Türkiye Avrupa'da alkollü içkinin en zor erişildiği ülkelerden biri. Alkollü içkiye uygulanan vergi, içki fiyatlarının yüzde 70'ine denk düşüyor. Fiyatlar özellikle 2011'den sonra roket hızıyla artarken, memur maaşları ise bu ürün grubu karşısında açık şekilde eridi.
Son 15 yıllık döneme bakıldığında, alkollü içkiye yapılan zam, bilhassa bira ve rakı fiyatlarındaki artış, doğrudan halka dokundu. Maaşlardaki artış ise özellikle son 7-8 yıllık dönemde rakı ve bira fiyatlarındaki artışın oldukça gerisinde kaldı. Dar gelirli kesimin ürünlere erişimde güçlük çekmesi de merdiven altı ekonomiyi destekleyici etki yapıyor. Bu fiyat artışlarının hükümet politikalarıyla da doğrudan ilgisi var. Hükümet yetkilileri, yaşam tarzlarına müdahale etmediklerini savunadursun, belirli bir yaşam tarzına sahip kesimler, yüksek vergilerin hedefi olmuş durumda. [infogram id="d312cc38-3649-4502-af2b-31454b2736c8" prefix="pv4" format="interactive" title="alkol değişimi 2004-2011-2019"]
ERDOĞAN: EN ÖNEMLİ GELİR KAYNAĞIMIZ BU
En fazla tüketilen alkollü içkilerden bira ve rakı üzerindeki alım gücünün son 15 yılda düştüğü görülüyor. 2004 yılında öğretmen maaşı ile 55 şişe 70'lik rakı alınabilirken, 2019 yılında bu sayının 32'ye düştüğü görülüyor. Aynı şekilde bir öğretmen 2004 yılındaki maaşıyla 491 tane 50'lik bira alabilirken, 2019 yılında 370 tane alabiliyor. Dönemin Başbakanı Erdoğan, 2013 Nisan'ında katıldığı Global Alkol Politikaları Sempozyumu’nda "Fiyat politikaları belirledik. Yani zaman zaman bu konuda vergiler artıyorsa kusura bakmasınlar. Bizim petrol gelirimiz olmadığı için en önemli gelir kaynağımız bu" ifadelerini kullanmıştı. [infogram id="6db41e05-f610-4a37-8de7-e48c393a7ca5" prefix="vFr" format="interactive" title=""]
ŞARAP VE VİSKİ FİYATLARI ARTSA DA ARTIŞ SINIRLI KALDI
Bira ve rakının yanı sıra, onlar kadar yaygın olmasa da en fazla tüketilen alkollü içki türlerinden olan şarap ve viskide de 2004'ten itibaren ciddi bir yükseliş gözleniyor. 2004 yılında öğretmen maaşıyla 83 adet şarap alınabilirken 2019 yılında bu sayı 92'ye yükseldi. Viskide ise bu sayı 19'dan 21'e yükseldi. En fazla tüketilen alkollü içkilerden bira ve rakı üzerindeki alım gücünün 2004-2011 döneminde artsa da 2004-2019 aralığında düştüğü görülüyor. Tabloda asgari ücretin üzerinde olan öğretmen maaşının alkol alım gücü baz alındı. [infogram id="53b7991c-a972-4cad-80db-53f471328f9e" prefix="Iv2" format="interactive" title="Copy: alkol fiyatlari 1"]
BİRA DAHİ LÜKS TÜKETİM ÜRÜNÜ OLMA YOLUNDA İLERLİYOR
Genel tabloya bakıldığında ise fiyattaki en dalgalı seyir, ülkede en fazla tüketilen iki içki türü olan bira ve rakıda görülüyor. Yurttaşların alkollü içki alım gücündeki zirve ise 2009-2011 yıllarında gerçekleşiyor. 2011 yılından itibaren ise halihazırda oldukça yüksek olan alkoldeki ÖTV miktarı her yıl artırılıyor. 2012 yılında yapılan ÖTV zammı bir önceki yıl yapılan zamdan yüzde 15 daha fazla. Aynı tarihlerde kamusal alanda alkol kullanımı ve satışına çeşitli kısıtlar getiriliyor. 2004 yılında 12 lira olan 70'lik rakı, 2019 yılına gelindiğinde en az 115 liraya satılıyor. Bira ise 1 lira 35 kuruştan 9 lira 84 kuruşa çıkmış durumda. [infogram id="b21a00ce-7653-47b1-ba3e-92316401fc9a" prefix="dOu" format="interactive" title="alkol fiyatlari 1"]