2022’de HDP ve Kürtler ağırlıklı olarak mahkemede konuşuldu. Semra Güzel’in vekilliği düşürülerek tutuklanırken, hasta milletvekili Aysel Tuğluk tahliye edildi. HDP’nin kapatılma davası AYM’de, dokunulmazlığın kaldırılması davası AİHM’de, Kobani davası Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Newroz’da moral bulan Kürtler, sokak eylemlerinde şiddet gördü. Muhalefet HDP’lilerle fotoğraf vermekten kaçınırken AKP’nin HDP Grubunu ziyareti tartışma yarattı. İşte 2022’de HDP ve Kürtlere ilişkin kimi gelişmeler…
SEMRA GÜZEL'İN DOKUNULMAZLIĞI KALDIRILDI
HDP Diyarbakır Milletvekili Semra Güzel'in dokunulmazlığı kaldırıldı, "devamsızlıktan" vekilliği düşürüldü ve gözaltına alınarak tutuklandı.
Çözüm süreci sırasında PKK’ye katılan arkadaşı ile fotoğraf çektiren ve 5 yıldan bu yana da mahkeme dosyasında bulunan Semra Güzel’in fotoğrafı önce medyaya sızdırıldı. Ardından hakkında fezleke hazırlandı.
Güzel hakkında hazırlanan iki fezlekeye dair dokunulmazlığın kaldırılması yönünde Karma Komisyon’da alınan karar, Meclis Genel Kurulu’nda görüşüldü.
HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar’da Genel Kurul’a katıldı. HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç 3 saat savunma yaptı. Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Saliha Aydeniz de Genel Kurul’da yer aldı.
Savunma ardından yapılan oylamada Güzel’in ilk fezlekeden yasama dokunulmazlığı’na dair kullanılan 365 oy’da 313 kabul ve ret 52 oyu kullanıldı. Güzel’in ikinci yasama dokunulmazlığının kaldırılması için yapılan oylamada da kullanılan 379’dan 327 kabul ve 52 ret oyu kullanıldı.
HDP milletvekilleri kararı protesto etti ve alkışlarla Genel Kurulu terk etti. Güzel hakkında 24 Mart'ta yakalama kararı çıkarıldı. Güzel yurt dışını çıkarken gözaltına alınıp tutuklandı. Güzel’in üst üste Meclis’teki oturumlara katılmadığı gerekçesiyle TBMM’de milletvekilliğini düşürdü.
AYSEL TUĞLUK HASTALIĞI NEDENİYLE TAHLİYE EDİLDİ
Türkiye siyasetinin ilk eş başkanı Kürt siyasetçi Aysel Tuğluk, 2016’dan bu yana tutuklu bulunduğu Kandıra Cezaevi’nde 2021 yılında demans hastalığına yakalandı.
Hastalığının ilerlemesi üzerine Tuğluk’un serbest bırakılması için çağrılar yapıldı. “Aysel Tuğluk için 1000 Kadın” grubu kuruldu ve Tuğluk’un serbest bırakılması için çalışma yürütüldü.
Adli Tıp kurumu Tuğluk için üç kez “cezaevinde kalabilir” raporu verdi. Israrlar üzerine Adli Tıp Kurumu dördüncü incelemede “cezaevinde kalamaz” raporu üzerine Tuğluk 27 Ekim günü tahliye edildi ve tedavisi halen dışarıda sürüyor.
ABDULLAH ZEYDAN SERBEST BIRAKILDI
HDP eş genel başkanları ve milletvekillerine yönelik 4 Kasım 2016’da yapılan eş zamanlı operasyonlarda gözaltına alınarak tutuklanan Hakkari Milletvekili Abdullah Zeydan hakkında “örgüte yardım etmek" ve "örgüt propagandası yapmak" suçlamasıyla verilen 8 yıl 1 ay 15 günlük hapis cezası Yargıtay tarafından bozuldu.
Yeniden yapılan yargılamada Zeydan’a yine “örgüt propagandası yapmak’tan” 3 yıl 1 ay 15 gün, “örgüte yardım etmek’ten” 5 yıl hapis cezası verdi. Mahkeme, Zeydan’ın tutuklu kaldığı süreyi dikkate alarak, tahliye etti.
Zeydan HDP’nin eski Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş’la birlikte Edirne F Tipi Cezaevi’nde kalıyordu.
NEWROZ’DA YÜZBİNLER BİR ARAYA GELDİ
Diyarbakır başta olmak üzere bölgenin pek çok kentinde yüzbinlerce kişi Newroz’da bir araya geldi. “Şimdi kazanma zamanı” temasıyla yapılan kutlamalarda polis yüzlerce kişiyi gözaltına aldı. Diyarbakır, Batman, Van, İstanbul gibi büyük kentler başta olmak üzere onlarca merkezde Newroz kutlaması yapıldı.
Kürt sorunun çözümü ve Öcalan’ın bırakılması yönündeki konuşmaların yapıldığı Newroz kutlamalarında Kürtlerin statü sahibi olması istendi. Polisin alanlara giriş sırasında yüzlerce kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanların çoğu da çocuk ve çocuklu anneler oldu.
Van Newroz’una görüntülü mesaj gönderen filozof Noam Chomsky, “Kürtler, korkunç bir baskı ve şiddetle karşı karşıya kaldılar ve üstesinden geldiler. Bu, Kürt direnişinin ve başarısının bilincimize işlediği bir derstir” dedi.
HDP KAPATMA DAVASINDA SAVUNMA YAPTI
HDP, Anayasa Mahkemesi’nde yaptığı savunmada “Kapatma davası partiyi demokratik siyasetin dışına itme operasyonu” olduğunu ifade etti.
HDP’nin temelli kapatılması ve eş başkanlar Mithat Sancar ve Pervin Buldan’ın da bulunduğu 687 milletvekili, parti yönetici ve üyeye 5 yıl süreyle siyasi yasak getirilmesi istemiyle 17 Mart 2021’de açılan dava, 2022’de de devam etti.
HDP yazılı savunmasından sonra Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, esas hakkındaki mütalaasını Anayasa Mahkemesine sundu. Şahin; HDP'nin ön savunmasındaki taleplerin reddedilmesi, temelli kapatılması ve kapatmaya sebep olanlara beş yıl siyaset yasağı getirilmesini talebini yineledi.
Bunun üzerine HDP 19 Nisan’da Anayasa Mahkemesi'ne savunmasını sundu. Ancak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 12 Mayıs’ta ek delilleri içene bir dosyayı Anayasa Mahkemesi’ne sundu. Anayasa Mahkemesi HDP’ye savunma için 30 gün süre tanıdı.
HDP, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın esasa ilişkin mütalaasına karşı savunmalarını 25 Kasım’da AYM'ye teslim etti. HDP savunmasında “Kapatma davası partiyi demokratik siyasetin dışına itme operasyonu” olduğunu ifade etti. AYM tarafından belirlenecek bir tarihte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin iddialarını sözlü olarak ifade edebilecek, HDP Eş Başkanları da savunmalarını sözlü olarak yapacak.
Bu arada Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, HDP’ye yapılacak hazine yardımına tedbir konulması için AYM’ye başvurarak ara karar almasını istedi.
KOBANE DAVASINDA SİYASETÇİLER SAVUNMA YAPTI
HDP Eş Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da aralarında olduğu 21’i tutuklu 108 kişiye 6-8 Eylül 2014 Olayları için açılan Kobane davasında siyasetçiler savunmalarını yaptı.
Kobane’nin IŞİD saldırısı altında iken yardım koridorunun açılması talebi ile pek çok kentte sokak gösterileri yapıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Antep’te “Kobani düşdü, düşecek” sözleri üzerine gösteriler yaygınlaştı.
HDP MYK da bir açıklama yaparak, yardım koridorunun açılması talebiyle herkesi sokağa ve gösteri yapanlara destek olmaya davet etti.
Aynı zamanda polisin müdahale ise gösteriler 6-8 Eylül 2014 tarihleri arasında doruk noktaya ulaştı ve gösterilere şiddet de eklendi. Onlarca merkezde yapılan gösterilerde 50’den fazla kişi yaşamını yitirdi.
Kobane olaylarından 6 yıl sonra 25 Eylül 2020 tarihinde 7 ilde Kürt siyasetçilere yönelik gözaltı operasyonu başlatıldı. Bir hafta süren gözaltılarda 28 siyasetçi tutuklandı. Gözaltı için 6 yıl bekleyen savcı, 3 ayda 324 klasörden 3 bin 530 sayfalık dosya hazırladı.
Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi'ne duruşma ve tatiller dışında kalan 3 işgünü çalışarak iddianameyi 7 Ocak 2021'de kabul etti.
Türkiye kamuoyu ve yargılananlar iddianamenin kabulününe ilişkin mahkeme kararını UYAP’a yükledikten sadece 18 dakika sonra MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız’ın attığı tweeti ile öğrendi.
İddianamenin kabulü ve duruşmaların başlamasından bir ay önce Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), Ankara 22. Ağır Ceza Mahkemesi'ne ikinci bir heyet atadı. Bahtiyar Çolak'ın başkan, Yıldıray Kaya ve Ergin Yılmaz’ın da üye olduğu ikinci heyet sadece Kobane davasına bakmakla görevlendirildi.
Ancak Mahkeme Başkanı Bahtiyar Çolak ilerleyen aylarda "Atadedeler" adlı suç örgütünün ikinci ismi olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı, ev hapsi verildi, ardından HSK tarafından görevden atıldı. Üyelerden Yıldıray Kaya mahkeme başkanı olarak atandı. Diğer üyeliğe ise Murat Dönmez atandı.
İlk duruşması 26 Nisan 2021'de başlayan davada, milletvekillerinin başka illerde görülen davaları bu dava ile birleştirildi. Davanın başladığı zaman İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile İletişim Başkanı Fahrettin Altun sosyal medyada tag açıp paylaşımlar yaptı. MHP Genel Başkanı Bahçeli da duruşmalara başlandığı "6-8 Ekim olayları ile ilgili 108 sanık için gün yüzünü haram edecek karar kısa sürede alınmalıdır" dedi.
2022 yılı boyunca Demirtaş, Yüksekdağ, MYK üyeleri savunmalarını yaptı. Demirtaş savunmasında “Soruşturma savcısı harıl harıl tanık, itirafçı ve gizli tanık aradı. Resmen ihaleye çıkardı, ihale şartnamesi yaptı. Sıfır delille beni ve Sevgili Figen’i tutukladılar” dedi.
DOKUNULMAZLIKLARIN KALDIRILMASI AİHS’E AYKIRI
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Selahattin Demirtaş dahil 40 kadar HDP milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili olarak verdiği kararda ihlal tespiti yaptı. AİHM, dokunulmazlığın kaldırılmasının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğuna karar verdi.
TBMM’deki dokunulmazlıkların kaldırılması sürecinde CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, “Anayasaya aykırı ama ‘evet’ diyeceğiz” demişti. Dokunulmazlıkların kaldırılmasının ardından Demirtaş, Figen Yüksekdağ dahil çok sayıda HDP’li vekil gözaltına alınmış ve tutuklanmıştı.
HDP 5. KONGRESİ’NDE ‘KÖPRÜ’LÜ MESAJ VERDİ
HDP 5. Olağan Kongresi’ni “Çözüm Biziz, Sözümüz Var” sloganıyla 3 Temmuz’da Ankara’da topladı.
İktidar ve muhalefetin seçim hesaplarına ilişkin mesajların ön plana çıktığı kongrede Buldan, "Herkes şunu çok iyi bilmelidir ki HDP, salt nehri geçmek üzere yapılan hiçbir siyasi hesapta köprü olmayacaktır" dedi.
Sancar ise cumhurbaşkanlığı seçimi konusunda muhalefete daha önce yaptıkları çağrıyı anımsatıp, "Kamuoyu önünde şeffaf görüşmeler yapılması halinde müzakerelere ve ortak aday fikrine açığız. Eğer bu çağrımıza karşılık alamazsak, seçimlere kendi adayımızla girme seçeneğini de çok ciddi önümüze koyarız" sözleriyle partisinin tutumunu ortaya koydu. Türkiye’nin her yerinden partililerin katıldığı kongrede Sancar ve Buldan yeniden eş başkan seçildi.
AKP’LİLERİN HDP’Yİ ZİYARETİ TARTIŞMA YARATTI
Muhalefet HDP’lilerle birlikte fotoğraf vermekten kaçınırken AKP’lilerin TBMM’de anayasa değişikliği konusunda HDP Grubu’nu ziyaret etmesi siyasette tartışma yarattı.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ başkanlığındaki AKP heyeti, başörtüsü konusunda hazırlanan anayasa değişikliği teklifine ilişkin MHP, CHP, HDP ve İyi Parti'nin Meclis gruplarını ziyaret etti.
Heyette, AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş ile AKP Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz da yer aldı.
Ziyarette, HDP Sözcüsü Ebru Günay ile HDP Grup Başkanvekilleri Meral Danış Beştaş ve Saruhan Oluç yer aldı.
Cumhur ittifakında yer alan MHP lideri Devlet Bahçeli ziyareti “son derece doğru ve doğal” olarak değerlendirdi.
Ancak AKP’li Mehmet Metiner, “AKP karar vermelidir” derken Şamil Tayyar, “PKK'nın siyasi uzantısı ve kapatılması gereken bir partiyse, onlarla niye Anayasayı konuşuyoruz?” diye tepki gösterdi.
FERHAT ENCÜ’YE POLİS TOKATI
HDP İstanbul İl Eş Başkanı Ferhat Encü, hasta ve infazı yakılan tutuklulara ilişkin yürüyüş sırasında polis tarafından tokatlandı. Polisin küfür de ettiği yürüyüş sırasında çok sayıda tutuklu yakını da dövülerek gözaltına alındı.
HDP eş Başkanı Pervin Buldan, tokadın Kürt halkına atıldığını söylerken eski Eş Başkanı Selahattin Demirtaş, halkın da seçimlerde tokat atacağına dair mesaj verdi.