlıklara yansıması boyutunda ele aldık.

BİRİNCİ SINIF MEZAR YERLERİ UÇTU

İstanbul'da yeri ve fiyatına göre 4 sınıfa ayrılan Müslüman mezarlıkları ile ekaliyet olarak adlandırılan azınlık mezarlıklarında bulunan boş mezar yerleri 10 yıl içinde fiyatlarını üçe katladı. Mezar yerlerindeki fiyat artışının yanı sıra, mezarlıkların yakınından geçen sokaklarda da metrekare fiyatları binlerle ölçülen rakamlarla fiyatlarını artırdı. [infogram id="98ed79b1-8704-4ca3-bc2d-4deb098d8757" prefix="UAs" format="interactive" title="Mezarlıklar değişim yüzdeleri"] Görüldüğü üzere en fazla artışın 1. Sınıf Mezarlıklardaki boş mezar yerleri ile azınlık mezarlıklarındaki boş mezarlarda olduğu görülüyor. 1. Sınıf mezarlıklardaki boş mezar yerleri 10 yıl içerisinde 8000 TL'den 25000 TL'ye çıkarken azınlık mezarlıklarındaki boş yerler 2400 TL'den 6500 TL'ye düzenli artışlarla çıkıyor. Muazzam derecede fiyatları artan bu mezarlıkların İstanbul'da bulundukları yerlere bakıldığında Zincirlikuyu, Kadıköy, Şişli, Ulus, Üsküdar, Rumelihisarı gibi gözde yerlerde olmaları dikkat çekiyor.

MEZARLIK GÖREN EV FİYATLARI HIZLA YÜKSELDİ

Mezarlık yanından ev almak birçok kişi için bariz sebeplerle tercih sebebi olmayabilir. Ama İstanbul'da birinci sınıf mezarlıkların yakınları ile azınlık mezarlıklarının yakınındaki yerler için genel olarak bu algının geçerliliği bulunmuyor. Hatta tablo, bu bölgelerin tercih bölgeleri olduğuna işaret ediyor. [infogram id="d6453f8e-4584-4601-a6d7-d7b17b98b757" prefix="1zs" format="interactive" title="mezarlık fiyat artışının kiralara yansıması"] İstanbul'da 1. Sınıf Mezarlıkların çevresi ve azınlık mezarlıkların bulunduğu yerlerdeki sokaklardaki evler için belediyelerin belirlediği rayiç bedellerine bakıldığında 10 yılda müthiş bir artış olduğu görülüyor. Ulus Körkadı Sokağı en fazla değer kazanan yer. Ermeni ve Yahudi Mezarlığı yakınındaki Körkadı sokağında Beşiktaş Belediyesi tarafından belirlenen metrekare fiyatı 2007'de 194 TL iken bu rakam 2017'de 16 kat artışla 3363 TL'ye çıkmış bulunuyor. Birinci sınıfta yer alan mezarlıklar arasında bulunan Zincirlikuyu Mezarlığı'nın sol yanında uzanan Zincirlidere Caddesi'nde ise 2007'de 259 TL olan metrekare rayiç bedelinin 2017'de 15 kat artışla 4200 TL seviyesine tırmandığı görülüyor. [infogram id="57ba7094-2d17-4f87-bd7c-907ee1c7d145" prefix="4Ej" format="interactive" title="MEZARLIK 5"] Bunun yanı sıra İstanbul'da mezarlıklar konusunda her ne kadar son yıllarda mezar yerinin 3. ve 4. sınıflarda cenazesi olana ücretsiz tahsis edildiği ifade edilse de İstanbul Mezarlıklar Müdürlüğü'nün yayınladığı listeye göre iyi mezar yerleri halen parayla bulunmakta. Bir yakınınızın yanına gömülmek isterseniz bu işlem ekstra ücrete tabi. Bu ekstra ücret de mezarlıktan mezarlığa değişiyor. [infogram id="02605b64-a583-475e-a13f-5c5cb462684c" prefix="O4y" format="interactive" title="mezarlık fiyatları"] Tabloları incelediğimizde hızlıca şu sonuçlara ulaşmak mümkün:
  • 20,000 ile 25,000 TL civarı ücretlerle birinci ve ikinci sınıf mezarlıklarda ücretlerin yüksekliği dikkat çekiyor
  • Yakınının yanındaki mezara gömülmek istemek artık bir lüks.
  • Azınlık mezarlıklarında düzenli artış dikkat çekiyor
  • İstanbul'un merkezinde yer alan mezarlıklar ev fiyatlarını yükselten bir etki yapıyor.
Fakat bu tablo incelenirken İstanbul Mezarlıklar Müdürlüğü yetkililerinin Zincirlikuyu, Aşiyan gibi 1. Sınıf mezarlıklara artık defin yapılmadığına ilişkin uyarısını hatırlatmakta fayda var. Ancak bu durum kendi içinde ayrı bir piyasa yaratmış durumda. Bu tür mezarlıklarda bazı kişiler, mezar yeri alıp satarak hayatını kazanıyor. Son dönemde Koç ve Demirören ailelerinin cenaze törenlerinde görülen, diğer cenazelerden farklı olarak tabut üstüne örtülen örtülerle tartışılan farklılık, aslında çok uzun zamandan beri İstanbul burjuvazisinde mezarlıklar dahilinde süregeliyor. Sınıfsal ayrımcılığın yapıldığı yerlerden biri de mezarlıklar olarak karşımıza çıkıyor. Denilebir ki, İstanbul özelinde kendilerini ayrıcalıklı bir yere konumlandıran burjuva, yaşam süresince olan ayrıcalıklarına hayat sonrasında da tutunarak devam ettiriyor. [infogram id="6be70bab-dfa3-4518-89f8-8b8b6a2214e2" prefix="dhv" format="interactive" title="İSTANBUL MEZARLIKLARININ SINIFLARI"]