DİSK Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından yayımlanan bir rapora göre, Türkiye, sosyal koruma ve emeklilik harcamalarına en az bütçe ayıran ülkeler arasında yer alıyor. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) "Sosyal Koruma Raporu 2024-26: İklim Eylemi ve Adil Geçiş için Evrensel Sosyal Koruma" başlıklı raporuna dayanan araştırmada, Türkiye’nin emeklilere yönelik kamu harcamalarının oldukça düşük seviyelerde olduğu vurgulanıyor.
Küresel ve Türkiye Karşılaştırması
ILO verilerine göre, dünya genelinde sosyal koruma (sağlık dahil) için kamu harcamaları, ortalama gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 19,3’ü seviyesinde gerçekleşirken, Türkiye’de bu oran yalnızca yüzde 10,5. Emeklilik harcamalarına gelince, dünya genelinde GSYH’nin ortalama yüzde 7,9’u emeklilere ayrılırken, Türkiye’de bu oran yüzde 4,3’te kalıyor.
Avrupa'da Durum
Türkiye’nin emeklilik harcamaları, Doğu Avrupa ülkelerindeki ortalama yüzde 9,3 ve Batı Avrupa ülkelerindeki ortalama yüzde 11,3 oranlarının oldukça gerisinde. Rapora göre, Türkiye, emeklilik harcamalarına en az kaynak ayıran ülkeler arasında bulunuyor.
"Sosyal Güvenlik Bir Karadelik Değil"
DİSK-AR raporu, hükümet çevrelerinde sık sık dile getirilen “sosyal güvenlik sistemi bütçeye yük oluyor” ve “kaynak yok” gibi söylemlerin gerçeği yansıtmadığını vurguluyor. Mart 2024’te yayımlanan “Avrupa’da ve Türkiye’de Emeklilerin Durumu” başlıklı rapor da bu görüşü destekler nitelikte. DİSK-AR, sosyal güvenlik harcamalarının karadelik olmadığını ve emeklilerin daha fazla desteğe ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.
Sosyal Güvenlikte Küresel Standartların Gerisindeyiz
ILO’nun raporuna göre, Türkiye’nin sosyal koruma ve emeklilik alanında dünya ortalamalarının altında kalması, sosyal güvenlik sisteminin daha fazla geliştirilmesi gerektiğini gösteriyor. Türkiye'nin bu alandaki eksiklikleri, hem emeklilik sisteminin sürdürülebilirliği hem de sosyal koruma mekanizmalarının etkinliği konusunda ciddi bir reform ihtiyacını gündeme getiriyor.
