dokuz8AKADEMİ ve #Seçim2023 Yerel Medya Koordinasyonu’ndan deprem bölgesinde ağır yıkıma uğrayan yerel medya kuruluşlarının tekrar canlandırılması için ilk adım: “dokuz8AKADEMİ/MEDAR deprem bölgesi yerel medya durum ve ihtiyaç analizi araştırması” başladı.
Türkiye tarihinin en yıkıcı depremlerinden olan 6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan merkezli iki depremde on binlerce canımızı kaybettik, yüz binler yaralandı, milyonlar tüm yaşam alanlarını kaybetti. Ardından 20 Şubat’ta yaşanan Hatay depremleri koşulları daha da zorlaştırdı. Ekonomik ve sosyal yaşamımızı derinden sarsan bu felaketten gazeteciler de, özellikle deprem bölgesinde görev yapan yerel gazeteciler ağır şekilde etkilendi.
Onlarca yerel medya kuruluşu 6 Şubat’tan itibaren yayınlarına ara verdi; sahipleri, kurucuları, editörleri, muhabirleri yaşamını yitiren çok sayıda medya kuruluşu var, yine onlarca medya kuruluşunun binaları yıkılmış veya kullanılamaz hale gelmiş durumda. Özellikle Kahramanmaraş, Hatay, Adıyaman kent merkezlerinde faaliyetini sürdürebilen yerel medya kuruluşu tespit etmek adeta mümkün değil.
ÜÇ KENTTE FAAL MEDYA KURULUŞU NEREDEYSE KALMADI
Şu ana kadar netleşen en az 24 gazeteci depremde hayatını kaybetti. Onlarcası yaralandı ve yüzlercesinin de aileleriyle birlikte tüm sosyal yaşamları tahrip oldu. Kendilerinin ve yakınlarının can derdiyle boğuşan gazeteciler için şu anda öncelikli olmasa da mesleki faaliyetini sürdürebilmeleri için olmazsa olmaz olan ekipmanları da tahrip olmuş durumda. Bu insanların tekrar bölgede yaşamaya devam edip etmeyecekleri de belirsiz ve pek çok etkene bağlı.
SEÇİMLERLE İLGİLİ SORU İŞARETLERİ VE YEREL MEDYANIN ÖNEMİ
Üstelik Türkiye kader seçimlerine hazırlanıyor ve seçimlerin ertelenmesine yönelik yoklamaların muhalefetin net tavrı ve kamuoyu tepkisiyle gündemden düşmesiyle birlikte seçimlerin en geç 18 Haziran’da, hatta yüksek olasılıkla 14 Mayıs’ta yapılması kesinleşmek üzere. Elbette öncelik hiç kuşkusuz en temel insani ihtiyaçların karşılanması olmaya devam ediyor, ancak deprem bölgesinden güvenilir haber akışının sağlanması da daha da önem kazanmış durumda.
Bir yandan bu kentlerde on binlerce canımızı enkaz altında bırakan ihmaller zincirinin açığa çıkarılması, diğer yandan da seçimlerde daha kritik hale gelen güvenli haber ve veri akışının güvence altına alınması ve genel olarak sosyal yaşamın yeniden işlemeye başlaması için yerel medyanın hızla tekrar ayakları üzerine kalkması ve güçlendirilmesi belirleyici önem taşıyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR HABER AKIŞI İÇİN YEREL MEDYA ŞART
Sorumluluk üstlenmekten ziyade hesap vermesi gerekenlerin en tepeden başlayarak son 15 günde aldıkları tavrı da görüyoruz. Buna karşın ortaya çıkan büyük halk dayanışması umut veriyor ve tüm engellemeler rağmen yaşananlara ve sorumlularına yönelik yapılan haberler dikkat çekiyor. Ancak bu haberlerin sürdürülebilir olması bölgeye giden ulusal ve uluslararası medya kuruluşlarına mensup gazetecilerle sınırlı kalınmamasına, yerel gazetecilerin, yerel medya kuruluşların da hızla öne çıkmasına da bağlı.
YEREL MEDYANIN DURUMUYLA İLGİLİ DURUM VE İHTİYAÇ ANALİZİ
Önce anlamamız ve anlaşılır hale getirmemiz gerekiyor. Bu nedenle dokuz8AKADEMİ ve Medya Araştırmaları Derneği olarak depremden etkilenen 11 kente yönelik bir araştırma hayata geçirmeye başladık. Bu noktada yerel medyaya ilişkin en güncel ve güvenilir veri tabanlarından birisine sahip olan bir kurum olmamız önemli bir avantajımız.
Tekrar hatırlatmak gerekirse Medya Araştırmaları Derneği olarak 2022 yılının Şubat ayında tamamladığımız “Yerel Medya Veri Tabanı Araştırması”nı duyurmuş ve bu verileri https://yerelmedyavt.com adresinden de sürekli olarak erişime açmıştık.
dokuz8 Araştırma Koordinatörü Yunus Erduran liderliğinde hayata geçirilen araştırma kapsamında tespit edilebilen 3240 yerel medya kuruluşundan 1222’siyle birebir anket görüşmesi yapılmıştı pandemi koşullarının da zorluklarına rağmen tamamlanabilen bu araştırma bugüne kadar kendi alanında yapılan en kapsamlı yerel medya veri tabanı araştırması olarak öne çıkmıştı. Öte yandan dokuz8AKADEMİ’nin seçimlere yönelik bir yılı aşkın bir süredir hayata geçirdiği seçim haberciliği eğitim programları kapsamında da 1000’in üzerinde başvuru yapılmıştı ve bu başvurular içinde deprem bölgesinden onlarca gazeteci bulunuyordu.
BÖLGEDE 800 GAZETECİ VE YEREL MEDYA KURULUŞUYLA BİRE BİR TEMAS
Bu iki veri tabanını birlikte ele aldığımızda depremden etkilenen 11 ilde çalışan, yaşayan yaklaşık 800 kişilik bir veri tabanını süzebildik. İlk etapta en çok etkilenen üç il olan Hatay, Adıyaman ve Kahramanmaraş’tan başlayarak aramalar yapmaya başladık ve bir de çevrimiçi soru formu oluşturduk. Öncelikli olarak faal olan veya olmayan yerel medya kuruluşlarını tespit ediyoruz. Devamında ilk aramalarda haliyle temel insani acil ihtiyaçlar ön planda oluyor ve meslektaşların durumunu anlamak, ihtiyaçlarını açığa çıkarmak ve bu noktada dayanışma göstermek öncelikli gündemimiz durumda.
ÖN RAPOR MART BAŞINDA
Ancak ilk temel ihtiyaçlarının belirli oranda da olsa karşılanabilir hale gelmesiyle birlikte bölgede yerel gazeteciliğin tekrar canlanması için durum ve ihtiyaç analizinin yapılması araştırmanın ana hedefi olacak. İlk aramalarda ve yaptığımız görüşmelerde şimdiden bir fikir sahibi olmaya da başladık. İlk etapta Mart’ın ilk haftasında bir ön rapor yayınlayacağız ve bir yandan bu araştırmayı derinleştirirken, bu kıymetli araştırma kapsamında ortaya çıkacak veriler üzerinden #Seçim2023 Yerel Medya Koordinasyonu kapsamında çalışmaları deprem bölgesinde özgün boyutlarıyla güçlendireceğiz. Tüm bu çalışmalarda Türkiye Gazeteciler Sendikası, Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve bölge cemiyetleriyle yakın bir işbirliği içinde olabilmeyi de önemseyeceğiz.
