dokuz8HABER Alternatif Medya ve Yurttaş Haberciliği Eğitimleri 2.0/16" Ankara Bölge Programı geçtiğimiz hafta 18-22 Ekim tarihleri arasında Ankara, Konya, Eskişehir, Kastamonu, Bolu, Samsun'dan 16 farklı sendika, kurum ve medya mecrasından 20 temsilci ve 8 üniversiteden 16 öğrenci olmak üzere toplam 36 kişinin katılımıyla Ankara'da hayata geçirildi.
Bu yıl düzenlenen beşinci, dokuz8HABER kurulduğundan bugüne on yedincisi olan eğitim programının açılış konuşmasını dokuz8HABER kurucularından gazeteci Gökhan Biçici yaptı. Türkiye'de ve Dünya'da Yurttaş haberciliğinin gelişimini ve dinamiklerini anlatan Gökhan Biçici, dokuz8HABER'in üç yıllık sürecini özetledi. Bu bölümde Biçici, ağırlıklı olarak katılımcılarla yurttaş haberciliği tanımını tartıştı.
Dört günlük eğitim programı 16 kurum, 8 üniversiteden toplam 36 katılımcıyla hayata geçirildi
Dört tam gün devam eden eğitim programına KESK, Eğitim-Sen, Tüm Bel-Sen, BES, SES, Elektrik Mühendisleri Odası, Ziraat Müh.Odası, Yeni Mahalle Kent Konseyi, Pembe Hayat, Leman Dergisi, Öv-Der, Çiğdemim Derneği, Sosyalist Alternatif, Karadeniz Hayat, Yeşil ve Sol Parti, BKS-DER gibi 16 sendika, kurum ve medya mecrasından temsilci-aktivist ve gazetecinin yanı sıra ODTÜ, Ankara Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Bolu A.İzzet Baysal Üniversitesi, Konya Selçuklu Üniversitesi ve Kastamonu Üniversitesi'nden öğrenciler katıldı.
Gökhan Bulut: Gazetecilik en temelde bilgi üretimidir, AKP bunu engelliyor
Eğitimin ilk gününde Ankara Üniversitesi Öğretim Görevlisi Gökhan Bulut "Haber Nedir? Haberin Oluş Öyküsü ve Gazetecilik" sunumu yaptı. Sunumunda "Gazetecilik en temelde bilgi üretimidir" diyen Bulut, AKP'nin de iktidar döneminde yapmaya çalıştığının özü itibariyle bilgi üretimini engellemek olduğunu vurguladı. Haberin ne olduğunu da tartışan Bulut, "Bunun haberi olur mu sorusu yanlış, her şeyin haberi olur, doğru soru bunun haberini nasıl yaparım olmalıdır" dedi.
Haber nedir tartışmasından haber atölyesine
Bulut’un sunumu ardından 36 katılımcının 6 gruba ayrılmasıyla haber atölyesi kuruldu. Bir süre kendi içlerinde haber önerileri üzerine tartışan atölye grupları daha sonra önerilerini sundular. Gökhan Bulut'un katkılarıyla son halini alan haber konuları doğrultusunda katılımcılar çalışmalara başladı. Yapılan haberler dokuz8.net'da katılımcıların imzalarıyla yayınlanacak.
Dr.Serap Altekin: "Ötekileştirici dil ihlalleri, nefret söylemini, nefret söylemi ise nefret suçunu doğuruyor"
Eğitim programı Klinik Psikolog Dr. Serap Altekin'in "Travma Haberciliği: Şiddet, Cinsel İstismar ve İntihar Haberlerinin Dilindeki Yaygın Hatalar ve Etik İhlaller" sunumuyla devam etti. "Ötekileştirici" bir çerçevede ortaya çıkan dil ihlallerinin nefret söyleminin ve nefret suçlarının zeminini hazırladığını ifade eden Altekin, çocuk yaşlarda evlilik için kullanılan "Çocuk gelin", çocuklara yönelik cinsel suçlarda kullanılan "Pedofili", kadınlara yönelik cinayetlerde kullanılan "Cinnet" gibi kavramların neden yanlış olduğunu örnekleriyle anlattı.
"Türkiye bir bütün olarak travma sahası haline geldi"
Serap Altekin’in ikinci eğitim konusu da Türkiye'de bir ilk olarak dokuz8HABER Eğitim Programı kapsamında uygulanmaya başlanan "Gazetecilerde ve Yurttaş Habercilerinde Tükenmişlik, İkincil Travmatizasyon ve Öz Bakım" eğitimi oldu. İlk olarak "Travma" ve "İkincil-dolaylı travmatizasyon" kavramlarını tanımlayarak başlayan Altekin, bir travma sahası haline gelen Türkiye'de farklı meslek gruplarıyla birlikte gazeteciler ve yurttaş habercilerinin hiç olmadığı kadar dolaylı travmatizasyon sorunu yaşadığını, ancak bu konuda gerekli destek sistemlerinin zayıf olduğunun altını çizdi.
Pınar İlkiz: "Hak haberciliği bir tercihtir"
dokuz8Eğitim Ankara Bölge Programı ikinci günü Pınar İlkiz'in "Hak Haberciliği Atölyesi"yle başladı. Gruplara bölünen katılımcılara hangi gazeteye ait oldukları anlaşılamayan haber küpürleri dağıtan ve bunlardan bir gazetenin birinci ve on birinci sayfalarını hazırlamaların isteyen İlkiz, ortaya çıkan gazeteleri tüm katılımcılarla birlikte hak haberciliği perspektifiyle tartıştı. Pınar İlkiz hak haberciliğinin bir yanlış ve doğru meselesi değil bir tercih meselesi olduğunu vurguladı. Pınar İlkiz’in sunumunu Teyit.Org kurucularından, gazeteci Çınar Özer’in verdiği "Dijital Çağda Veri Doğrulama" eğitimi takip etti.
Çınar Özer: "Hata yapmamak mümkün değil, ancak veri doğrulama araçlarıyla bunu en aza indirmek mümkün"
Veri doğrulamanın temel noktalarını anlatarak sunumuna başlayan Özer, hata yapmamanın mümkün olmadığını ancak çeşitli yöntemlerle bunu en aza indirmenin mümkün olduğunu anlattı. Sunumunun son bölümünde Türkiye'de yayılan ancak yalanlanan paylaşımlardan örnekler gösteren Özer, "Az hata yapmanın en önemli güvencesi şu veya bu uygulama değil karşınıza gelen her türlü veri ve görsele şüpheyle yaklaşmak" dedi.
dokuz8HABER merkezi'nden gazeteciler ve yurttaş habercileri için sosyal medya araçları eğitimi
dokuz8Eğitim Ankara Bölge Eğitim Programı'nın ikinci gününün son oturumunda "Gazeteciler ve Yurttaş Habercileri için sosyal medya araçları" eğitimi yapıldı. dokuz8HABER merkezi adına Gökhan Biçici tarafından verilen eğitimde güncel araştırmalara dayanarak İnternet ve sosyal medyanın haber takibinin temel mecraları haline geldiği gösterildi. Sunumun ikinci bölümünde de dokuz8HABER merkezinin iş akışı temel alınarak "Gazeteciler ve yurttaş habercilerinin kullanması gereken uygulamalar" tanıtıldı ve en önemlileri için uygulamalar yapıldı.
Yurttaş habercileri için temel güvenlik
dokuz8Eğitim Ankara Bölge Eğitimi üçüncü günü Prof.Dr.Barış Çoban ve Doç.Dr.Bora Ataman tarafından verilen "Safety nedir; Yurttaş habercileri için temel güvenlik" başlıklı sunumla başladı. Sunumda uluslararası medya kuruluşlarının kendi elemanlarını artık sahaya daha az sürdüğünü ve tehlike yoğun bölgelerden haberlerin ağırlıklı olarak serbest muhabirler ve yurttaş habercilerinden geldiğini hatırlatan Ataman, "Gazetecilerin bir lafı vardır; 'Yanınızda sadece serbest gazeteciler kaldıysa çok ileri gittiniz demektir.' Şimdi bu söz muhtemelen yurttaş habercileri için söylenecek" dedi.
KaosGL editörü Yıldız Tar'dan Homofobi ve Transfobi Karşıtı Habercilik atölyesi
dokuz8Eğitim Ankara Bölge Eğitimi üçüncü gün programı KaosGL editörü gazeteci aktivist Yıldız Tar'ın "Homofobi ve Transfobi Karşıtı Habercilik: Gökkuşağının hikayesini anlatmak" başlıklı atölyesiyle devam etti. Atölyede farklı rollere giren Tar, bir trans kadına yönelik şiddet vakası üzerinden bu haberi takip eden muhabirler rolündeki katılımcılara trans kadın, polis, sağlıkçı, avukat kimlikleri üzerinden yanıtlar verdi ve tartışma yürüttü.
Yurttaş habercileri için temel fotoğraf ve kamera kullanımı
Yıldız Tar’ın ardından yönetmen ve foto muhabir Soydaner Gündoğdu "Yurttaş habercileri, gazeteciler ve aktivistler için temel fotoğrafçılık ve kamera kullanımı" eğitimi verdi. Eğitime temel fotoğraf bilgisiyle başlayan Gündoğdu, haber fotoğrafçılığı ve haberde kamera kullanımı eksenli bir sunum yaptı. Eğitimin ikinci bölümünde katılımcılar basın açıklaması veya basın toplantısı takibi, farklı biçimlerde röportajlar, eylem takibi, polis müdahalesi anında çekim yapmanın özgünlüklerini uygulamalı olarak denediler.
"Yurttaş haberciliği nedir, ne değildir" sunum ve tartışması
dokuz8Eğitim Ankara Bölge Eğitimi üçüncü gün programı son oturumunda "Yurttaş haberciliği nedir, ne değildir" tartışması yapıldı. Prof.Dr.Barış Çoban ve Doç.Dr.Bora Ataman'ın katkıda bulunduğu tartışmada katılımcılar da aktif yer aldı. Tartışmanın ilk bölümünde "Yurttaşlık" kavramının tarihsel evrimi çerçevesinde "Yurttaş haberciliği"nin gelişimini tartışan Çoban ve Ataman; gazeteciliğin temel kalıplarının yurttaş haberciliğine dayatılmasının yanlış ve aktivist yurttaş haberciliğinin gelişimi açısından tehlikeli olduğunu vurguladılar.
Ahmet Sabancı'dan Dijital güvenlik eğitimi
dokuz8Eğitim Ankara Bölge Programı'nın son günü "Dijital güvenlik" eğitimiyle başladı. Teknolojist Ahmet Sabancı'nın "Dijital Güvenlik: İnternette bilgi-veri ve haberleşme güvenliği" başlıklı sunumunun ardından katılımcılarla birlikte "Dijital güvenlik atölyesi" düzenlendi. Eğitim katılımcısı yurttaş habercileri ve aktivistler çeşitli dijital güvenlik uygulamalarını telefonlarına ve bilgisayarlarına indirerek kullanmaya başladı.
Türkiye'de alternatif medyada bir ilk olarak gazeteciler ve yurttaş habercileri için temel ilk yardım eğitimi
dokuz8Eğitim Ankara Bölge Programı dokuz8HABER ile Toplumsal Afet Platformu Derneği ve Türk Tabipler Birliği işbirliği ile "Alternatif Medya ve Yurttaş Haberciliği Eğitim Programı"na entegre edilen "Yurttaş habercileri, gazeteciler ve aktvisitler için temel ilk yardım eğitimi" ile sona erdi. Acil Tıp Uzmanı Dr.Bulut Demirel tarafından verilen eğitimin ilk bölümünde "Temel ilk yardım" konusunda çerçeve sunum yapılırken, eğitimin ikinci bölümünde manken üzerinde somut uygulama yapıldı. Eğitimin tüm katılımcıları uygulamaya tek tek katıldı.
Ankara Bölge Eğitim Ankara Bölge Ağının kuruluşuyla sonuçlandı
Ankara Bölge Eğitimi sonrasında değerlendirme toplantısı yapıldı. Altı kentten 16 farklı sendika, kurum ve medya mecrasından 20 temsilci ve 8 üniversiteden 16 öğrenci olmak üzere toplam 36 k işinin katıldığı eğitim sonrası söz alan olan tüm katılımcılar umduklarından çok daha başarılı bir programla karşılaştıklarını ifade ettiler. dokuz8HABER Ankara Bölge Haber Ağı'nın kuruluşuyla sonuçlanan toplantı sonrası katılım belgeleri dağıtıldı.
Bir sonraki bölge eğitimi Kasım ayında Mersin'de düzenlenecek olan Akdeniz Bölge Eğitimi
dokuz8HABER Ajansı Bölge Eğitimleri-2.0/16 Avrupa Birliği Demokrasi ve İnsan Hakları için Avrupa Aracı’nın (DİHAA) finansal desteğiyle hayata geçiriliyor. 2016 yılında Mayıs ayında İzmir-Ege Bölge, Haziran ayında Ordu-Karadeniz Bölge Eğitimlerini hayata geçiren dokuz8HABER, 20-23 Eylül tarihleri arasında da İstanbul'da bir bölge eğitimi düzenledi. 18-22 Ekim tarihleri arasında hayata geçirilen Ankara Bölge Eğitimi sonrası Kasım ayında Mersin-Akdeniz Bölge Eğitimi, Aralık ayındaysa Diyarbakır Bölge Eğitimi düzenlenecek. İlk etapta Akdeniz/Mersin Bölge Eğitimi olmak üzere eğitim programlarına başvurmak için linkteki formu doldurabilirsiniz. dokuz8HABER