Zeytin ağacı sadece besin olarak tüketilmiyor. Aynı zamanda mitolojide de oldukça önemli bir varlığa sahip. Yaklaşık 50 bin yıldır bu toprakların en değerli ağaçlarından olan zeytin ağacı için hasat zamanı başladı. Balıkesir'in Ayvalık ilçesinden ilk hasat haberi geldi. Peki zeytin ne zaman hasat yapılır, yılda kaç kez toplanır? Zeytin hasadı nasıl yapılır? Bir zeytin ağacından kaç kilo zeytin elde edilir?
Bahar aylarında uyandığı bilinen zeytin için ekim ayı ise meyvelerin büyüdüğü dönem. Balıkesir gibi Ege bölgesinin pek çok şehrine ise zeytinler hasada uygun geliyor. Meyvelerin yeşilden mora, ardından siyaha dönmesi, hasat zamanının en belirgin işaretleri.
Hasat edilme zamanı ve hasat yöntemi ise zeytin ve zeytinyağının kalitesini çok etkiliyor. İyi bir hasat, üründen elde edilecek verime doğrudan katkıda bulunuyor.
Hasatın ardından zeytin çeşitli işlemlerden geçiyor. Kimisi sofralarımıza besin maddesi olarak geliyor, kimisi ise zeytinyağı olarak yemeklerde kullanılıyor.
Zeytin Ne Zaman Hasat Edilir?
Zeytinin içinde yağ tutmaya başlaması, çekirdeğinin sertleşmesiyle başlar. Yağ oluşumu en üst seviyeye ulaştığı zaman hasat için en uygun dönemdir. Eylül ile hasat başlasa da bölgesel farklılılar söz konusudur. Genelde ekim ve kasım ayında başlayıp şubat ayı sonuna kadar devam ettiği söylenebilir. Sofralık yeşil zeytin ya da erken hasat zeytinyağı üretimi için erken hasat da yapılabilir.
Çizme ve kırma yeşil zeytin dediğimiz, işlenecek zeytinler genelde eylül ve ekim aylarında hasat edilir.
Zeytinin çekirdeğinin sertleşip, yağ topladığı ve mor-siyah arası bir renk aldığı zaman hasat yapılmalı. Yoksa asit oranı artar ve kalite düşer.
Zeytin Hasadı Nasıl Yapılır?
Daldan elle toplama ile zeytin hasadı yapılabileceği gibi makineler de kullanılabilir. Dipten toplama da yapılabilir. Ama bu, kalitenin düşmesi anlamına da gelir.
Daldan Zeytin Toplama Yöntemleri
Elle Toplama: Zeytin ağacının altına örtü serilerek yapılan toplama yöntemidir. Örtünün küçük kazıklarla hafif yukarıda olması ise düşen zeytinlerin yaralanma riskini ortadan kaldırır.
Sırıkla Toplama: Dallara vurulan sırıkla zeytinlerin düşürülmesidir. Yüksek dallardan toplama yapmak için kullanılır. Yeni sürgünlere sırıkla zarar verilme riskinden dolayı çok fazla tercih edilen bir yöntem değildir.
Sıyırıcı Taraklarla Hasat: Yüksek dallardan hasat için uygundur. Tarakların sürgünlere zarar vermemesi önemlidir.
Makine ile Zeytin Toplama Yöntemleri
Çırpıcı Makine ile Hasat: Makinenin ucundaki esnek malzemelerle dallara vurulup hasat yapılır. Sürekli makine ile ağacın çırpılması söz konusudur.
Gövde Sarsıcı Makine ile Hasat: Gövdeye titreşim verilip dallar sallanır. Bodur ağaçlar için daha uygun bir yöntemdir.
Zeytin Hasadı Yılda Kaç Kez Yapılır?
Zeytin hasadı yılda bir, iki veya en fazla üç kez yapılmalı. İlk olarak toprak işlenir. Kış aylarının başında ve hasatın ardından köklere zarar vermeyecek derinlikte sürme işlemi yapılır. Hasat yapılırken sıkışan toprak gevşetilir. Böylelikle kış yağışı için toprak hazırlanır.
Genellikle ekim ve kasım ayları, zeytin meyvesinin olgunlaşmaya başlamasıdır. Ekim ayı itibarıyla hasatın başladığını söylemek ise yanlış olmaz.
Zeytin Neden 2 Yılda Ürün Verir?
Meyve ağaçlarının bir yıl çok sonraki yıl çeşitli derecelerde düşük verimli olmaları durumu periyodisite olarak tanımlanır. Zeytin ağaçlarında da periyodisitenin oluşmasında etkili olan faktörler; ağaçların genetik ve fizyolojik özellikleri, iklim faktörleri ve besleme, sulama, budama, hasat zamanı ve şekli gibi kültürel uygulamalardır. Biyolojik devir zeytin ağaçlarında 2 yılda tamamlanır.
Bir Zeytin Ağacından Kaç Kilo Zeytin Elde Edilir?
Türü ve çevre koşulları da etkili olmak üzere bir zeytin ağacı yılda 15 ile 50 kilo arasında zeytin verebilir. Uygun modern teknikler kullanıldığında ise 50 kilodan fazla zeytin elde edilmesi söz konusudur.
Yaklaşık 5-8 kilo arasında zeytinden 1 kilo zeytinyağının üretildiğini söylemek mümkün.