Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin 19 Mayıs'ta helikopter kazasında hayatını kaybetmesinin ardından bir yıl öne alınan cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turunda reformist aday Tebriz Milletvekili ve eski Sağlık Bakanı Mesud Pezeşkiyan ile muhafazakar aday eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Said Celili yarışacak.
Ülkede 28 Haziran'da yapılan 14'üncü dönem cumhurbaşkanı seçiminin ilk turunda yarışan 4 adaydan hiçbiri yüzde 50'yi geçemeyince seçimi önde tamamlayan reformist aday Pezeşkiyan ile muhafazakar aday Celili, ikinci tura kaldı.
İlk turda katılım yüzde 40'ı geçemedi
Tahran eyaleti genelinde önceki seçime göre katılım oranı artsa da ilk turda ülke genelinde seçime katılım oranı yüzde 40 oldu. Bu oran dolayısıyla ülke tarihindeki en düşük katılımlı cumhurbaşkanı seçimi olan birinci turda, Pezeşkiyan oyların yüzde 42,5'ini alırken Celili'nin oyu yüzde 38,6 oldu.
Bu sonuçla ülke tarihinde cumhurbaşkanı seçimi ikinci kez ikinci tura kalmış oldu.
Yaklaşık 62 milyon seçmen var
Yaklaşık 88 milyon nüfusa sahip İran'da, yaklaşık 62 milyon seçmen, 59 binden fazla merkezde kurulan sandıklarda oy kullanabilecek.
Mevcut seçim kanununa göre, seçmenlerin oy verme tarihinde 18 yaşını doldurmuş olmaları gerekiyor. Buna göre, 6 Haziran 2006 ve öncesinde doğanlar, oy kullanma hakkına sahip.
Oy kullanma işlemi yarın yerel saatle 08.00'de başlayacak ve 18.00'de sona erecek. Bu süre ihtiyaç halinde İçişleri Bakanlığına bağlı Seçim Merkezinin kararıyla 24.00'a kadar uzatılabilecek.
Adaylar ülkenin idaresi konusunda büyük oranda farklı görüşlere sahip
Seçimin ilk tur sonuçları, politik yelpazenin iki uç noktasında yer alan ve ülkenin idaresi konusunda büyük oranda farklı görüşlere sahip iki ismi ikinci tura taşıdı.
İran'da halkın en önemli gündemi ekonomi olduğu gibi adaylar da münazaralarda ve seçim kampanyalarında ekonomiyi önceleyen vaatler verdi.
Pezeşkiyan, seçim kampanyalarında ve münazaralarda açılımları savunan söylemler geliştirirken buna karşılık Celili, daha çok mevcut durumu sürdürme niyetinde olduğu izlenimini verdi.
Reformistlerin tek adayı Pezeşkiyan, kampanyalarında ekonomik sorunlarda yaptırımların ve bundan kaynaklı olarak dünya ile etkileşim eksikliğinin olumsuz etkilerini dile getirdi.
Pezeşkiyan, cumhurbaşkanı olması halinde internet yasaklarının büyük kısmını kaldıracağını, başörtüsü konusunda kadınlara baskıyı sona erdireceğini ve hükümeti etnik ve mezhebi ayrımcılıktan arındıracağını belirtti.
Diğer muhafazakar aday Celili ise ekonominin dış gelişmelere bağlı olmaması gerektiğini ifade etti. Celili, ekonomi konusunda "direniş ekonomisi" olarak adlandırılan ekonomik modeli uygulayacağını ve ülkeyi yaptırımlara karşı dirençli hale getireceğini söyledi.
Celili, internet konusunda ise yabancı platformların İran'da temsilcilik açması ve ülkenin yasalarına uygun hareket etmesi halinde İran'da faaliyetlerinin önünde engel bulunmayacağını söyledi. Celili, Pezeşkiyan'ın tam tersi olarak zorunlu başörtüsü uygulamasının devam etmesi gerektiğini dile getirdi.
Anketlerde Pezeşkiyan önde
Öte yandan ülkede yapılan anketlerde, Pezeşkiyan öne çıkıyor.
Son olarak İranlı Öğrenciler Anket Ajansı (ISPA) tarafından 3 Temmuz'da ülke genelinde 3 bin 6060 kişiyle yüz yüze gerçekleştirilen kamuoyu yoklamasında, katılımcıların yüzde 49,5'u reformistlerin adayı Pezeşkiyan'a, yüzde 43,9'u ise eski Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri muhafazakar aday Celili'ye oy vereceğini belirtti.
Anketteki katılımcıların yüzde 4,8'i oy kullanacağını ancak henüz karar veremediğini belirtirken yüzde 1,8'i ise "boş oy" kullanacağını söyledi.
ISPA'nın ilk tur seçimleri için 26 Haziran'da yaptığı anketin sonuçları, adayların aldığı oy oranları açısından ülkede yapılan diğer anketler arasında en yakın sonucu vermişti.