Gaziantep, Urfa ve Kilis’te Suriyeli mültecilerin yaşamı ve yerli halkın yaklaşımına dair saha çalışması yapan Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi'ne göre; mültecilerin yüzde 56,1’i ülkesine dönmek ve dışlanmadan yaşamak istediğini beyan ediyor. Yerel halkın yüzde 77,2’si de Suriyelilerin ülkelerine dönmesini istiyor.
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 10-12 Ocak tarihinde, Suriye göçlerinin en yoğun yaşandığı ve Suriye ile sınır kentlerinden olan Antep, Urfa ve Kilis’te uyum ve kabul hallerine ilişkin eşzamanlı iki ayrı araştırma yaptı.
Kent merkezlerinde tesadüfi yönteme bağlı olarak gerçekleştirilen saha araştırmalarında, “Suriye’den Göç Edenlerin Göç Sonrası Bulundukları Kentle Kurdukları İlişkiyi, Uyum ve kabul hallerini, ihtiyaç ve taleplerini” ve “Suriyeli Göçlerin Sınır Kentlerinde Yaşayanlara Etkisini, Algılanma Biçimini, Uyum ve Kabul Hallerini, Talep ve Tercihlerini” anlamaya çalışıldı.
İlk çalışmada, kentlerin değişik mahallelerine yerleşerek yaşayan 120 mülteciyle görüşülürken, ikinci çalışma ise kentin değişik mahallerinde yaşayan 300 yurttaşla yüz yüze görüşüldü.
Her iki çalışmada da, ilgili kentlerde, ciddi toplumsal, demografik, ekonomik ve kültürel etkilere yol açtığı vurgulanan göçlerle beraber, dikkat çekici uyum ve kabul sorunları yaşandığı tespit edildi. İki bölümde oluşan çalışmanın ilk bölümünde, eğitim, istihdam ve gelir durumlarını da içeren demografik veriler yer alırken; ikinci bölümde kente ve hayatlarına olası etkilerini, algılama hallerini, tercih ve talep yönelimlerini içeriyor.
GÖÇMENLER POZİTİF ÇABA GÖSTERİYOR
Suriyeli göçmenlerle yapılan çalışmada göçmenlerin pek çok soruya verdikleri yanıtlarda, kentin gündelik hayatına uyum sağlama konusunda daha pozitif bir çaba içinde olduğu gözlenirken; kentin yerleşik sakinlerinin onları kabullenme, uyum surecini kolaylaştırma açısından daha negatif bir yerde durdukları talep ve tercihlerinin de ağırlıklı olarak durdukları yerle uyumlu olduğu tespit edildi.
Karşılaştırmalı tablolara yer verilen her iki çalışmanın analiz, grafik ve tablolarının ayrıntılarında özetle, şu tespitler yapıldı:
AÇLIK SINIRININ ALTINDA ÇALIŞTIRILIYORLAR
Suriyeli göçmenlerin büyük bir bölümü açlık sınırının altında ve sosyal güvenceden yoksun çalıştırıldığını belirtiyor. Buna göre, yüzde 39,8’i işsiz olup iş aradığını beyan ederken, yüzde 21,4’ü işçi olduğunu belirtiyor. Yüzde 28,6’sı hane aylık gelirini 0-500 TL arasında olarak bildirirken, yüzde 28,6’sı 501- 1000 TL arasında olduğunu ifade ediyor. Katılımcıların yüzde 92,9’u herhangi bir sosyal güvenlik kaydı bulunmadığını belirtiyor.
[infogram id="0f365606-6077-4de0-adab-d7647cfda333" prefix="tno" format="interactive" title="göçmenler maaş a"]
GENÇLER UYUM SAĞLIYOR YAŞLILAR SAĞLAYAMIYOR
Suriyelilerin 79,6’sı 3-5 yıldır kentte yaşadığını belirtirken, çeşitli derecelerde toplam yüzde 72,5’i kente alıştığını, yüzde 26,5’i alışamadığını belirtiyor. 18-24 yaş arasındaki grubun yüzde 92 gibi büyük kesimi “yaşadığı kente alıştığını” beyan ederken, 65 yaş ve üzeri grubun hepsinin alışamadığını beyan ediyor. Yine yaşadığı kente alışma oranının gelir düzeyi düştükçe de azaldığı tespit edilmiştir.
[infogram id="272f0427-0f16-4daf-95bd-de091713e9d2" prefix="LN1" format="interactive" title="göçmenler maaş"]
NEGATİF DÜŞÜNENLERİN ORANI YÜZDE 15
“Kent Sakinlerinin Sizlere Yaklaşımını Değerlendirmenizi İstersek Ne Dersiniz ?” sorusuna Suriyelilerin yüzde 46,9’u “Beslenme barınma gibi temel ihtiyacımızı karşılamamızda yardımcı oldular”, yüzde 30,6’sı “Bizi bağırlarına bastılar” derken, yüzde 6,1’i “Fikrim yok” diyor. Katılımcıların yüzde 5,1’i “Ayrımcı yaklaştılar”, yüzde 4,1’i “Dışladılar”, yüzde 4,1’i “Kimseden yardım görmedik”, yüzde 2’si “Kötü davrandılar” derken, toplam da yüzde 15,3 gibi bir oran negatif bir duruma işaret ediyor.
[infogram id="52fb9a9b-5fb7-4357-bd90-d87d9529d1fc" prefix="b1H" format="interactive" title="Kent sakinlerinin yaklaşımı"]
YÜZDE 12’Sİ KENDİNİ GÜVENDE HİSSETMİYOR
“Bu Kentte/ Ülkede Kendinizi Güvende Hissediyor Musunuz?” sorusuna Suriyelilerin yüzde 76,5’i evet, yüzde 12,3’ü hayır, yüzde 11,2’si ise kararsız olduğunu ifade ediyor.
“Hükümet/Devlet idaresinin Güvenlik, sağlık, barınma gibi ihtiyaçlarınızı karşıladığını düşünüyor musunuz” sorusuna ise, yüzde 34,7’si karşılamadılar, yüzde 65,3’ü karşıladılar yanıtını veriyor.
[infogram id="8458a804-011a-46a6-be23-40947187fac4" prefix="sXa" format="interactive" title="Güvende hissediyor musunuz"]
DESTEK YAKINLARINDAN GELDİ
Suriyelilere, “İhtiyaçlarınızı Karşılayabilmek İçin Size Maddi Yardımda Bulunan Kurumlar/ Kişiler Var mı? Varsa Kimlerdir?” sorusuna ise, yüzde 31,6’sı maddi bir yardım görmediğini, yüzde 27,6’sı “Bu ülkede yurttaş olan yakınlarımız ve akrabalarımızdan maddi destek gördük” yanıtını veriyor. Ayrıca yüzde 9,2’si valilik/ kaymakamlık, yüzde 9,2’si muhtarlık, yüzde 8,2’si sivil toplum örgütleri, yüzde 6,1’i belediyeden yardım aldıklarını söylüyor.
[infogram id="19426d1b-85f6-4c16-b26f-b8ecc21d5547" prefix="bSF" format="interactive" title="Destek ve birincil sorunlar"]
BİRİNCİL SORUNLARI İŞSİZLİK
“Yaşadığınız kentteki en önemli 1’inci sorun nedir?” sorusuna Suriyelilerin yüzde 50’si işsizlik, yüzde 16,3’ü maddi yardım ihtiyacı diyor. 2’nci önemli sorun olarak da, yüzde 38,8’i barınma/ ev kirası pahalı, ödeyemiyoruz, yüzde 18,4’ü maddi yardım ihtiyacı diye belirtiyor. En önemli 3’ncü sorun ise, yüzde 34,7’si dil bilmeme sıkıntısı, yüzde 15,3’ü elektrik, su vb. faturaları ödeme sorunu diye kaydediyor.
ÜLKELERİNE DÖNMEK İSTEYENLERİN ORANI YÜZDE 56
“Kentte Yaşayan Vatandaşlardan Bir Talebiniz Var mı?” sorusunu da yanıtlayan Suriyeli mültecilerin yüzde 71,4’ü hayır, yüzde 28,6’sı evet yanıtlarını veriyor. Soruya “Evet” yanıtını veren yüzde 28,6’lık kesime taleplerinin ne olduğuna ise, yüzde 42,8’i “Bizi dışlamasınlar”, yüzde 21,4’ü “Bizlerle kardeşçe yaşamayı kabul etsinler”, yüzde 17,9’u “Ev kirası konusunda yardımcı olsunlar", yüzde14,3’ü “Sosyal yardım”, yüzde 3,6’sı “İş yerimde emeğim sömürülmesin” yanıtını veriyor.
[infogram id="9b39b828-ed8f-43c0-aa81-2ab1253bbdbb" prefix="3ne" format="interactive" title="kentte yaşayanlardan talep"]
Mültecilerin yüzde 56,1’i ülkelerine dönmek istediğini belirtirken, yüzde 43,9’u dönmek istemediğini beyan ediyor.
KENT DEĞİŞTİ DİYENLER YÜZDE 95’İN ÜZERİNDE
Kentte yaşayan yurttaşlarla yapılan mülakatta ise, yüzde 39,5’i hane aylık gelirinin 1501-2 bin 500 TL aralığında olduğunu, yüzde 25,2’si 2 bin 501- 3 bin 500 TL aralığında olduğunu, yüzde 17,1’i 3 bin 501- 5 bin TL aralığında olduğunu belirtiyor. Yerli halkın yüzde 41,9’u SSK’lı olduğunu, yüzde 27,6’sı ise herhangi bir sosyal güvenceye sahip olmadığını ifade ediyor.
“Sizce göç kentinizi değiştirdi mi?” sorusuna yüzde 52,4’ü “Evet çok değişti”, yüzde 42,9’u “Değişti”, yüzde 3,7’si “Değişmedi” ve sadece yüzde 1’i “Hiç değişmedi” diyor. “Evet Çok Değişti” ya da “Değişti” diyen katılımcılara “Göçle beraber kentinizde sizce neler değişti?” sorusuna, yüzde 19,5’i “Sosyo-Ekonomik yapı değişti” derken, yüzde 19’u suç oranı arttı güvenlik düzeyi düştü demiştir. Devamla yüzde 14,8’i “Kentte işsizlik arttı”, yüzde 13,8’i “Kültürel yapı değişti” diye düşünüyor.
[infogram id="895febdd-9aa4-40e7-a3d3-f74a2e35202e" prefix="5NQ" format="interactive" title="kentte yaşayanlar sosyal güvence"]
“Yaşanan göç hayatınızı nasıl etkiledi” sorusunu yanıtlayan yerli halkın yüzde 80,4’ü göçlerin hayatlarını olumsuz etkilediğini düşünmektedir. Toplamda sadece yüzde 4,8’i olumlu etkilediğini düşünüyor. Yine yüzde 76,7’si göçleri desteklemezken, toplamda destekleyenlerin oranı yüzde 14,7’de kalıyor.
BİRLİKTE YAŞAMAK İSTEMİYOR
Yerli halkın yüzde 71’i Suriyelilerle yaşamaktan/ çalışmaktan memnun değilken; toplamda yüzde 17,6’sı memnun olduğunu belirtiyor. Araştırmaya göre, “Hiç memnun değilim” diyen görüşmecilerin ilk sıradaki yanıtı yüzde 18,5 ile “Toplumda kargaşa ve huzursuzluğa neden oldular” yanıtını veriyor.
İkinci sırada yüzde 16 ile “işsizliğe neden oluyorlar” yanıtı verirken, “Memnun değilim” diyenlerin ilk sırasını ise yüzde 32,4 ile “Kültürel dokuya zarar veriyorlar” yanıtı almıştır. Memnun ve çok memnun olduklarını söyleyenlerin ilk sıradaki yanıtları ise, “İyi insanlar olduklarını düşünüyorum” diyor. Uyum ve kabul düzeyini anlamak açısından sorulan “Suriyeliler ile aynı binada yaşamak sizi rahatsız eder mi?” sorusuna araştırma grubunun yüzde 42,9’u “Evet”, yüzde 40’ı “Hayır” ve yüzde 17,1’i ise “Kararsızım” diye belirtiyor.
[infogram id="6462bdf8-0d3c-429b-a0d7-87a08ab8bd38" prefix="Ya1" format="interactive" title="göçmenlerden memnuniyet"]
‘HAYATIMIZI PAHALILAŞTIRDI’
Suriyeli göçmenlerle Türkiye yurttaşlarının eşit ücret alması gerektiği fikrini katılımcıların toplamda yüzde 49,5’i desteklerken, yüzde 34,3’ü desteklemediğini beyan etmiştir. “Suriyeli göçüyle beraber sizce yaşadığınız yerlerde hayat pahalılığı nasıl etkilendi?” sorusuna yüzde 84,3’ü “Hayat pahalılığını arttırdı” derken, yüzde 11’i “Değişiklik olmadı”, yüzde 4,2’si “Kararsızım”, yüzde 0,5’i ise “Hayat pahalılığını azalttı” demiştir.
[infogram id="1b46f0fc-c83f-4680-be06-c964e17ccfb2" prefix="MB2" format="interactive" title="eşit işe eşit ücret"]
Araştırmaya katılanların yüzde 82,9’u göçlerle beraber güvenlik düzeyinin düştüğünü, suç oranlarının arttığını, yüzde 0,5’i “güvenli oldu”, yüzde 7,1’i “Hiçbir şey değişmedi” diye belirtiyor.
‘DEVLET SURİYELİLERE POZİTİF DESTEK SUNUYOR’
“Devlet kurumlarının Suriyelilere farklı yaklaştığını düşünüyor musunuz?” sorusuna da cevap veren yerli halkın yüzde 75,7’si “Evet” yanıtını verirken, yüzde 14,8’i “Kararsızım” ve yüzde 9,5’i ise “Hayır” yanıtını veriyor.
[infogram id="880d5cce-e0df-43d3-a7c7-b04e0d174b98" prefix="8Fs" format="interactive" title="devlet suriyelilere pozitif destek sunuyor"]
“Devlet kurumlarının Suriyelilere farklı yaklaştığını düşünüyor musunuz?” sorusuna “Evet” yanıtını veren katılımcılara “Nasıl yaklaşıyor?” sorusuna göre, katılımcıların yüzde 39’u “Devlet kendi vatandaşından daha çok Suriyelilere destek veriyor” yüzde 20,2’si “Sosyo-Ekonomik yardım yapılıyor”, yüzde 12,6’sı “Pozitif ayırımcılık yapılıyor”, yüzde 11,9’u “Eğitimde ayrıcalık tanınıyor”, yüzde 7,5’i sağlık hizmetlerinde ayrıcalık tanınıyor”, yüzde 6,9’u “Suriyelilerden vergi alınmıyor”, yüzde 1,9’u ise “Suriyeliler devlet tarafından dışlanıyor” diye belirtiyor.
KÖTÜ GİDİŞATIN SEBEBİ MÜLTECİLER OLARAK GÖRÜLÜYOR
“Kentinize göç edenlerle ilişkilerinizi değerlendirmenizi istesek ne söylersiniz?” sorusuna katılımcıların yüzde 26,7’si “Hiç karışmıyorum, uzak duruyorum” derken, yüzde 19’u “Kentimize huzursuzluk ve kargaşa getirdiklerini düşünüyorum”, yüzde 17,1’i “Hakkımız olan olanaklara onların sahip olduğunu düşünüyorum” ve yüzde 15,7’si ise “Kötü ekonomik durumun sorumlusu olarak görüyorum” diyor.
[infogram id="d0cec998-0525-4182-9155-9eb307d68d09" prefix="aS2" format="interactive" title="Copy: devlet suriyelilere pozitif destek sunuyor"]
Diğer katılımcıların yüzde 9,5’i “Beslenme, giyim, barınma gibi ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için çaba sahibiyim” derken, yüzde 7,6’sı “Kente alışmaları için yardımcı oluyorum” ve yüzde 4,4’ü ise “Yakın komşuluk ilişkileri içindeyiz” diye ifade ediyor.
EVLERİNE DÖNSÜN DİYENLER YÜZDE 77
“Suriyeli göçmenlerin dönmesini ister misiniz?” sorusuna araştırma grubunun büyük bir oranı, yüzde 77,2’si “Evet” derken; yüzde 17,1’i “Kendileri buna karar vermeli”, yüzde 3,8’i “Kararsızım” ve yüzde 1,9’u ise “Hayır” diyor.
[infogram id="2acbed1d-b0f5-49ed-b8c7-5ac116e659d1" prefix="trl" format="interactive" title="göçmenlerin dönmesi"]
‘SOSYO-KÜLTÜREL ÇATIŞMA MEVCUT’
Saha araştırmasına katılan anketörler ise, gözlemlerini şu şekilde ifade ediyor: “Göçlere bağlanmış yoğun bir huzursuzluk hâkim. Göçler sonrası suç oranlarının arttığına dair kanaat yaygın ve kültürel- sosyal bir çatışmanın eşiğinde olunduğunu gösteren pek çok veri mevcut. Devletin suç işleyen Suriyelilere herhangi bir yaptırımının olmadığı ve işlenen suçları görmezden geldiğine dair yargı ile devletin kendi vatandaşından çok Suriyelilere yardım da bulunduğuna dair yargının yaygınlığıyla orantılı bir öfkede haliyle de karşılaşılmıştır.
Araştırma konusu olan kentlerde ayrımcı, kıyaslayıcı ve kışkırtıcı söylem ve anlayışlar yayılmış durumda. Bu kentlerde örneğin; ‘Türkiye’deki yoksullar hiçbir sosyal yardımdan faydalanamazken Suriyeliler her türlü sosyal yardımdan faydalanmaktadırlar’, ‘Kendi memleketimde onlar kadar özgür değilim. Onlara verilen değer bana verilmiyor’, ‘Devlet oy kazanmak için onlara her türlü desteği sağlıyor ve onlara dair birçok şey görmezden geliniyor’, ‘Kentimize yabancılaştık. Bizden çok Araplar var, Kentimiz Araplaştı, kültürümüz Arap kültürüne döndü’, ‘Kendimizi güvende hissetmiyoruz! Hırsızlık, kaçakçılık, ölüm ve taciz oranları arttı’, ‘Onlar yüzünden işsizlik arttı. Çünkü ucuza çalışıyorlar, kiralar uçtu, her şey çok pahalılaştı…’ türü söylemler vakay-ı adiyeden artık.”
KAMPLARIN BOŞALTILMASI ZOR DURUMDA BIRAKTI
Yine anketör gözlemlerine göre, “İlgili kentlerde Suriye’den göçenlerin ezici bir çoğunluğunda iş bulamama, geçim sıkıntısı, kiraların artışı, sosyal yardımların pek fazla yapılamaması ve olası tatsız olaylardan dolayı endişe duydukları gözlemlenmiştir. Büyük bir kesimin işsiz olduğu, sosyal güvencelere sahip olmadıkları, bazılarının zor şartlar altında barındıkları ve bazı göçmenlerin açlık sınırında olduğu görülmüştür.
Suriyeli göçmenlerde yaşadığı sorunların öncelikli olarak dil probleminden kaynaklandığı kanaati mevcuttur. Türkçe bilen Suriyelilerin yerli halk ile sorun yaşamadıkları, Türkçe bilmeyen Suriyelilere yerli halkın ön yargılı yaklaştığı ve yerli halk tarafından dışlandıkları gözlenmiştir. Dil bilme durumu Suriyeliler için bir güvenlik aracı olarak görülmektedir.
Ayrıca çalışma yürütülen kentlerde; ilk önceleri çadır kent ve kamplarda tutulan, ancak içindeki sakinlerin barınma ve diğer ihtiyaçları gözetilmeden ilgili yerleşkelerinin boşaltılmasıyla yaşanan sıkıntılara tanık olunmuştur. Boşaltılan kamplardan kitlesel halde kentte yönelen çok sayıdaki Suriyeli göçmenin ciddi barınma sorunu yaşadığı görülmüştür. Örneğin bu yıl Kilis’te 10 bin kişilik bir kamp boşaltılmış ve yerine ticaret merkezi kurulacağı söylenmiş. Devlet yardımına erişim problemi olan bu göçmenlerin önemli bir kısmının depo ve harabelerde yaşamını idame ettirmeye çalıştığı söylenmiş, ani göç dalgalarından dolayı ev kiraları da ani bir şekilde artmış, bu durumun hem yerli halkı hem de göçmenleri zor durumda bıraktığı gözlenmiştir.”
Kaynak:MA
İLGİLİ HABERLER: