ÇAĞRI AKYURT
CHP Lideri ve Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’u ve ekibini “Cambridge Analytica’cılık oynamakla” suçladı. Peki nedir bu Cambridge Analytica ve seçim açısından ne ifade ediyor?
Cambridge Analytica ve 2018 veri skandalı
Kemal Kılıçdaroğlu’nun Fahrettin Altun ve ekibini uyarmak için değindiği Cambridge Analytica, 2013 yılında İngiltere’de kurulan ve adını 2018 yılında yaşanan Facebook-Cambridge Analytica veri skandalıyla duyuran bir siyasi danışmanlık firmasıydı. Şirket, takipçileri ya da tüketicileriyle ilgili ayrıntılı bilgi sahibi olmak isteyen müşterilerine veri analizleri üzerinden destek veriyordu. Buraya kadar her şey normal gözükse de, 2018 yılında şirketin kullandığı bu verileri, yasal olmayan yollarla topladığı ortaya çıkınca Facebook’tan Brexit’e ve Donald Trump’a kadar uzanan büyük bir skandal patlak verdi.
Şirket Aleksandr Kogan adlı bir veribilimcinin geliştirdiği “This Is Your Digital Life” (Bu Senin Dijital Yaşamın) adında, “kişilik testi” gibi görünen bir Facebook uygulaması kullanarak yaklaşık 87 milyon kişinin verilerine yasal olmayan yöntemlerle ulaşmıştı. Üstelik bunların arasında, uygulamadan haberi bile olmayan insanların verileri de mevcuttu.
Neredeyse 90 milyon kullanıcının verilerinin ve psikolojik profillerinin yasa dışı biçimde ele geçirildiği bilgisinin İngiliz The Observer gazetesinin haberi sayesinde ortaya çıkmasının ardından, bu bilgilerin ABD Başkanı Donald Trump’ın başkanlık seçimlerinde ve İngiltere’nin Brexit referandumunda da kullanıldığı ve bu kampanyaların kaderini değiştirdiği de iddia edildi.
Skandalın sonucu olarak Facebook CEO’su Mark Zuckerberg ABD Kongresi önünde ifade vermek ve 5 milyar dolarlık tarihi bir tazminat ödemek zorunda kaldı. Cambridge Analytica firması 2018 yılının Mayıs ayında iflasını bildirerek kapandı.
Kılıçdaroğlu’nun uyarısı bizim için ne anlama geliyor?
CHP Genel Başkanı ve Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kılıçdaroğlu, Fahrettin Altun ve ekibini “dark web”le işbirliği yapmakla ve Cambridge Analytica’cılık oynamakla suçladı. Bu iddia en basit haliyle Altun ve ekibinin internetin karanlık tarafındaki bazı yasadışı ekiplerle işbirliği yaptığı ve kullanıcı verilerini yasadışı yöntemlerle ele geçirmeye çalıştığı anlamına geliyor. İnternet’in “deep web” ya da “dark web” (derin ağ) olarak bilinen ve yalnızca bazı özel protokollerle erişilebilen ve arama motorları tarafından endekslenmeyen bu bölümünde uyuşturucu satışından kara para aklamaya, veri satışından sahte kimlik satışına kadar pek çok yasadışı işlem gerçekleşiyor.
Dolayısıyla buradaki pek çok operasyon, Kılıçdaroğlu’nun da bahsettiği yabancı istihbarat teşkilatları tarafından yakından izleniyor. Örneğin 2021 yılında FBI, Europol ve başka istihbarat teşkilatlarının ortak operasyonuyla çökertilen Ukrayna menşeili bir operasyonda 230 kilodan fazla uyuşturucu ve 31.6 milyon dolarlık nakit ve kriptopara ele geçirilmiş, 8 ülkede toplam 150 kişi tutuklanmıştı.
Dolayısıyla Kılıçdaroğlu bu tweet’iyle, aslında çok önemli bir noktaya değiniyor. Şayet Kılıçdaroğlu’nun iddiası gerçekse elde edilen bu veriler Brexit ve Donald Trump başkanlık seçimlerinde olduğu gibi seçmen davranışını etkilemek ya da değiştirmek amacıyla kullanılarak seçimin gidişatı değiştirilebilir.