İTHALATA GİTMESİ GEREKEN YUMURTA İÇ PAZARA SÜRÜLDÜ
Irak hükümetinin Mayıs ayında aldığı yumurta ithalatını durdurma kararından dolayı iç piyasada biriken üretim fazlası yumurta fiyatların düşmesine neden oldu. 30 adetlik bir koli yumurtayı 13 liraya mal etmelerine rağmen zararına 5 liradan sattıklarını belirten Gaziantep Yumurta Üreticileri Birliği (GYÜB) Başkanı Kenan Uygur, sektörde iflasların ve konkordato başvurularının başladığını dile getirdi.
“SİYASETEN GÜÇLÜ İSİMLER ÇİFTLİK KURDU İDDİASI VAR”
Irak hükümetinin Mayıs ayı başında aldığı Türkiye’den yumurta ithalatını durdurma kararından dolayı yumurta üreticileri zor günler geçiriyor. Türkiye’nin ihtiyacından fazla ürettiği yumurtanın yüzde 85’ni ihraç ettiği Irak’ın ithalatı durdurmasıyla birlikte, yüzde 20 üretim fazlası olan ve ithal edilmesi gereken yumurtanın iç piyasaya sürülmesiyle üretici 13 liraya mal olan 30 adetlik yumurta kolisini 4 liraya satıyor. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Türkiye Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı İbrahim Afyon’un geçtiğimiz günlerde Bağdat’ta yasak kararının kaldırılması için Iraklı yetkililerle yaptığı görüşmenin olumlu geçmediğini belirten Gaziantep Yumurta Üreticileri Birliği (YUMBİR) Başkanı Kenan Uygur, Irak’ın kendi yumurta ihtiyacının sadece yüzde 20’sini ürettiği, geri kalanı ithal ettiğine dikkat çekerek böyle bir kararın almasının siyasi gelişmelerden kaynaklandığını kaydetti.
SEKTÖRDE ALTIN YUMURTLAYAN TAVUK DÖNEMİ BİTTİ
Türkiye’de yaklaşık 120 milyon tavuktan günde 90-95 milyon adet, Gaziantep’te birliklerine kayıtlı 6,5 milyona yakın tavuktan 5 milyon adet yumurta alındığını kaydeden Uygur, ülke genelinde fazladan üretilen günlük 20 milyon Antep’te ise 1 milyon yumurtanın ihraç edildiğine dikkat çekti Kendi ihtiyacının ancak yüzde 20’sini karşılayabilen Irak’ın anlamsız bir karar ile Irak’ın Mayıs ayında Türkiye’den ithalata yasak koymasından sonra yumurta üreticileri çok zor günler geçirmeye başladığını belirten Uygur, “ Çoğu işletmemiz iflas etmemek için konkordato başvurusu yapıyor. Bazı işletmeler iflas etti. Bazıları yem tedariki yapamadığı için tavuklar açlıkla karşı karşıya. Şuan sektörde ortalama 30-35 kuruşa mal olan yumurta 10-15 kuruşa satılıyor. Bu süreç böyle devam ettiği sürece Türkiye’deki ve Gaziantep’teki yumurta üreticilerinin büyük bir çoğunluğu işletmelerini kapatmak zorunda kalacak. Acil çözümler bulunmadığı takdirde sektör ciddi sıkıntıya girer.”
KAÇAKÇILAR BAYRAM EDİYOR
Türkiye’nin kendi ihtiyacına göre yüzde 20 fazladan üretim yaparken Irak’ın ise ihtiyacının sadece yüzde 20’sini üretebildiğini paylaşan Uygur, Irak’ın geri kalan yüzde 80’lik ihtiyacını ithal ettiğini aktardı. Sorunu çözmek için Irak’a giden Ticaret Bakan’ımız Ruhsar Pekcan’a net bir şey söylenmediğini söyleyen Uygur, “Irak Hükümetinin Türkiye ile olan siyasi ilişkileri ve Kuzey Irak Bölgesiyle arasındaki anlaşmazlıklar bu kararı tetikledi. Dolaylı yollardan yani Suriye ve İran üzerinden yumurta geçişi oluyor. Bu şekilde kaçak geçişlerin olduğuna dair duyumlar alıyoruz. Irak’ta 25-26 dolara satılan bir box koli yumurta şuan 40-45 dolara satılıyor. Türkiye’de ise 20-21 dolara satılan bir box koli yumurta satılmadığı için 10 dolara düştü. Şuan Türkiye’deki üretici zarar ediyor. Irak’taki halk ise 25 dolara aldığı yumurtayı 45 dolara alıyor. Aradaki bu farkta birilerinin cebine gidiyor. Halkın cebinden fazladan çıkan 30-35 dolar kaçakçılara gidiyor” diye ekledi.
MİLYONLARCA TAVUK AÇLIKTAN ÖLMEK ÜZERE
Yaşadıkları sıkıntılı süreçle ilgili Ticaret Bakanlığı’ndan bir destek alamadıklarını vurgulayan Uygur, destek anlamında sadece Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) üretici için en büyük girdi olan mısırı 3 ay vadeli olarak satma kararı aldığını ancak bankalardan teminat mektubu alamayan üreticinin bundan da faydalanamadığını kaydetti. Konkordato ilan eden işletmelerdeki yem veremedikleri tavuklarını kesime gönderildiğinin altını çizen Uygur, “Kesimhanelerde çok kapasite yetersiz olduğu için aşırı sıra var. Bu nedenle tavuklar açlıktan kesilemeden telef oluyor. Bu durumda bizi ayrıca üzüyor. En başta kapasite kullanımını kontrol altına almamız gerekiyor. İhracata dayalı büyüdüğümüz için elimizdeki tek pazarda Irak pazarı orada da sıkıntı olunca sektör baya kötü etkileniyor. Pazar çeşidinin arttırılması gerekiyor. Pazar çeşitliliğinin artması içinde devletin bizlere çok ciddi lojistik ve navlun desteği sağlamalıdır. Tek pazara sıkışıp kalmaktansa fazla pazar olursa pazardaki sorunlar daha rahat aşılabilir. Şu an bize en yakın Pazar Afrika, ancak orada da Brezilya ve Ukrayna var. Kendi devletlerinden ciddi navlun destekleri alan bu iki ülke kargo uçakla 1 günde mal indirebiliyor. Ben 12 günde gönderebiliyorum. Öte yandan ne üretimi çok kısa sürede düşürebiliyoruz ne de arttırabiliyoruz. Bu nedenle üretim devam ettiği sürece zararına satışımız devam edecek. Bugün itibariyle 30 adetli bir koli yumurta ambalajsız haliyle 13 liraya mal oluyor. Sadece ambalaj maliyeti 1 lira. Ancak biz şu an 30 tane yumurtayı 4 liraya satıyoruz. Bir paket sigaranın dörtte biri bile değil” dedi.
"TAVUK SAYISI DÜŞMEYE DEVAM EDERSE İTHALAT GEREKİR”
Bankaların yaşanan sıkıntılı süreçte üreticiye destek olmak yerine adeta köstek olduğunu ifade eden Uygur, “Bankalar hazır mevcuttaki kredilerimizi kullandırmıyor. Kullandığımız kredilerin bir an önce ödemesini istiyor ve geri çağırıyor. Hâlbuki dönemde destek olmak için borç yapılandırması ve düşük faizli kredi desteği sağlanması gerekiyor. Bu sektöre can suyu olabilir. Mevsimsel olarak yumurta tüketiminin en az olduğu dönemlerden birindeyiz. Havalar biraz serinlediğinde ve okullar açıldığında yani yumurta tüketimi arttığı dönemlerde yumurta eksiğimiz doğabilir. Şuan ki gidişata göre elimizde ihtiyacımızın yüzde 20 oranında fazladan bulunan hayvan sayısı düşmeye devam ederse inşallah olmaz ama ithalata ihtiyaç duyulabilir. Sektördeki sıkıntıdan kaynaklı yarım kalan yatırımlar var. Belli bir düzeye gelmiş yatırımlar durmuş durumda. Yeni yatırım içinde kimse adım atmıyor. Devletin bu süreci atlatmamız adına bize ciddi destek vermesini bekliyoruz” dedi.
