Ukrayna’nın farklı noktalarındaki binalara ve altyapı tesislerine yerleştirilen işaretleri içeren görsellerin bir süredir sosyal medya kullanıcıları tarafından paylaşıldığı biliniyor. Bu işaretlerin Premise müşterileri tarafından uygulama kullanıcılarına yerleştirildiği ise henüz teyit edilebilmiş değil.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal harekâtıyla birlikte sosyal medyaya yansıyan bir iddia Rus ordusunun Ukrayna'da bombalayacağı veya bombaladığı hedeflerin uydu teyitleri için, gerçek kişilerin görev aldığı çevrim içi mikro teyit platformlarını kullandığı yönünde oldu. Böylelikle gözler, güncel istihbarat edinmek için kullanıldığı ileri sürülen "Premise" adlı mikro iş servisine çevrildi.
2013 yılında faaliyete geçen ABD’nin California eyaleti merkezli Premise Data Corp., geliştirdiği mobil uygulamayı “basit görevler için ödüller kazanılmasına yardımcı olan bir görev pazarı uygulaması” olarak niteliyor. Uygulama vasıtasıyla (yerel konularla ilgili anketlerin doldurulması, çeşitli lokasyonlarda fotoğraf çekimi ya da marketlerden ürün fiyat raporlaması gibi) farklı görevlerin tamamlanması karşılığında kullanıcılara 0,25 - 3,25 dolar arasında ödeme yapılıyor. Premise, müşterilerine, mesajların izlenmesi ve değerlendirilmesi, fotoğraf çekimi, lokasyon tespiti, seyahat rotaları belirlenmesi, kamuoyu yoklaması, kablosuz ağ haritalaması gibi hizmetler sunabildiğini belirtiyor.
Ukrayna’nın farklı noktalarındaki binalara ve altyapı tesislerine yerleştirilen işaretleri içeren görsellerin bir süredir sosyal medya kullanıcıları tarafından paylaşıldığı biliniyor. Bu işaretlerin Premise müşterileri tarafından uygulama kullanıcılarına yerleştirildiği ise henüz teyit edilebilmiş değil. Bu iddia Ukrayna’da sahada görev alan kontrespiyonaj ekiplerinin bu tip bir görevi yerine getiren kişilerin mobil cihazlarında uygulamayı tespit etmesi ya da bu yönde faaliyette bulunan kişilerin ikrarıyla doğrulanabilir. Ukrayna Genel Kurmay Başkanlığı da, Premise'in Kremlin tarafından kullanıldığının tespit edildiğini belirttiği açıklamasında gözaltına alınan şahısların telefonlarının kontrol edilip kolluk kuvvetlerine bildirilmesini istemişti (Yani bu noktadan sonrası OSINT değil ancak HUMINT vasıtasıyla ortaya koyulabilir gibi görünüyor).
Premise ise uygulamalarının Rusya tarafından saldırı için hedef belirlemede kullanıldığı iddiasını kesin bir dille reddediyor. Premise CEO’su Maury Blackman, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin açıklamasının gerçeği yansıtmadığını, firmasının Rusya ordusu ya da hükümeti için çalışmadığını belirterek Rusya’nın saldırgan tutumu karşısında Ukrayna’nın desteklenmesine yönelik küresel tutumu desteklediklerini ifade etmişti. Ukrayna halkının güvenliğinin temel öncelikleri olduğunu ifade eden Premise, Ukrayna'ya yönelik servislerini sonlandırdığını açıklamıştı.
Bir dezenformasyon kampanyasının hedefi olduğunu belirten Premise için Batı medyasında yayımlanan bazı içerikler, Ruslar tarafından saldırılar için hedef belirlemede kullanıldığından şüphelenilen uygulamanın faaliyetinin Batı demokrasileri odaklı olduğu yönünde yorumlar içeriyor. Wall Street Journal’ın Premise hakkında yayımladığı haber için demeç veren konuyla ilgili bir uzman, Premise’in gelirlerinin büyük bölümünü ABD merkezli savunma camiasından edindiğini, bu durumun uygulamanın Rusya’nın Ukrayna’nın işgaline destek vermesini pek mümkün kılmadığını aktarmış.
125 ülkede 37 dilde faaliyet gösterdiğini belirten Premise, kullanıcılarının görevleri hangi kişi ya da kurum için gerçekleştirdiğini açıklamıyor.
Android ve iOS cinsi mobil işletim sistemine sahip cihazlara kurulabilen Premise’in talep ettiği erişim izinleri de bir hayli geniş kapsamlı.
Premise, uygulama mağazalarında Türkçe “şehrinizde fikir paylaşma, kısa anketler doldurma veya fotoğraflar çekme gibi basit görevleri tamamlayarak para kazanın.” notuyla kendini tanıtıyor. Uygulama mağazalarındaki yorumlar incelendiğinde Türkiye’den vatandaşların da indirerek sunulan görevleri yerine getirmeye çalıştığı anlaşılıyor. Yorumların çoğunluğunun görev azlığı, ücret düşüklüğü ya da ödeme talebinin gerçekleştirilememesine dair eleştiri içerdiği görülüyor.
Firma, her ne kadar uygulamanın aslında bir “keşif aracı” olmadığını belirtse de, piyasa araştırmasının yanı sıra açık kaynak istihbarat temini için de kullanılabilen Premise’in (ülkemiz için de) güvenlik sorunu oluşturma potansiyeli haliyle mevcut.
