Washington merkezli düşünce kuruluşu Freedom House, bugün dünya genelindeki siyasi haklar ve sivil özgürlükler üzerine yıllık raporunu yayınladı.
Voice of America'nın haberine göre, "Demokrasi Mücadelesinde 50. Yıl" başlıklı 2023 raporunda, Türkiye yine "Özgür Olmayan Ülke" kategorisinde yer aldı. Türkiye'deki 2016 darbe girişimine değinilen raporda, bu olayın ülkedeki siyasi haklar ve sivil özgürlükleri uzun süredir gölgelediği yorumu yer aldı.
Raporda, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AK Parti olayı, kilit demokratik kontrol ve dengelerin kaldırılmasını ve siyasi rakiplerin tasfiye edilmesini haklı çıkarmak için kullandı" ifadelerine yer verildi. Freedom House'ın yıllık raporunda ilk kez 2018'de statüsü “Kısmen Özgür Ülke” kategorisinden “Özgür Olmayan Ülke” kategorisine düşürülen Türkiye, o yıldan bu yana olduğu gibi yine “Özgür Olmayan Ülke” olarak sınıflandırıldı.
Raporda, geçen yıl yürürlüğe giren dezenformasyon yasasıyla muhalefetin kampanyalarının ve bağımsız medyanın daha fazla baskıya uğrayabileceği değerlendirmesi yapıldı.
2022'deki bu gelişmeler nedeniyle Türkiye, raporun sonlarındaki 2023'te özellikle incelenmesi gereken ülkeler listesinde yer aldı.
Raporun kapağında, Mahsa Amini'nin gözaltında ölümünü İzmir'de protesto eden İranlı kadınlar yer aldı.
DÜNYADA ÖZGÜRLÜKLER DÜŞÜŞTE
2022 yılı boyunca 195 ülke ve 15 bölgedeki özgürlükleri değerlendiren raporun metodolojisine göre her ülke, 25 gösterge üzerinden 0 ve 4 arası puanlandırılıyor. Toplam 100 puan olan göstergelerin yüzde 40'ı siyasi haklar üzerineyken, yüzde 60'ı sivil özgürlükler kategorisinde gruplandırılıyor. Toplam puan üzerinden ülkeler, “Özgür”, “Kısmen Özgür” ve “Özgür Olmayan” ülke kategorilerinde sınıflandırılıyor.
Raporun temel bulgularına göre, son 17 yıldır dünya genelinde özgürlükler düşüşte. Raporda 195 ülkenin 84'ü “Özgür” kategorisinde yer alırken, 54 ülke “Kısmen Özgür” ve 57 ülke “Özgür Olmayan” ülke kategorisinde.
Dünya genelindeki 195 ülkeden 35'inde geçen sene düşüş yaşansa da 34 ülke demokrasi konusunda gelişme gösterdi. Rapora göre, son 17 yılda düşüş ve ilerleme gösteren ülkeler arasında ilk kez makas bu kadar daraldı.
2022'de iki ülkedeki seçimlerden sonra Lesotho ve Kolombiya, “Kısmen Özgür” kategorisinden “Özgür” ülke kategorisine yükseldi.
Rapora göre ayrıca, 2005 yılından beri basın ve ifade özgürlüğü kesintisiz bir şekilde tehdit altında. Basın özgürlüğü konusunda son 17 senede 195 ülke arasında sıfır çeken ülke sayısı 14'ten 33'e yükselmiş durumda. İfade özgürlüğünde de bu sayı 6'dan 15'e yükseldi.
