"SpaceX, kurucusu olan Elon Musk'ın bir vizyonunun ürünü. Musk, PayPal ve başka kaynaklardan kazandığı paraları uzaya, özellikle de eninde sonunda Mars'a gitmek için yatırıyor. Bu işe ilk kafayı k...
"SpaceX, kurucusu olan Elon Musk'ın bir vizyonunun ürünü. Musk, PayPal ve başka kaynaklardan kazandığı paraları uzaya, özellikle de eninde sonunda Mars'a gitmek için yatırıyor. Bu işe ilk kafayı koyduğu zaman, kendisine bu alanı bilen bir yardımcı ararken Jim Cantrell adındaki arkadaşı bulmuş. Jim ile benim de tanışıklığım 1998 yılına uzanır."
SpaceX, son yıllara kadar ağırlıkla uzay sektörünün ve meraklılarının ilgisini çekerken, 29 Mayıs'tan beri tüm dünya medyasında başlarda yer aldı. Gerçi Şubat 2018'de uzaya, Mars yörüngesine bir Tesla araba göndermesiyle SpaceX ve daha çok kurucu başkanı Elon Musk medyaya konu olmuştu. Elon Musk o zaman roketini denemek üzere "Nasıl olsa uzaya bir şeyler çıkaracağım bir uydu yerine kendi arabamı göndereyim" dedi ve böyle bir biçimde reklamını yaptı. Ama bu kez 29 Mayıs'ta SpaceX roketi Falcon 9'un uzaya çıkması daha ciddi bir olaydı. Çünkü hem uzaya iki insan çıkarıyordu hem de daha önemli görünen, ilk kez uzaya bir özel sektör aracıyla insan gönderiliyordu. ABD'nin uzaya insan göndermesi deyince akla hemen NASA gelir. Ancak NASA uzaya kendi roketi (uzay mekiği) ile en son dokuz yıl önce insan göndermişti. Son uzay mekiğinin emekli edilmesiyle o günden bu yana ABD astronotlarını hep Rus Soyuz aracı uzaya çıkardı. Ama artık ABD, bir Rus roketine ihtiyaç duymayacak. NASA, Rusya'ya ödediği insan başına 85 milyon dolardan çok daha az bir parayı artık SpaceX firmasına ödeyecek. İşin ilginç tarafı NASA başlangıçtan şimdiye kadar hep kendi araçları ile astronot gönderirken artık bu hizmeti özel sektörden satın alıyor. SpaceX'ten sonra bu hizmeti verecek olarak sırada Boeing bekliyor. SpaceX, kurucusu olan Elon Musk'ın bir vizyonunun ürünü. Musk, PayPal ve başka kaynaklardan kazandığı paraları uzaya, özellikle de eninde sonunda Mars'a gitmek için yatırıyor. Bu işe ilk kafayı koyduğu zaman, kendisine bu alanı bilen bir yardımcı ararken Jim Cantrell adındaki arkadaşı bulmuş. Jim ile benim de tanışıklığım 1998 yılına uzanır. Kendisi ile konuştuğumda Musk hakkında bana şunu aktardı: "Bir gün arabamda giderken bir telefon geldi. 'Ben Elon Musk' diyen kişi bir roket firması kuracağını onun yardımcısı olmak isteyip istemediğimi sordu. Ben önce şaşırdım. Dalga geçiyor sandım. Ama sonra sözleştik görüştük ve anlaştık." Fakat Jim bir yıl kadar çalıştıktan sonra SpaceX'ten ayrılmış. Neden diye sorduğumda iki şey söyledi: "Birincisi, bizi çok çalıştırıyordu. Neredeyse günün 24 saatinde telefon edip bir şeyler sorar ve isterdi. İkincisi de aklında ve hedefinde hep Mars vardı. Ben daha çok piyasaya dönük hedefler koyarken o sürekli 'Mice on Mars' derdi. Yani önümüze hep Mars'a fare göndermek hedefini koyardı." Elon Musk'ın altındakileri çok çalıştırdığını bir başkasından da bire bir duydum. SpaceX firmasına bir mühendis olarak girip uçuş elektroniğinden sorumlu başkan yardımcısı (vice president for avionics) pozisyonuna kadar yükselen İstanbullu bir profesör arkadaşın oğlu da görevinden istifa ettiğinde neden diye sormuştum. O da çok yoğun çalıştırılmaktan şikayet etmişti. Elon Musk'ı 2019'da bir uzay konferansı için İstanbul'a davet etmiştik. İşlerinin yoğunluğunu öne sürerek kabul etmemişti. 2002 yılında kurulan SpaceX belki yavaş ama emin adımlarla gelişti. Geçmişte benzer amaçlarla kurulan birkaç özel sektör firması batmıştı. SpaceX için de aynı yolun yolcusu diyenler oldu. Ama bu kez hem iyi finans desteği hem de NASA desteği ile başarılar gelmeye başladı. Kendi fonları ile belirli bir gelişme gösteren firmanın, bir aşamaya gelince NASA ile ileriye dönük fırlatma anlaşması yapıp peşin ödemeler alması finans sorununu da önemli ölçüde giderdi. Deneme uçuşlarını saymazsak ilk ücret karşılığı ticari uçuş 2009 yılında gerçekleşti. SpaceX dünya fırlatma piyasasına bir yenilik de getirdi. Diğer fırlatıcılar fiyatlarını önceden açıklamaz ve pazarlıkla belirlerken, SpaceX, ilk kez fırlatma fiyatlarını önceden belirleyerek ilan etti. Aslında buna Rus ve Çin fırlatıcılarının bozuldukları söylenir. SpaceX'i gelecekte ne bekliyor diye soracak olursak, yanıt olarak Elon Musk ne derse olacak demek gerekir. O da Mars'a gitmek, orada koloni kurmak, insanlığın orada yerleşip çoğalmasını sağlamak biçiminde ortaya konulabilir. İlginç olan Mars yarışında şimdi soru şöyle de sorulmaktadır: Mars'a ilk insan gönderme başarısını kim gösterecek? Çin mi? Rusya mı? Elon Musk mı?
