19. Uluslararası İşçi Filmleri Festivali'nin Ankara ayağında açılış filmi olması beklenen “Kanun Hükmü” belgeseli, Çankaya Kaymakamlığı tarafından son anda yasaklandı
Yönetmen Nejla Demirci'nin Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile görevinden alınan doktor Yasemin Demirci ve öğretmen Engin Karataş’ın mücadelesini anlatan "Kanun Hükmü" belgeseli Altın Portakal Film Festivali'ndeki sansür skandalının ardından bir kez daha sansürle gündeme geldi. 19. Uluslararası İşçi Filmleri Festivali'nin Ankara ayağında açılış filmi olması beklenen belgesele Çankaya Kaymakamlığı tarafından yasak getirildi. Sansüre, sosyal medyada tepki yağdı.
BU İLK SANSÜR DEĞİL
Belgesel, Altın Portakal Film Festivali’nde de sansüre uğramıştı. Altın Portakal Film Festivali'nde “Ulusal Belgesel Yarışma” kategorisinde yer alan, yönetmen Nejla Demirci’nin yönettiği “Kanun Hükmü” belgeseli festivalden çıkarılmıştı. Jüride yer alan sanatçılar belgeselin festivalden çıkarılmasına tepki göstermişti.
SANSÜR KRİZİ ALTIN PORTAKAL FİLM FESTİVALİ'NİN İPTALİNE KADAR GİTMİŞTİ
Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması, Ulusal Belgesel Film Yarışması, Ulusal Kısa Metraj Film Yarışması, edebiyat Uyarlaması Senaryo Yarışması ve Belgesel Film Yarışması Seçici Kurulu bölümlerinde görevli jüri üyeleri görevlerini bıraktıklarını duyurmuştu. Belgeselin festivalden çıkarılmasına tepki gösteren yönetmen ve yapımcılar filmlerini çekmişti. Olayların üstüne Altın Portakal Film Festivali iptal edilmişti.
Altın Portakal Film Festivali’ndeki sansür skandalının ardından bir kez daha 19. Uluslararası İşçi Filmleri Festivali'nin Ankara ayağında açılış filmi olması beklenen “Kanun Hükmü” belgeseli, Çankaya Kaymakamlığı tarafından yasaklandı. Belgeselin yasaklanmasına, sosyal medyada da büyük tepki geldi. X platformunda tepkilerini paylaşan yurttaşlar,
KANUN HÜKMÜ BELGESELİNİN SANSÜR ÖYKÜSÜ
Nejla Demirci'nin yönettiği 2023 yapımı belgesel olan ‘Kanun Hükmü’ belgeselinde Türkiye'de kanun hükmünde kararname (KHK) ile kamu görevinden çıkarılan kişilerin sorunlarını konu alınıyor. Belgeselde, yönetmenin kardeşi olan ve KHK ile görevinden çıkarılmış doktor Yasemin Demirci ile arkadaşı öğretmen Engin Karataş'in hayatında bu uygulamanın yarattığı tahribat ve verdikleri adalet mücadelesi anlatılıyor. Filmin çekimleri Bodrum'da yapılırken, Yasemin Demirci ve Engin Karataş belgeselde kendilerini canlandırdı. Bodrum Kaymakamlığı'nın belgeselin çekimleri için izin talebini reddetmesi dava konusu olmuş; Anayasa Mahkemesi 2023 yılında sonuçlanan davada, izin talebinin reddedilmesi nedeniyle yönetmenin sanatsal ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetmiştir.
AYM'DEN GELEN İHLAL KARARI
Belgesel, 60. Altın Portakal Film Festivali'nin belgesel seçkisinde yer alırken sonradan sansürlenmesi tepkilere sebep olmuş, ulusal ölçekte tepkilerin büyümesi üzerine Altın Portakal Film Festivali iptal edilmişti. Karakterlerinden birinin yargı sürecinde olduğu iddiasıyla seçkiden çıkarılmak istenen belgesel, tepkiler üzerine tekrar seçkiye alınmış fakat sonra yeniden çıkarılmıştı. Filmin seçkide yer alması ile ilgili bu süreç üzerine başlayan tartışmalar sonucunda 60. Altın Portakal Film Festivali iptal edilmiştir.
BELGESELİN ÇEKİMLERİ DE ENGELLENMEK İSTENMİŞTİ
Belgeselin çekimleri 2017 yılında başladı. Öğretmen Engin'in, görevinden ihracına dikkat çekmek için Bodrum Belediye Meydanı'nda yaptığı etkinlikleri görüntülemek üzere yapılan çekimlere kolluk kuvvetleri tarafından müdahale edildi, yönetmenin çekimlere izin verilmesi için Bodrum Kaymakamlığı'na başvurusu reddedildi.
Yönetmen Nejla Demirci'nin, izin talebinin reddi ile ifade özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasıyla 2018 yılında İdare Mahkemesi'nde açtığı dava reddedildi. Demirci, mahkemenin kararının ardından hukuk mücadelesini sürdürdü ve 2019 yılında Anayasa Mahkemesi'ne yaptığı bireysel başvuru, 2022'de sonuçlandı. Mahkeme, Nejla Demirci’nin ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti ve tazminat ödenmesine karar verdi.
ALTIN PORTAKAL FİLM FESTİVALİ'NİN İPTALİNE GİDEN SÜREÇ
'Kanun Hüküm Filmi, 60. Altın Portakal Film Festivali'nde belgesel seçkisine alınan sekiz filmden biri oldu. Ancak festival yönetimi 22 Eylül 2023'te, filmin karakterlerinden biri olan Engin Karataş'ın yargı sürecinde olduğu belirtilerek "yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkilememek" gerekçesiyle filmi seçkiden çıkardı.
Filmin seçkiden çıkarılması üzerine bir grup yönetmen ve yapımcı bir bildiri yayınlayarak bu kararı "sanat özgürlüğüne açık bir tehdit" olarak nitelendirdi ve Kanun Hükmü seçkiye alınıncaya kadar filmlerini festivalden çekme kararı aldı.[6] Festival Seçici Kurulu'nda görevli jüri üyeleri de bir bildiri yayınladı ve Kanun Hükmü filminin belgesel yarışma seçkisine geri alınmasıyla festivaldeki görevi yerine getirebileceklerini açıkladı.[7] Filmin yönetmeni Demirci ise belgeselde yer alan kişilerle ilgili hâlihazırda yürüyen bir dava bulunmadığını belirtti; festivalin düzenleyicisi Antalya Büyükşehir Belediyesi’ne seçkiden çıkarılma kararının iptali ve yürütmenin durdurulması talebiyle dava açtı.
Festival Yönetimi, yargılama sürecinin devam etmediğinin belgelendiği gerekçesiyle filmi tekrar seçkiye dahil etti.[9] Kanun Hükmü belgeselinin tekrar seçkiye geri alınmasından sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı, "festivalin FETÖ terör örgütü propagandası yapılmasına vesile olduğu" iddiasıyla festivalden desteğini çekti.[9]
Film, 28 Eylül'de yeniden seçkiden çıkarıldı ve Festival başkanı, belgeselin seçkiye alınması nedeniyle hakkında soruşturma başlatıldığını bildirdi. Filmin seçkiden yeniden çıkarılmış olmasına rağmen Gençlik ve Spor Bakanlığı 'Kanun Hükmü' belgeseli nedeniyle festivale desteğini çektiğini duyurdu.[10] Belgesel ile ilgili bu gelişmeler üzerine jüri başkanı oyuncu Demet Akbağ festivaldeki jüri başkanlığı görevinden ayrıldı.[11] 29 Eylül'de Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı, 60. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nin yaşanan bu süreç nedeniyle iptal edildiğini duyurdu.
Filmin basın gösterimi, 10 Ekim 2023'te İstanbul'da, Beyoğlu'nun Asmalımescit mahallesindeki 14 kişilik bir salonda yapıldı.
Film şu festivallerde gösterildi:
2023 Napoli İnsan Hakları Film Festivali
2023 Münih DOK.fest
2023 10. Duhok Uluslararası Film Festivali
BELGESEL ULUSLARARASI ÖDÜL ALDI
Napoli İnsan Hakları Film Festivali Mansiyon Ödülü
